Kỳ 5. Hậu Hoàng Hường - Bài học từ niềm tin và ảo vọng

Vụ án này, với tất cả những kịch tính và phức tạp của nó, đã trở thành một case study điển hình, phơi bày những khoảng trống pháp lý, những ảo vọng xã hội và cả sự mong manh của niềm tin trong thời đại số.

Lý giải hiện tượng “Fan cuồng” - Khi thần tượng là một giấc mơ

Một trong những câu hỏi khó lý giải nhất trong suốt vụ việc Hoàng Hường là: Tại sao, bất chấp hàng loạt scandal, những phát ngôn gây sốc và thậm chí cả khi đã bị khởi tố, cô vẫn duy trì được một lượng người theo dõi trung thành?

Trên các nền tảng mạng xã hội, không khó để bắt gặp những bình luận bênh vực, cho rằng cô chỉ là “nạn nhân”, rằng những sai phạm chẳng qua là “thẳng thắn quá mức”.

Để hiểu được hiện tượng này, cần nhìn nhận rằng Hoàng Hường không chỉ bán sản phẩm, cô bán một giấc mơ - giấc mơ đổi đời. Hình ảnh một phụ nữ từ tỉnh lẻ, tay trắng làm nên sự nghiệp, sở hữu khối tài sản khổng lồ đã đánh trúng vào khát vọng làm giàu nhanh chóng của một bộ phận lớn trong xã hội.

Đối với nhiều người trong số họ, Hoàng Hường không phải là một người bán hàng, mà là một hình mẫu, một minh chứng rằng giấc mơ của họ có thể trở thành sự thật. Vì vậy, niềm tin họ đặt vào Hoàng Hường cũng chính là niềm tin họ đặt vào khát vọng của bản thân.

Việc từ bỏ niềm tin vào thần tượng cũng đồng nghĩa với việc phải thừa nhận rằng con đường làm giàu nhanh chóng, hào nhoáng ấy có thể chỉ là ảo ảnh. Tâm lý đám đông trên mạng xã hội càng củng cố hiện tượng này.

Những người hâm mộ cuồng nhiệt tạo thành các cộng đồng khép kín, nơi sự ủng hộ được nhân lên bởi cảm giác thuộc về một tập thể. Trong những “buồng vang” (echo chamber) đó - nơi các niềm tin giống nhau liên tục được lặp lại và củng cố - lý lẽ khách quan hay bằng chứng pháp lý thường không có sức nặng bằng sự đồng thuận của nhóm.

“Miền đất hoang” pháp lý và trách nhiệm của các bên

Vụ án Hoàng Hường là một minh chứng đanh thép cho sự chậm trễ của khung pháp lý so với tốc độ phát triển của thương mại điện tử. Trong nhiều năm, livestream bán hàng đã phát triển như một “miền đất hoang”, nơi các quy định quản lý gần như bất lực.

Những kẽ hở pháp lý được bộc lộ rõ nét. Thứ nhất, các chế tài xử phạt cho hành vi quảng cáo sai sự thật, đặc biệt là với thực phẩm chức năng, còn quá nhẹ, chưa đủ sức răn đe. Mức phạt vài chục triệu đồng chẳng thấm vào đâu so với lợi nhuận khổng lồ thu được từ việc bán hàng.

Thứ hai, cơ chế giám sát gần như không theo kịp. Livestream diễn ra trong thời gian thực với lượng người xem khổng lồ, khiến việc kiểm duyệt trước là bất khả thi. Việc hậu kiểm lại luôn đi sau, khi mà những nội dung sai lệch đã kịp phát tán rộng rãi.

Cuối cùng, các mô hình kinh doanh phức tạp, phân tán trách nhiệm qua nhiều công ty và cá nhân như của Hoàng Hường đã gây ra vô vàn khó khăn cho công tác thanh tra, kiểm tra của cơ quan chức năng.

Vụ việc này đặt ra yêu cầu cấp bách phải hoàn thiện khung pháp lý. Cần có những quy định chặt chẽ hơn, tăng nặng chế tài xử phạt, đồng thời quy trách nhiệm rõ ràng cho cả các nền tảng phát sóng (như Facebook, TikTok) trong việc kiểm duyệt nội dung. Việc ứng dụng công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI) để giám sát nội dung trực tiếp cũng là một giải pháp cần được tính đến.

Bài học đắt giá cho tất cả

Câu chuyện của Hoàng Hường để lại những bài học sâu sắc và đa chiều, không chỉ cho một cá nhân mà cho tất cả các thành phần trong xã hội.

Trước hết, đối với những người đang và sẽ kinh doanh trên mạng xã hội, đây là lời cảnh tỉnh đanh thép rằng sự nổi tiếng và lợi nhuận ngắn hạn không bao giờ có thể che lấp những rủi ro pháp lý lâu dài.

Sự minh bạch trong kinh doanh và sự tuân thủ pháp luật là nền tảng duy nhất để duy trì một sự nghiệp bền vững. Hào quang từ lượt xem có thể rất hấp dẫn, nhưng pháp luật không thể bị che mờ bởi ánh đèn của máy quay.

Tiếp đó, đối với người tiêu dùng, vụ việc này là một bài học đắt giá về sự nguy hiểm của việc đặt niềm tin mù quáng vào những hình ảnh hào nhoáng trên màn hình.

