Mỹ - Trung ký thỏa thuận thương mại đột phá về đất hiếm

Trong một diễn biến bất ngờ, ngày 26/6 (giờ địa phương) Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tuyên bố đạt được một thỏa thuận thương mại với Trung Quốc. Ngay sau đó, các quan chức Nhà Trắng đã xác nhận chi tiết quan trọng nhất của thỏa thuận này, Bắc Kinh sẽ đẩy nhanh quy trình xuất khẩu đất hiếm sang Mỹ. Động thái này được xem là một bước đột phá lớn, có khả năng xoa dịu cuộc đối đầu công nghệ và thương mại kéo dài nhiều tháng qua giữa hai siêu cường.

Khung thực thi thỏa thuận thương mại được thiết lập

Mặc dù Tổng thống Trump không đi sâu vào chi tiết, các quan chức Nhà Trắng đã làm rõ rằng thỏa thuận mới này chính là một "khuôn khổ thực thi" cho những cam kết đã được đưa ra tại cuộc hội đàm ở Geneva vào tháng 5. Tại đó, Trung Quốc đã đồng ý dỡ bỏ các biện pháp trả đũa phi thuế quan, nhưng cách thức thực hiện vẫn là một dấu hỏi lớn.

Thỏa thuận mới đạt được vào đầu tuần này đã giải quyết được nút thắt đó. Bộ trưởng Bộ Thương mại Mỹ Howard Lutnick đã nói rõ về bản chất "có đi có lại" của thỏa thuận: "Họ (Trung Quốc) sẽ gửi đất hiếm cho chúng ta và khi Trung Quốc thực hiện cam kết, chúng ta sẽ dỡ bỏ các biện pháp trả đũa của mình". Điều này cho thấy một sự nhượng bộ có điều kiện từ cả hai phía, nhằm xây dựng lại lòng tin và khôi phục các dòng chảy thương mại quan trọng.

Phá bế tắc trong cuộc chiến công nghệ, đột phá vấn đề đất hiếm

Thỏa thuận này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng khi nhìn lại bối cảnh căng thẳng trước đó. Kể từ khi ông Trump nhậm chức, quan hệ Mỹ - Trung đã rơi vào vòng xoáy đối đầu với các đòn thuế quan, lệnh kiểm soát xuất khẩu và một cuộc chiến công nghệ toàn diện. Đỉnh điểm là vào đầu năm nay, khi Trung Quốc đình chỉ xuất khẩu một loạt khoáng sản quan trọng và nam châm sang Mỹ.

Hành động này của Bắc Kinh đã gây ra một cuộc khủng hoảng chuỗi cung ứng toàn cầu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến các ngành công nghiệp cốt lõi của phương Tây như sản xuất ô tô, hàng không vũ trụ và bán dẫn. Đất hiếm là thành phần không thể thiếu trong việc sản xuất các sản phẩm công nghệ cao, từ điện thoại thông minh đến các hệ thống vũ khí tiên tiến. Do đó, việc Trung Quốc đồng ý "mở khóa" nguồn cung này được xem là một động thái thiện chí lớn, giúp tháo gỡ một trong những điểm nghẽn nguy hiểm nhất trong quan hệ song phương.

Nước cờ thiện chí và con đường gập ghềnh phía trước

Dù là một bước tiến đáng mừng, con đường để đạt được một thỏa thuận thương mại toàn diện và bền vững vẫn còn dài và nhiều chông gai. Phía Bắc Kinh hiện vẫn chưa đưa ra bình luận chính thức về thỏa thuận. Các nguồn tin nội bộ cho thấy chính phủ Trung Quốc vẫn đang kiểm soát chặt chẽ việc xuất khẩu đất hiếm, đặc biệt là lo ngại các vật liệu này có thể được sử dụng cho mục đích quân sự.

Tuy nhiên, những hành động thiện chí nhỏ đã xuất hiện trước đó. Vào đầu tháng 6, Trung Quốc đã cấp phép xuất khẩu tạm thời cho các nhà cung cấp đất hiếm của ba hãng xe lớn nhất Mỹ. Ông Trump cũng từng hé lộ về một sự trao đổi, trong đó Trung Quốc đồng ý xuất khẩu nam châm và đất hiếm, đổi lại Mỹ sẽ tạo điều kiện cho sinh viên Trung Quốc tiếp tục theo học tại các trường đại học Mỹ.

Thỏa thuận mới nhất về đất hiếm là một minh chứng rõ ràng nhất cho thấy cả hai bên đều đang nỗ lực tìm kiếm một lối thoát khỏi thế bế tắc. Dù sự nghi kỵ vẫn còn đó, việc khôi phục lại một trong những mắt xích quan trọng nhất của chuỗi cung ứng toàn cầu đã thắp lên hy vọng về một giai đoạn đình chiến trong cuộc đối đầu thương mại và công nghệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.