Ngày 5/11, tại trung tâm thương mại BHV danh tiếng giữa lòng Paris (Pháp), Shein dự kiến sẽ cắt băng khánh thành cửa hàng vật lý đầu tiên trên thế giới. Đây đáng lẽ phải là cột mốc huy hoàng, tuyên ngôn về sự chuyển mình của gã khổng lồ thương mại điện tử từ một thế lực bí ẩn trên không gian mạng thành tay chơi chính thống trong làng bán lẻ toàn cầu. Nhưng ngay trước thềm đại lễ giảm giá 11/11, màn ra mắt này lại đang dính "vết nhơ không thể gột rửa".

Chính phủ Pháp phẫn nộ

Ngòi nổ của cuộc khủng hoảng đến từ bài báo của Le Parisien, phanh phui một sản phẩm được bán trên nền tảng của Shein, sản phẩm búp bê tình dục cao 80cm, vẻ ngoài được thiết kế để trông ngây thơ, trong sáng, tay còn ôm chú gấu bông. Phần mô tả sản phẩm lại chứa đầy những ngôn từ mang tính khêu gợi, ám chỉ tình dục trần trụi.

Phản ứng của chính quyền Pháp rất nhanh và quyết liệt. Cơ quan chống gian lận quốc gia đã dán nhãn sản phẩm này có khả năng mang "tính chất khiêu dâm trẻ em". Bộ trưởng Tài chính Roland Lescure, trong cuộc phỏng vấn trên truyền hình, đã không giấu được sự phẫn nộ: "Những sản phẩm này gây sốc và là bất hợp pháp". Ông đưa ra lời cảnh báo đanh thép, rằng đây không chỉ là sai sót nhỏ. Nếu sự việc tái diễn, Shein có thể sẽ bị cấm cửa hoàn toàn khỏi thị trường Pháp.

Đối mặt với cơn bão phẫn nộ, Shein đã vội vã gỡ bỏ sản phẩm và hứa sẽ tiến hành điều tra nội bộ. Song, thiệt hại không thể cứu vãn, nhiều người cho biết sẽ tẩy chay ông lớn thương mại điện tử này. Theo họ, sự việc không đơn giản là sai lầm về sản phẩm, nó đã chạm vào lằn ranh đạo đức và pháp lý nhạy cảm nhất.

Không phải sai lầm cá biệt

Vụ bê bối này càng trở nên nghiêm trọng hơn khi đặt trong bối cảnh lịch sử hoạt động đầy tranh cãi của Shein tại Pháp. Đây không phải là lần đầu tiên gã khổng lồ này vướng vào rắc rối pháp lý. Chỉ trong năm nay, công ty đã bị phạt tới ba lần với tổng số tiền lên tới 191 triệu Euro. Các cáo buộc rất đa dạng, từ việc vi phạm luật về cookie, quảng cáo sai sự thật, cho đến việc không minh bạch về thành phần vi sợi nhựa trong sản phẩm.

Hệ thống các vi phạm rất đáng lo ngại, mô hình kinh doanh của Shein dường như ưu tiên tốc độ và lợi nhuận hơn là việc tuân thủ các quy định và chuẩn mực đạo đức. Vụ búp bê tình dục "giống trẻ em" không giống một sai lầm cá biệt, nó giống như sai lầm của cả hệ thống có thể đã mất kiểm soát.

Mô hình tốc độ và rủi ro đạo đức

Nhìn vào mô hình kinh doanh của Shen, có thể thấy Shein là hãng theo đuổi xu hướng siêu nhanh, phương châm này được đẩy đến mức cực đoan. Cỗ máy của họ hoạt động dựa trên thuật toán, tự động phân tích xu hướng và đưa hàng nghìn sản phẩm mới lên kệ mỗi ngày, thông qua mạng lưới khổng lồ gồm hàng ngàn nhà cung cấp bên thứ ba.

Trong hệ thống được thiết kế để tối ưu hóa tốc độ và quy mô đến mức tuyệt đối, sự giám sát và kiểm duyệt đạo đức trở thành điểm yếu chí mạng. Việc rà soát cẩn thận từng sản phẩm trong số hàng triệu SKU (đơn vị lưu kho) là điều gần như bất khả thi. Do đó, sự xuất hiện của con búp bê này không phải là quyết sách có chủ ý của ban lãnh đạo Shein, mà có thể là hậu quả tất yếu của mô hình tốc độ cực đại. Khi hệ thống đã trở nên quá lớn, quá nhanh, khâu kiểm soát có lỗ hổng là điều tất yếu.

Cửa hàng vật lý tại Paris là nước cờ chiến lược nhằm xây dựng niềm tin thương hiệu và hợp pháp hóa nhiều thủ tục. Thế nhưng một vụ bê bối như thế này có sức tàn phá niềm tin lớn hơn hàng trăm cửa hàng flagship cộng lại. Nó phơi bày mâu thuẫn cốt lõi, bạn không thể vừa muốn trở thành thương hiệu đáng tin cậy, vừa vận hành một cỗ máy kinh doanh dường như bỏ qua những rủi ro đạo đức cơ bản nhất.

Màn ra mắt tại Paris đáng lẽ là đỉnh cao của Shein, nhưng giờ đây nó đã trở thành bài học cay đắng. Làn sóng phản đối không chỉ đến từ chính phủ, mà còn từ chính các đối tác kinh doanh. Việc nhiều thương hiệu quyết định rút khỏi trung tâm thương mại BHV để phản đối sự hiện diện của Shein là tín hiệu cho thấy cái giá của việc đánh mất niềm tin là vô cùng đắt đỏ. Cửa hàng có thể sẽ vẫn mở cửa, nhưng bóng ma của vụ bê bối này sẽ còn ám ảnh thương hiệu Shein trong thời gian dài, như lời nhắc nhở rằng trong kinh doanh, tốc độ không bao giờ có thể thay thế cho trách nhiệm.

Shein là một hãng thời trang trực tuyến của Trung Quốc, chuyên về lĩnh vực thời trang nhanh (fast fashion) với mô hình kinh doanh tập trung vào việc cung cấp đa dạng sản phẩm theo xu hướng với giá cả cạnh tranh. Công ty được thành lập năm 2008 và đã mở rộng quy mô hoạt động ra toàn cầu, phục vụ khách hàng ở hơn 220 quốc gia và vùng lãnh thổ.

×