Thụy Điển cấp phép cho âm nhạc AI: Vừa hợp pháp hóa vừa bảo vệ nghệ sĩ

Cuộc cách mạng trí tuệ nhân tạo (AI) đang làm rung chuyển mọi ngóc ngách của ngành công nghiệp sáng tạo, đặc biệt là âm nhạc. Giữa lúc các cuộc tranh cãi và kiện tụng về bản quyền nổ ra trên toàn thế giới, Thụy Điển, quốc gia luôn đi tiên phong về công nghệ và âm nhạc, một lần nữa đã có một nước đi táo bạo. Tổ chức bản quyền âm nhạc STIM của nước này vừa chính thức công bố một hệ thống cấp phép đột phá, một nỗ lực nhằm tìm ra con đường sống chung hài hòa giữa AI và các nghệ sĩ.

Cái bắt tay lịch sử: Khi AI phải trả tiền để học hỏi

Từ trước đến nay, một trong những vấn đề gây nhức nhối nhất là việc các công ty AI đã tự ý nuốt chửng một kho tàng khổng lồ các tác phẩm nghệ thuật, từ văn học, hội họa cho đến âm nhạc, để huấn luyện cho các mô hình của mình mà không hề xin phép hay trả một đồng phí nào cho các tác giả.

Hệ thống cấp phép mới của STIM được sinh ra để giải quyết chính vấn đề này. Nó giống như một cây cầu pháp lý, cho phép các công ty phát triển AI có thể truy cập một cách hợp pháp vào kho nhạc khổng lồ do STIM quản lý (đại diện cho hơn 100.000 nghệ sĩ) để phục vụ cho việc dạy các mô hình AI. Đổi lại, họ sẽ phải trả một khoản phí bản quyền, và khoản phí này sau đó sẽ được phân chia lại cho các nhạc sĩ và nhà soạn nhạc, những người đã tạo ra các tác phẩm gốc.

Đây không chỉ là một chiến lược kinh doanh mà là một "nỗ lực để xây dựng một khuôn khổ pháp lý nơi cả AI và người sáng tạo đều có thể cùng có lợi", bà Lina Heyman, quyền Giám đốc điều hành của STIM, nhấn mạnh.

Giải quyết bài toán 17 tỷ USD và nỗi lo của nghệ sĩ

Động thái của Thụy Điển được đưa ra trong bối cảnh ngành công nghiệp âm nhạc đang đứng trước một ngã rẽ lịch sử. Theo dự báo, thị trường âm nhạc do AI tạo sinh có thể đạt giá trị tới 17 tỷ USD mỗi năm. Đây là một miếng bánh khổng lồ, nhưng nếu không có các quy tắc rõ ràng, nó có thể trở thành một mối đe dọa sống còn đối với các nghệ sĩ. Liên đoàn Quốc tế các Hiệp hội Tác giả và Nhà soạn nhạc (CISAC) đã cảnh báo rằng, nếu không có sự bảo vệ, thu nhập của các nhạc sĩ có thể sẽ sụt giảm tới 24% vào năm 2028.

Mô hình của STIM được kỳ vọng sẽ giải quyết được bài toán này, đảm bảo rằng khi công nghệ phát triển, những người sáng tạo ra giá trị ban đầu sẽ không bị bỏ lại phía sau.

Công nghệ truy vết và tương lai của ngành

Một điểm đột phá khác trong hệ thống cấp phép của Thụy Điển là việc tích hợp các quy định kỹ thuật bắt buộc. Các công ty AI sẽ phải áp dụng công nghệ để có thể truy vết nguồn gốc của các tác phẩm do AI tạo ra. Điều này có nghĩa là, khi một bài hát mới được tạo ra bởi AI, hệ thống có thể xác định được nó đã học từ những bài hát gốc nào.

Sự minh bạch này là yếu tố then chốt, giúp đảm bảo rằng tiền bản quyền được phân chia một cách công bằng và chính xác. Nó cũng trao lại quyền lực cho các nghệ sĩ, giúp họ có thể kiểm soát được việc tác phẩm của mình đang được sử dụng như thế nào trong thế giới AI.

Mô hình tiên phong này của Thụy Điển được dự báo sẽ trở thành một hình mẫu để các quốc gia khác học hỏi. Nó cho thấy rằng, thay vì đối đầu, chúng ta hoàn toàn có thể tìm ra một con đường hợp tác, nơi sự sáng tạo của con người và sức mạnh của công nghệ có thể cùng nhau phát triển. Một công ty khởi nghiệp có tên Songfox đã nhanh chóng nắm bắt cơ hội này, trở thành đơn vị đầu tiên áp dụng giấy phép mới, cho phép người dùng tạo ra các bài hát AI một cách hoàn toàn hợp pháp. Kỷ nguyên của âm nhạc AI đang dần bước ra khỏi vùng xám và tiến vào một sân chơi có luật lệ rõ ràng.