Cuộc chiến thương mại giữa chính quyền Tổng thống Trump và Liên minh châu Âu (EU) dường như đã đi đến một hồi kết với một thỏa thuận mà nhìn qua, Washington dường như đã giành được những gì họ muốn, một mức thuế quan 15% và những cam kết mua hàng khổng lồ.

Tuy nhiên, một phân tích sâu hơn từ các chuyên gia và cả những tiết lộ từ nội bộ châu Âu cho thấy, đây có thể là một chiến thắng mang tính chiến thuật bậc thầy của EU. Bằng cách hy sinh những con tốt không quá quan trọng, EU đã bảo vệ thành công những "quân xe, quân pháo" mang tính sống còn về mặt chính trị của mình.

Những lời hứa khủng và cốt lõi đằng sau

Trên giấy tờ, các cam kết của EU trông vô cùng ấn tượng. Họ hứa sẽ mua tới 750 tỷ USD năng lượng của Mỹ trong ba năm và rót hàng trăm tỷ USD đầu tư vào nền kinh tế Mỹ. Đối với một tổng thống luôn tập trung vào các con số thương mại như ông Trump, đây có vẻ là một chiến thắng vang dội.

Tuy nhiên, bí ẩn luôn nằm trong các chi tiết. Các nhà phân tích đã chỉ ra rằng, con số 750 tỷ USD này đã bao gồm cả lượng nhập khẩu năng lượng hiện tại và phần dự kiến sẽ tăng thêm trong tương lai. Quan trọng hơn, cả cam kết mua hàng và đầu tư đều chỉ là những "con số ước tính". Chúng không phải là nghĩa vụ ràng buộc pháp lý đối với chính phủ các nước EU mà phụ thuộc hoàn toàn vào quyết định của các doanh nghiệp tư nhân châu Âu. Nói cách khác, EU đã đưa ra một lời hứa có giá trị về mặt truyền thông nhưng lại không có nhiều ràng buộc về mặt thực thi.

Chiêu bài tôm hùm: Vật tế thần hoàn hảo

Nghệ thuật đàm phán của EU được thể hiện rõ nhất qua "chiêu bài tôm hùm". EU đã đồng ý duy trì chính sách thuế quan 0% đối với tôm hùm nhập khẩu từ Mỹ. Đây là một nước đi cực kỳ khôn ngoan, bởi nó đánh trúng vào tâm lý chính trị của Mỹ.

Ngành công nghiệp tôm hùm, tập trung chủ yếu ở bang Maine, là một ngành có tiếng nói và có sự vận động hành lang mạnh mẽ tại Quốc hội Mỹ. Việc đảm bảo được thị trường châu Âu cho tôm hùm là một chiến thắng mà ông Trump có thể khẳng định với các cử tri ở một khu vực quan trọng.

Thế nhưng đối với EU, việc hy sinh tôm hùm lại là một cái giá quá nhỏ. Ngành này không có tầm quan trọng kinh tế lớn và cũng không phải là một vấn đề chính trị nhạy cảm tại châu Âu. Trước đây, họ chủ yếu nhập khẩu tôm hùm từ Canada theo các thỏa thuận song phương. Bằng cách mở cửa cho tôm hùm Mỹ, EU đã đưa cho ông Trump một món quà mà không làm tổn hại đến lợi ích cốt lõi của mình.

Quả thực, "vật tế thần" này đã phát huy tác dụng. Trong khi nhượng bộ về tôm hùm, EU đã kiên quyết từ chối thay đổi các quy định vệ sinh an toàn thực phẩm để mở đường cho thịt bò và thịt gà Mỹ, hai mặt hàng mà Washington rất muốn xuất khẩu. Tại châu Âu, ngành chăn nuôi bò và gia cầm là những lĩnh vực có sức ảnh hưởng chính trị cực lớn với hàng triệu nông dân và các nghiệp đoàn hùng mạnh. Việc bảo vệ thành công hai ngành này khỏi sự cạnh tranh của Mỹ mới chính là chiến thắng thực sự của các nhà đàm phán EU.

Giáo sư Marc Busch của Đại học Georgetown đã phải thốt lên: "Giờ đây EU chắc chắn đang cười thầm".

Cái giá phải trả: EU cũng không hoàn toàn chiến thắng

Tất nhiên, EU cũng phải trả giá khá lớn. Việc chấp nhận mức thuế 15% đối với khoảng 70% hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ là một tổn thất không nhỏ. Thêm vào đó, việc cam kết giảm thuế xuống 0% cho hàng công nghiệp và ô tô của Mỹ sẽ tạo ra một áp lực cạnh tranh lớn lên chính các nhà sản xuất châu Âu.

Tuy nhiên, trong một cuộc đàm phán đầy sức ép, việc chấp nhận những tổn thất kinh tế có thể tính toán được để bảo vệ những lợi ích chính trị sống còn có thể được xem là một thành công. Các nhà đàm phán EU đã chứng tỏ rằng họ là những bậc thầy trong việc "tránh nặng tìm nhẹ" và trong ván cờ này, họ có thể mới là những người thực sự chiến thắng.

×