Việt Nam vượt Thái Lan, trở thành nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới

Theo đài Thai PBS ngày 3/8, Hiệp hội Xuất khẩu gạo Thái Lan xác nhận Việt Nam đã vượt mặt Thái Lan, vươn lên vị trí thứ hai thế giới về xuất khẩu gạo trong nửa đầu năm 2025, chỉ sau Ấn Độ.

Trong 6 tháng đầu năm, Ấn Độ dẫn đầu với 11,68 triệu tấn gạo xuất khẩu (tăng 36,5% so với cùng kỳ 2024). Việt Nam đứng thứ hai với 4,72 triệu tấn (tăng 3,5%), trong khi Thái Lan tụt xuống hạng ba với 3,73 triệu tấn – giảm tới 27,3%.

Sự sụt giảm xuất khẩu gạo Thái được cho là do giá gạo nước này ở mức cao, khiến mất lợi thế cạnh tranh. Chủ tịch Hiệp hội Xuất khẩu gạo Thái Lan – ông Charoen Laothamatas – cho biết, trong 6 tháng đầu năm, giá trị xuất khẩu gạo Thái đạt khoảng 75,57 tỉ baht (tương đương 2,3 tỉ USD), giảm mạnh 36,4%.

Hiệp hội này dự đoán tháng 7, Thái Lan có thể xuất khẩu hơn 600.000 tấn gạo, chủ yếu nhờ nhu cầu tăng từ Iraq, Trung Quốc, Nhật Bản và một số nước châu Phi. Tuy nhiên, đợt gia tăng này phần lớn đến từ việc các nhà xuất khẩu buộc phải hạ giá để cạnh tranh, khi nguồn cung gạo toàn cầu đang tăng và nhu cầu suy yếu.

Ngoài ra, Thái Lan còn phải đối mặt với rủi ro từ chính sách thương mại quốc tế. Mức thuế 19% của Mỹ áp dụng từ đầu tháng 8 với gạo Thái không phải là mối lo chính, nhưng tình trạng dư cung gạo trắng toàn cầu và khả năng Nhật Bản chuyển hướng nhập khẩu sang Mỹ lại là vấn đề đáng lưu tâm. Đặc biệt, gạo Jasmine – mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Thái Lan sang Mỹ – đang chịu áp lực cạnh tranh gay gắt từ các giống gạo cao cấp Việt Nam như ST21.

“Chúng tôi không nên quá vui mừng khi giá gạo cao. Tốt hơn hết là giữ giá vừa phải và bán được nhiều hơn”, ông Charoen cảnh báo.

Trong khi đó, dù vượt Thái Lan về khối lượng, gạo Việt Nam lại giảm mạnh về giá trị. Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, xuất khẩu gạo tháng 7 ước đạt 750.000 tấn, thu về khoảng 366,1 triệu USD. Tính chung 7 tháng đầu năm, Việt Nam đã xuất khẩu khoảng 5,5 triệu tấn, đạt kim ngạch 2,81 tỉ USD – tăng 3,1% về lượng nhưng giảm tới 15,9% về giá trị.

Nguyên nhân chính là giá xuất khẩu bình quân chỉ còn 514 USD/tấn, giảm tới 18,4% so với cùng kỳ năm ngoái.

Philippines vẫn là thị trường lớn nhất, chiếm 42,6% tổng kim ngạch xuất khẩu gạo, nhưng giá trị lại giảm 13,5% so với cùng kỳ. Ở chiều ngược lại, thị trường châu Phi có nhiều chuyển biến tích cực: Ghana tăng 53,5%, Bờ Biển Ngà gần gấp đôi (96,6%) và Bangladesh tăng tới 188,2 lần. Trong khi đó, xuất khẩu sang Malaysia giảm mạnh nhất, tới 58,5%.