Tiểu thương chỉ cách phân biệt sầu riêng chín tự nhiên và 'tắm' hóa chất

Dù vào mùa sầu riêng, người mua vẫn băn khoăn khi không thể phân biệt được đâu là sầu riêng chín tự nhiên và đâu là trái bị ép chín bằng hóa chất. Trong khi người tiêu dùng ngày càng cảnh giác thì một bộ phận tiểu thương vẫn tiếp tục dùng thủ thuật ngâm thuốc vì lợi nhuận.

Tại chợ Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk, chị Trần Thị Hoa - tiểu thương chuyên bán sầu riêng chia sẻ: "Hàng tôi bán toàn là sầu rụng, chín cây, không thuốc. Nhưng khách vẫn nghi ngờ vì họ từng bị mua nhầm hàng ngâm. Bề ngoài thì trái nào cũng đẹp như nhau, chỉ khi ăn mới thấy khác biệt", chị Hoa nói.

Cùng quan điểm, anh Nguyễn Văn Sơn - chủ một vựa thu mua sầu riêng tại Đắk Nông cho biết: “Nhiều trái khi rụng tự nhiên thì chỉ bảo quản được 2-3 ngày là hỏng. Vì vậy, một số nơi hái non rồi ngâm thuốc để vận chuyển xa. Cái khó là nếu không làm nghề thì khó mà phân biệt được”.

Từ phía người tiêu dùng, chị Phan Bích Thủy (quận Ba Đình) chia sẻ trải nghiệm: “Tôi từng mua sầu riêng có mùi thơm nhẹ nhưng khi tách ra thì múi cứng, ăn nhạt, không béo, có vị hơi đắng. Sau khi tìm hiều mới biết đó là hàng bị ép chín bằng thuốc”.

Ngược lại, anh Lê Minh Trí một "tín đồ sầu riêng" ở Hà Nội khẳng định: “Sầu ngon phải có mùi thơm nức, chưa bổ đã nghe thấy. Múi mềm dẻo, vàng óng, ăn ngọt thanh chứ không gắt. Tôi đi chợ thường chọn cuống còn ướt, gai cứng và đều, vì là một tín đồ lâu năm nên tôi cũng tìm hiểu nhiều cách để chọn được sầu chín cây, từ ngày có kinh nghiệm tôi lại càng mê món này hơn”, anh Trí nói.

Nhận biết sầu riêng chín cây và sầu riêng nhúng thuốc

Theo kinh nghiệm của nhiều tiểu thương, để phân biệt sầu riêng chín cây và sầu riêng ngâm thuốc, người tiêu dùng cần ghi nhớ 5 dấu hiệu quan trọng. Trước tiên, hãy nhận biết qua cuống và gai sầu riêng. Sầu riêng chín cây khi ấn nhẹ vào cuống sẽ có cảm giác ẩm ướt, thậm chí chảy mủ, trong khi phần gai tươi, cứng cáp và có màu sắc sáng. Ngược lại, sầu riêng bị ép chín bằng thuốc thường có cuống khô, ráp, không chảy nhựa; phần gai thâm sạm, dễ gãy, thối hoặc bầm dập do bị hái khi còn xanh.

Quan sát bề mặt quả cũng giúp người mua sớm nhận diện. Với những quả sầu riêng đã nứt vỏ, khi ấn nhẹ vào phần thịt bên trong, nếu cảm thấy không mềm, màu sắc nhợt nhạt và tay dính màu vàng như thuốc nhuộm, đó rất có thể là sầu riêng ngâm hóa chất. Trong khi đó, sầu riêng chín tự nhiên sẽ có thịt quả mềm dẻo, óng ánh, không dính màu. Đối với những quả còn nguyên vỏ, nếu bề mặt có lớp bột vàng hoặc cam bám trên vỏ và cuống, khả năng cao đó là dư lượng hóa chất còn sót lại.

Một dấu hiệu khác để phân biệt là dựa vào múi sầu riêng. Sầu riêng chín cây có múi dễ tách, bề mặt bóng và ráo, khi bóc tách tự động rời khỏi vỏ, vị ngọt thanh, tự nhiên, không bị gắt. Ngược lại, sầu riêng ngâm thuốc thường khó tách do chưa đủ độ chín, thịt sượng cứng, múi có màu vàng nhợt nhạt, đôi khi còn gặp tình trạng múi sượng trắng. Tuy nhiên, hiện nay với công nghệ tẩm ướp tinh vi, nhiều quả sầu riêng ngâm thuốc cũng có bề ngoài khá bắt mắt, khiến việc phân biệt trở nên khó khăn hơn.

Ngoài ra, mùi hương cũng là yếu tố then chốt. Sầu riêng chín tự nhiên có mùi thơm nồng đặc trưng, lan tỏa ở khoảng cách xa, trong khi sầu riêng ngâm thuốc thường chỉ thơm thoang thoảng, phải dùng tay vỗ vào quả mới cảm nhận được mùi.

Cuối cùng, người tiêu dùng cần lưu ý đến hình dáng quả. Những quả sầu riêng chín cây, già tự nhiên thường có eo quả phình đều, vỏ ngoài hơi nứt nhẹ và tỏa hương thơm đặc trưng. Tránh chọn những quả tròn đều như bóng bầu dục, không phân chia rõ múi, bởi đó thường là quả non, chưa đủ độ già, dễ bị ngâm thuốc để thúc chín.

Điều gì xảy ra nếu ăn phải sầu riêng ngâm hóa chất?

Về tác hại khi ăn phải sầu riêng bị ngâm hóa chất để kích chín, Đại tá, bác sĩ, thầy thuốc ưu tú Đinh Thanh Bình, nguyên Chủ nhiệm khoa Nội tổng hợp, Bệnh viện 354 cảnh báo, nhiều cơ sở hiện sử dụng chất Ethylen (C₂H₄) - một hợp chất có trong phân bón lá để nhúng trái sầu riêng, ép chín. Về bản chất, Ethylen giúp phá vỡ cấu trúc tinh bột, làm chín đều và tạo vị ngọt nhân tạo cho múi sầu.

Tuy nhiên, ông Bình cho biết thêm: “Ethylen ở dạng khí nếu dùng sai liều lượng, đặc biệt khi pha đặc hoặc kết hợp thêm các dung dịch tăng lực (như bò húc, Number 1…) có thể gây tổn thương thực quản, ảnh hưởng tiêu hóa, gan và thận nếu tích tụ lâu dài”.

Một số tiểu thương tiết lộ, chỉ cần một chai thuốc phân bón 500 ml pha với 40 lít nước là đủ để xử lý cả trăm trái. Khi nhúng, thuốc thẩm thấu qua vỏ, khiến múi chín đều, có mùi thơm nhẹ nhưng thực chất là mùi hóa học. Tâm lý người Việt thường thích quả to, đẹp mã, gai đều. Nhưng theo người có kinh nghiệm, sầu riêng chín cây thường không bóng bẩy những quả không quá tròn, vỏ hơi xấu, thậm chí nứt vỏ, lại là quả ngon nhất.

Nhiều sạp bán hiện nay ghi rõ “Sầu riêng rụng - không nhúng thuốc” như một cam kết minh bạch để lấy lòng khách. Nhưng hơn cả, người tiêu dùng nên tự trang bị kiến thức, tránh mua ở những điểm không rõ nguồn gốc.