USD tăng nóng ảnh hưởng tới người tiêu dùng thế nào?

"Đồng bạc xanh" liên tục lập đỉnh

Tỷ giá trung tâm do Ngân hàng Nhà nước công bố liên tục tăng trong nhiều phiên gần đây, ghi nhận ở mức 24.572 VND/USD, tăng 22 VND trong sáng nay

Trong vòng một tuần qua, tỷ giá trung tâm liên tục được điều chỉnh tăng với mức tăng tổng cộng gần 200 đồng. Chỉ trong nửa đầu tuần, tỷ giá tại các ngân hàng đã tăng hơn 300 VND/USD.

Trên thị trường tự do, tỷ giá USD đang giao dịch ở mức 25.670 - 25.760 đồng/USD (mua - bán), tăng 90 đồng ở chiều mua và80 đồng ở chiều bán so với kết phiên liền trước.

Trên thị trường Mỹ, chỉ số US Dollar Index (DXY) đo lường biến động đồng bạc xanh với 6 đồng tiền chủ chốt (EUR, JPY, GBP, CAD, SEK, CHF) hiện ở mức 107,93 điểm, giảm 0,39%.

Trong diễn biến liên quan, sáng 11/2 (theo giờ Việt Nam), Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chính thức ký sắc lệnh áp thuế 25% lên mặt hàng hàng thép và nhôm nhập khẩu vào nước này. Nhiều nước đã ngay lập tức lên tiếng phản ứng, lo ngại về tác động đối với ngành công nghiệp và kinh tế toàn cầu.

Theo dự báo của nhóm phân tích của Công ty Cổ phần Chứng khoán MB (MBS), tỷ giá sẽ dao động trong khoảng 25.500 - 25.800 VND/USD trong quý I/2025 khi các kế hoạch nới lỏng tài khóa của chính quyền mới, kết hợp với các chính sách nhập cư chặt chẽ hơn, cùng với lãi suất cao của Mỹ so với các nước khác và chủ nghĩa bảo hộ tương đối cao của Mỹ, dự kiến sẽ hỗ trợ cho việc gia tăng giá trị của đồng USD trong năm 2025.

“Tuy nhiên, vẫn có những yếu tố tích cực hỗ trợ cho đồng VND như: thặng dư thương mại tích cực khoảng 3,03 tỷ USD trong tháng 1/2025; lượng vốn FDI giải ngân dồi dào 1,51 tỷ USD, tăng 2% so với cùng kỳ và du lịch phục hồi mạnh mẽ, tăng 36,9% so với cùng kỳ. Sự ổn định của môi trường vĩ mô nhiều khả năng sẽ được duy trì và cải thiện hơn nữa sẽ là cơ sở để ổn định tỷ giá trong năm 2025”, MBS đánh giá.

Người tiêu dùng phải chi tiêu nhiều hơn cho các nhu cầu cơ bản

Trước diễn biến tăng khá mạnh của đồng USD, nhiều chuyên gia lo ngại có thể ảnh hưởng đến thị trường trong nước.

Về mặt lý thuyết, tỷ giá USD tăng sẽ có lợi cho doanh nghiệp xuất khẩu, nhóm doanh nghiệp sẽ được hưởng lợi từ việc hàng hóa Việt Nam rẻ hơn trên thị trường quốc tế. Đồng thời, chi phí mà các doanh nghiệp xuất khẩu chi trả cho nhân công tại Việt Nam ít hơn nên lợi nhuận sẽ tiếp đà tăng. Tuy nhiên, nếu chi phí nhập khẩu nguyên liệu để sản xuất hàng hóa tăng cao, lợi ích từ tỷ giá sẽ bị hạn chế.

Đánh giá về những tác động của tỷ giá, các chuyên gia tài chính cho rằng, khi USD tăng giá, các doanh nghiệp nhập khẩu hàng hóa hoặc vay nợ bằng USD bị ảnh hưởng tiêu cực khi phải chịu chi phí tăng thêm.

Cụ thể, các doanh nghiệp phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu từ các nước có đồng USD mạnh sẽ phải chịu chi phí sản xuất cao hơn. Việt Nam là nước nhập khẩu nhiều nguyên liệu phục vụ sản xuất. Đồ điện tử, xe cộ, thuốc men đến nguyên liệu sản xuất đều được nhập khẩu từ các quốc gia khác, đặc biệt là các nước có giao dịch chủ yếu bằng USD. Khi tỷ giá USD tăng, giá các sản phẩm nhập khẩu sẽ tăng theo, từ đó đẩy giá hàng hóa tiêu dùng trong nước tăng lên, ảnh hưởng đến sức mua của người tiêu dùng.

Cũng theo đánh giá của BSC, tỷ giá USD/VND tăng gây sức ép lên lạm phát vì giá hàng hóa và dịch vụ tăng lên do chi phí nhập khẩu cao hơn.

Khi giá cả tăng lên, người tiêu dùng sẽ phải chi tiêu nhiều hơn cho các nhu cầu cơ bản như xăng dầu, điện nước, giá y tế, giáo dục..., điều này có thể dẫn đến việc giảm chi tiêu vào các mặt hàng không thiết yếu, ảnh hưởng đến nền kinh tế nói chung.

Bên cạnh đó, khi tỷ giá USD tăng cao, các khoản vay có yếu tố ngoại tệ, đặc biệt là USD, cũng sẽ trở nên đắt đỏ hơn. Lãi suất vay sẽ tăng, khiến người tiêu dùng khó tiếp cận tín dụng với chi phí hợp lý hơn, từ đó làm giảm khả năng chi tiêu và đầu tư của người dân.

Tại hội nghị Triển khai nhiệm vụ ngành ngân hàng năm 2025 mới đây, Phó Thống đốc thường trực NHNN Đào Minh Tú cho biết, năm 2025 tiềm ẩn nhiều yếu tố bất trắc và khó dự báo, có thể gây áp lực lên tỷ giá cũng như thị trường ngoại tệ. Vì vậy, NHNN sẽ theo dõi sát diễn biến thị trường để điều hành tỷ giá linh hoạt, phù hợp với tình hình thực tế.
Mục tiêu chính của NHNN vẫn là kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và hỗ trợ doanh nghiệp trong bối cảnh nhiều biến động. Sự phối hợp đồng bộ giữa các công cụ chính sách tiền tệ sẽ là chìa khóa để giữ ổn định thị trường ngoại hối, tránh biến động mạnh ảnh hưởng đến doanh nghiệp và nền kinh tế.