Tiểu thương, siêu thị “than” ế ẩm

Vắng người mua, hàng thiết yếu cũng ế ẩm

Chị Nguyễn Thị Nhẫn, kinh doanh gia cầm từng khá đắt khách ở chợ Gia Thụy (quận Long Biên, Hà Nội) cho biết, cả tháng nay, mỗi buổi chợ, chị chỉ mang khoảng chục con gà, vịt tới bán, giảm 40% so với trước Tết và giảm 50 - 60% so với trước dịch. "Nếu trước dịch, mỗi ngày, tôi bán gần hai chục con gà, vịt, thì nay chưa bằng một nửa", chị Nhẫn nói.

Cũng cảnh ế ẩm, chị Liễu Minh, tiểu thương có gần 40 năm bán thịt lợn tại chợ Hôm Đức Viên (quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) cho hay, lượng hàng bán ra mỗi ngày chỉ bằng 1/6 so với trước dịch. Thời “hoàng kim”, mỗi ngày chị Minh bán 6-7 con lợn, khách hàng lớn có tới gần 20 nhà hàng, chưa kể khách lẻ. Khi dịch Covid-19 xảy ra, lượng bán ít dần. Chị cứ nghĩ hết dịch, tình hình sẽ cải thiện, nhưng năm nay, khách càng vắng hơn.

Vắng người mua cũng là tình cảnh của chị Thành, chủ cửa hàng tạp hóa Kiên Thành (phố Gia Quất, quận Long Biên, Hà Nội). “Trước nhiều người tới mua hàng thiết yếu thường mua thêm đồ uống, bánh kẹo, đồ ăn vặt, nhưng giờ, đa số chỉ mua dầu ăn, mắm, muối, mà không nhòm ngó các mặt hàng khác”, chị Thành kể. Bởi thế, doanh thu của cửa hàng từ vài triệu mỗi ngày giờ chỉ thu về còn chưa đầy 1/3.

Nhà bán lẻ WinMart/WinMart+ đánh giá, năm 2023 dự báo sẽ là một năm nhiều khó khăn của nền kinh tế, trong đó có hoạt động bán lẻ. Những tháng đầu năm, nhất là cao điểm mua sắm Tết, WinMart/WinMart+ ghi nhận lượng người mua tăng so với cùng kỳ năm 2022 nhưng giá trị giỏ hàng giảm đáng kể.

Tương tự, đại diện hệ thống siêu thị BRG đánh giá, thói quen tiêu dùng đã có những thay đổi, mua số lượng nhỏ nhiều hơn là mua số lượng lớn. Xu hướng giảm sút ở kênh bán hàng trực tiếp đã xuất hiện nhưng chưa quá rõ rệt.

Thực tế, những khó khăn về kinh tế đã tác động đến tâm lý của người tiêu dùng. Chị Minh Vân (ngõ 135 Nguyễn Văn Cừ, quận Long Biên, Hà Nội) cho biết, mấy năm dịch bệnh với thu nhập bấp bênh đã rèn cho chị thói quen chi tiêu tiết kiệm. "Năm nay, thu nhập vẫn chưa có gì khả quan, nhà tôi lại có thêm thành viên nên mọi chi tiêu càng phải tính toán kỹ lưỡng", chị Vân nói.

Giảm chi phí, tăng khuyến mại, khơi dậy thị trường

Các chuyên gia nhận định, diễn biến phức tạp trên thế giới tiếp tục ảnh hưởng tới nền kinh tế. Đối với các doanh nghiệp, áp lực lớn nhất là chi phí đầu vào "leo thang" hai năm qua. Bình quân hai tháng đầu năm 2023, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng 4,6% so với cùng kỳ năm 2022. Giá cả cao, cùng những biến động về kinh tế đã ảnh hưởng tới khả năng chi trả thực tế của nhiều người. Người tiêu dùng thắt chặt hầu bao, giảm hoặc không mua hàng hóa không cần thiết, chọn mua hàng có giá rẻ hơn, chuyển sang kênh mua bán trực tuyến với giá “mềm” hơn...

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, hai tháng đầu năm 2023, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng ước đạt 994,2 nghìn tỷ đồng, tăng 13% so với cùng kỳ năm trước (cùng kỳ năm 2022 tăng 0,9%), nếu loại trừ yếu tố giá tăng 9,2%. Mặc dù vậy, Tổng cục Thống kê cũng cho hay, quy mô tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng hai tháng đầu năm 2023 chỉ đạt 77,7% quy mô ước tính trong điều kiện bình thường không xảy ra dịch Covid-19.

Còn theo báo cáo ngành bán lẻ mà hãng tư vấn MrKinsey vừa công bố, 60% người tiêu dùng Việt Nam tìm cách tiết kiệm tối đa khi mua sắm.

Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định, Việt Nam vẫn có mức tăng trưởng tổng chi tiêu khoảng 5,5%/năm, cao hơn mức chung của khu vực, cho thấy thị trường vẫn còn nhiều cơ hội. 

Còn với các doanh nghiệp bán lẻ, giải pháp quan trọng là cắt giảm chi phí trong chuỗi cung ứng, thực hiện nhiều chương trình giảm giá để cải thiện sức mua. Như hệ thống WinMart/WinMart+ đã ứng dụng công nghệ vào xây dựng hệ thống logistics nội bộ, bước đầu giúp giảm 13% chi phí cung ứng trên mỗi sản phẩm. Bên cạnh đó, hệ thống này cũng triển khai các chương trình khuyến mại 2 tuần/kỳ, khuyến mại lên tới 50% áp dụng cho nhiều ngành hàng, có gian hàng không lợi nhuận để hỗ trợ nông dân tiêu thụ sản phẩm.

Nhiều siêu thị cũng cho biết, nỗ lực tiết giảm chi phí phát sinh trong chuỗi cung ứng, từ khâu đàm phán giá với đối tác cho đến khi sản phẩm tới tay người tiêu dùng, với kỳ vọng tăng mãi lực tiêu dùng.

Những hộ kinh doanh như chị Nhẫn, chị Minh, chị Thành cũng tính toán cắt giảm tối đa chi phí, không tăng giá bán, đa dạng mặt hàng, hay sơ chế sẵn thực phẩm giúp thuận tiện cho người mua, đẩy mạnh bán hàng qua Zalo, giao hàng tận nhà miễn phí… để giữ khách hàng và thoát khỏi tình cảnh ế ẩm.  

LAM GIANG