TikTok không phải lý do khiến chúng ta đắm chìm trong nội dung 'rác'?

Mạng xã hội thường xuyên bị quy kết là nguyên nhân của mọi vấn đề trong xã hội hiện đại. Mới đây, nó lại bị đổ lỗi cho hiện tượng “slop” – thuật ngữ chỉ các nội dung, sản phẩm kém chất lượng, đặc biệt là những nội dung do AI tạo ra đang tràn ngập các nền tảng số. Tuy nhiên, theo chuyên gia bình luận Erin Lowry từ Bloomberg Opinion, việc đổ lỗi cho TikTok hay Instagram là cách nhìn thiếu toàn diện.

“Slop” không phải là hiện tượng mới. Trong mỗi thế hệ, người ta đều từng lo ngại các trào lưu mới sẽ làm “thoái hóa” trí tuệ. Vấn đề ở đây không nằm ở nền tảng công nghệ mà là ở trạng thái kiệt sức kinh niên (burnout) – một trạng thái đang bùng phát nhưng lại thường bị xem nhẹ.

Theo khảo sát của Aflac - một công ty bảo hiểm danh tiếng tại Mỹ, có tới 66% người thuộc thế hệ Millennials thừa nhận họ thường xuyên cảm thấy kiệt sức trong công việc – một con số tăng gấp đôi chỉ sau 6 năm. Cảm giác quá tải không chỉ đến từ công việc mà còn đến từ áp lực chăm sóc gia đình, cuộc sống cá nhân và việc luôn phải “trực tuyến” 24/7.

Khi cuộc sống trở nên quá sức hoặc mọi người chỉ muốn giải tỏa căng thẳng vào cuối ngày, rót một ly rượu vang lớn không còn là giải pháp hữu hiệu nữa. Một số nghiên cứu và khảo sát đã chỉ ra rằng những người trẻ tuổi uống ít hơn so với những thế hệ trước.

Việc bật một chương trình truyền hình, đặc biệt là chương trình hấp dẫn hoặc nằm xuống và lướt qua vô số video trên TikTok hoặc Instagram đã thay thế cho việc uống rượu. Trái ngược với áp lực đè nặng từ danh sách việc cần làm dài vô tận, sự bừa bộn từ mạng xã hội dường như giúp xoa dịu bộ não và hệ thần kinh quá tải vì nó mang lại sự kích thích và giải trí nhanh chóng.

Những đoạn video ngắn, show truyền hình dễ xem hay xu hướng “nằm ườn trên giường” (bed rotting) trở thành cách thức tự chăm sóc tinh thần phổ biến của nhiều người trẻ.

Mặc dù vậy, những lựa chọn này không phải là giải pháp lâu dài. Mỗi cá nhân cần chủ động điều chỉnh, giới hạn thời gian trên mạng xã hội, thiết lập ranh giới rõ ràng giữa công việc và nghỉ ngơi, hoặc đơn giản là dành thời gian đi bộ không dùng điện thoại trong 15 phút mỗi ngày.

Tóm lại, muốn “cai” tin rác, chúng ta phải bắt đầu từ chính nguyên nhân sâu xa là giải quyết tình trạng kiệt sức triền miên chứ không chỉ là tắt TikTok.