Thị trường ô tô Trung Quốc rơi vào vòng xoáy đổi giá lấy doanh số

Thị trường ô tô Trung Quốc vốn được xem là đầu tàu của ngành công nghiệp toàn cầu đang phát đi những tín hiệu đáng báo động. Một cuộc chiến giá cả khốc liệt chưa từng có đang đẩy hàng ngàn đại lý trên khắp cả nước vào tình thế tiến thoái lưỡng nan. Dù doanh số bán xe có thể tăng nhưng lợi nhuận lại bốc hơi, khiến hơn một nửa số đại lý rơi vào cảnh thua lỗ. Đây là một cuộc khủng hoảng sinh tồn thực sự, một vòng luẩn quẩn đổi giá lấy doanh số đang bào mòn sức khỏe của toàn ngành.

Bức tranh xám xịt: Càng bán càng lỗ

Những con số từ báo cáo mới nhất của Hiệp hội Lưu thông Ô tô Trung Quốc (CADA) đã vẽ nên một bức tranh vô cùng ảm đạm. Trong nửa đầu năm 2025, có tới 52,6% số đại lý ô tô trên toàn quốc báo cáo thua lỗ, một sự gia tăng đáng kinh ngạc gần 11 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm ngoái. Chỉ có chưa đầy 30% đại lý may mắn có được lợi nhuận. Phân theo nhóm thương hiệu, tỷ lệ hoàn thành mục tiêu của các thương hiệu xe sang cao hơn một chút so với các thương hiệu liên doanh và thương hiệu nội địa.

Nghịch lý đau đớn nằm ở chỗ, dưới sự thúc đẩy của các chính sách đổi mới xe cũ và thay thế, tiêu thụ ô tô trong nước nửa đầu năm đã có sự ấm lên nhẹ. Tuy nhiên, sự cạnh tranh trên thị trường trở nên khốc liệt, các nhà sản xuất và đại lý đều dựa vào việc giảm giá để đổi lấy doanh số, dốc toàn lực giành giật thị phần, kết quả là rơi vào tình thế khó khăn, các đại lý lại không được hưởng lợi. Họ đang bị mắc kẹt trong một tình thế oái oăm, doanh số tăng nhưng doanh thu không tăng, doanh thu tăng nhưng lợi nhuận không tăng.

Giá đảo ngược: Căn bệnh trầm kha bào mòn lợi nhuận

Nguyên nhân trực tiếp và sâu xa nhất dẫn đến thảm cảnh này được chỉ ra là tình trạng giá đảo ngược. Đây là thuật ngữ để chỉ việc giá bán lẻ một chiếc xe tại showroom thấp hơn cả chi phí mà đại lý phải bỏ ra để nhập chiếc xe đó từ nhà sản xuất.

Khảo sát của CADA cho thấy, có đến gần 75% số đại lý đang phải chịu đựng tình trạng này ở các mức độ khác nhau. Đáng báo động hơn, hơn 43% trong số họ phải bán xe với mức giá thấp hơn giá vốn tới hơn 15%. Nói một cách đơn giản, cứ mỗi chiếc xe được bán ra, đại lý lại phải gánh một khoản lỗ không nhỏ.

Tình trạng này đang nuốt chửng vốn lưu động, đẩy các đại lý, đặc biệt là các đại lý xe xăng truyền thống, vào cảnh kiệt quệ tài chính. Khó khăn trong việc xoay vòng vốn và căng thẳng về thanh khoản không còn là vấn đề của riêng ai, mà đã lan rộng ra toàn bộ hệ thống phân phối.

Áp lực kép: Chỉ tiêu cao và chính sách bất hợp lý

Bên cạnh cuộc chiến giá cả, các đại lý còn phải đối mặt với áp lực từ chính các nhà sản xuất. Gần 70% số đại lý thừa nhận họ không thể hoàn thành chỉ tiêu bán hàng do các hãng xe đặt ra trong nửa đầu năm. Chỉ tiêu quá cao buộc họ phải tiếp tục giảm giá sâu hơn nữa để đẩy hàng đi, tạo thành một vòng xoáy đi xuống.

Thêm vào đó, các chính sách hoàn tiền (rebate) từ nhà sản xuất cũng bị cho là không hợp lý, không đủ để bù đắp cho những khoản lỗ mà đại lý phải gánh chịu. Nhìn chung, các đại lý đang ở trong thế bị động, chịu sức ép từ cả hai phía: thị trường và nhà sản-xuất.

Lối thoát nào cho tương lai ngành ô tô?

Bà Lang Học Hồng, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Lưu thông Ô tô Trung Quốc, cho rằng vấn đề giá đảo ngược bắt nguồn từ cơ chế định giá "giá bán lẻ đề xuất" đã lỗi thời của các nhà sản xuất, vốn không còn phù hợp với một thị trường cạnh tranh khốc liệt như hiện tại. "Các đại lý đang ở thế bị động", bà nói.

Để giải quyết tận gốc vấn đề, bà cho rằng cần phải có một sự chung tay từ nhiều phía, sự can thiệp của chính phủ để tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh hơn, vai trò điều phối của các hiệp hội ngành và quan trọng nhất là sự thay đổi trong tư duy và chính sách từ chính các nhà sản xuất ô tô. Nếu không có những thay đổi căn bản này, cuộc chiến sinh tồn của các đại lý ô tô tại Trung Quốc được dự báo sẽ còn tiếp tục gay gắt.