Sự hấp dẫn của những lời hứa “chữa bệnh tận gốc” hay “làm đẹp cấp tốc” cần được đối chiếu bằng tư duy phản biện và sự kiểm chứng thông tin. Chỉ khi người tiêu dùng trở nên thông thái và tỉnh táo, tự trang bị cho mình kiến thức để phân biệt đúng sai, thị trường mới có thể tự thanh lọc những sản phẩm và nhân vật thiếu minh bạch.

Và cuối cùng, ở góc độ xã hội rộng lớn hơn, vụ việc phơi bày sự xói mòn niềm tin của công chúng vào ngành dược - y tế và cả môi trường kinh doanh trực tuyến. Khi một thần tượng có thể trở thành tội phạm trong chớp mắt, sự hoài nghi là điều khó tránh khỏi.

Điều này đặt ra trách nhiệm lớn cho các cơ quan quản lý trong việc hoàn thiện pháp luật, cũng như cho báo chí trong vai trò giám sát, cung cấp thông tin khách quan, đa chiều để định hướng dư luận một cách lành mạnh.

Hậu Hoàng Hường, câu hỏi còn lại không chỉ là mức án mà cô và các đồng phạm phải đối diện. Câu hỏi lớn hơn là chúng ta cần làm gì để không có thêm những “nữ hoàng scandal” khác mọc lên từ những kẽ hở của pháp luật và sự cả tin của công chúng?

Trả lời câu hỏi này đòi hỏi sự chung tay của nhiều bên: nhà làm luật phải khẩn trương khép chặt các khoảng trống pháp lý; doanh nghiệp phải đặt đạo đức và sự minh bạch lên hàng đầu; và mỗi người tiêu dùng phải trở thành một người mua hàng thông thái.

Chỉ khi đó, thương mại điện tử mới thực sự trở thành một động lực phát triển lành mạnh cho nền kinh tế số Việt Nam.

Ý kiến bạn đọc: “Đã đến lúc phải xử lý triệt để hệ thống sai phạm này”

Tôi là Thanh Chung, một người nội trợ ở Hà Nội, bản thân tôi trước nay không có liên hệ gì với bà Hoàng Hường. Tuy nhiên, nhiều người quen và bạn bè xung quanh tôi từng mua, sử dụng sản phẩm do hệ thống của Hoàng Hường phân phối và đa số phản hồi rằng các sản phẩm này không mang lại hiệu quả như quảng cáo.

Qua thời gian theo dõi, tôi nhận thấy đây là người gây nhiều tai tiếng trong suốt những năm qua, với hàng loạt sai phạm nhưng chưa từng bị xử lý nghiêm khắc. Các sản phẩm được quảng cáo một cách tâng bốc, thổi phồng công dụng, khiến nhiều người tiêu dùng tiền mất tật vẫn mang. Những câu chuyện ấy thật sự đau lòng và gây bức xúc trong dư luận.

Điều khiến tôi phẫn nộ hơn là việc những ai lên tiếng phơi bày sự thật đều bị tấn công, đe dọa một cách côn đồ, cả trên mạng xã hội lẫn ngoài đời. Họ bị spam hàng nghìn bình luận, tin nhắn chửi rủa, thậm chí đe dọa hành hung. Có người bị mua chuộc, ép “quay xe” nói tốt để che đậy sự thật.

Chính điều này thôi thúc tôi quyết định lên tiếng vạch trần hệ thống kinh doanh đầy thủ đoạn ấy, để người dân không còn bị lừa dối, không còn bị cuốn vào mê cung hàng kém chất lượng được bán với giá “cắt cổ”.

Theo tìm hiểu của tôi, đây không chỉ là vụ việc trốn thuế thông thường, mà là một “đại án” với quy mô đặc biệt lớn: sai phạm tạm tính hơn 2.000 tỷ đồng, cùng hệ thống 18 công ty, 25 hộ kinh doanh và 44 cá nhân đứng tên chồng chéo, nhằm hợp thức hóa dòng tiền, trốn tránh pháp luật. Những con số này thực sự đáng báo động.

Đáng chú ý, ngay cả khi bị bắt, bà Hoàng Hường vẫn cười ngạo nghễ, cho thấy thái độ coi thường pháp luật, coi thường dư luận. Song song đó, các trang mạng của hệ thống này vẫn tiếp tục đăng tải hình ảnh, video cũ để đánh lạc hướng, tạo cảm giác “vẫn hoạt động bình thường”, thậm chí khai thác hình ảnh làm từ thiện nhằm lôi kéo lòng thương, che mờ bản chất vụ việc. Đây rõ ràng là một chiến dịch truyền thông được chuẩn bị từ trước, từng nhiều lần đánh lừa dư luận.

Tôi mong bà con hết sức tỉnh táo, không để bị dẫn dắt bởi những chiêu trò truyền thông như vậy. Và trên hết, tôi tin rằng các cơ quan chức năng sẽ sớm xử lý nghiêm minh, làm sáng tỏ mọi hành vi vi phạm, trả lại công bằng cho người tiêu dùng và niềm tin cho xã hội.

Đã đến lúc những hệ thống kiểu này phải bị chấm dứt hoàn toàn, để không còn ai bị lừa, bị hại bởi những “đế chế mỹ phẩm” hoạt động ngoài vòng pháp luật.

* Ý kiến thể hiện quan điểm riêng của bạn đọc, được biên tập cho phù hợp với dung lượng và văn phong báo chí