Ngày 18/11, Cambridge Dictionary (Anh) công bố "parasocial" là từ của năm 2025, phản ánh sự gia tăng các mối liên kết một chiều với người nổi tiếng, influencer và thậm chí là chatbot AI.

CNN nhận định, thuật ngữ này mô tả cảm giác thân thiết, kết nối cá nhân mà một người (thường là fan) phát triển với nhân vật truyền thông mà họ chưa từng gặp trực tiếp, dù mối quan hệ hoàn toàn đơn phương.

Theo các nhà biên tập Cambridge, từ "parasocial" bùng nổ phổ biến năm nay nhờ mạng xã hội và sự kiện như đám cưới của Taylor Swift với cầu thủ Travis Kelce, khiến hàng triệu fan cảm thấy gắn bó sâu sắc dù chưa từng gặp gỡ cặp đôi nổi tiếng bậc nhất thế giới này.

Ông Colin McIntosh, tổng biên tập Cambridge Dictionary, cho biết: "Parasocial nắm bắt tinh thần của năm 2025. Đây là ví dụ tuyệt vời về cách ngôn ngữ thay đổi - từ thuật ngữ học thuật chuyên ngành trở thành từ phổ biến trên mạng xã hội".

Dữ liệu cho thấy lượt tìm kiếm từ này tăng vọt, đặc biệt sau thông báo đính hôn của cặp đôi vào tháng 8, khi fan "cảm thấy như đang chia sẻ niềm vui cá nhân" với sự kiện độc đáo của thần tượng.

Thuật ngữ "parasocial" ra đời năm 1956 bởi hai nhà xã hội học Donald Horton và Richard Wohl, ban đầu dùng để mô tả cách khán giả truyền hình hình thành mối quan hệ giả tạo với nhân vật trên màn hình, giống như người thân.

Ngày nay, nó mở rộng sang kỷ nguyên kỹ thuật số, nơi fan phân tích lời bài hát Swift như Easter eggs cá nhân hóa, hoặc xây dựng mối quan hệ với AI chatbot như người bạn tâm giao.

Bà Jessica Rundell, biên tập viên cấp cao Cambridge, nhấn mạnh: "Đây không chỉ là sự ám ảnh, mà là cảm giác người kia cũng 'biết' bạn như bạn biết họ".

Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo về mặt tiêu cực. Giáo sư Simone Schnall, chuyên gia Tâm lý học Xã hội Thực nghiệm tại Đại học Cambridge, nhận định: "Sự trỗi dậy của parasocial đang định hình lại cộng đồng fan, người nổi tiếng và AI, dẫn đến lòng trung thành cực đoan hoặc ảo tưởng về sự gần gũi".

Bà Schnall chỉ ra rằng sự suy giảm lòng tin vào truyền thông truyền thống khiến giới trẻ dễ rơi vào mối liên kết không lành mạnh, như trường hợp một phụ nữ Nhật Bản "kết hôn" với AI trên ChatGPT để vượt qua tan vỡ tình cảm.

Với Swift, fan không chỉ theo dõi sự nghiệp mà còn "sống" cùng qua các mốc son như đính hôn, đôi khi dẫn đến tranh cãi trực tuyến gay gắt về ý nghĩa lời bài hát.

Xu hướng này không chỉ giới hạn ở người nổi tiếng. Các ví dụ khác bao gồm podcast kiểu "thú tội" thay thế bạn bè thực thụ, hoặc mối quan hệ với AI - những nhân vật 3D hỗ trợ cảm xúc trên thiết bị thông minh.

Ông McIntosh kết luận: "Ngôn ngữ xung quanh hiện tượng parasocial đang tiến hóa nhanh chóng theo công nghệ và văn hóa".

Bên lề, Cambridge Dictionary cũng ghi nhận các từ có tác động lớn năm nay như "slop" (nội dung internet chất lượng thấp do AI tạo ra) và "memeify" (biến sự kiện thành meme). Nhà xuất bản bổ sung hơn 6.000 từ mới, nổi bật "delulu" (ảo tưởng), "skibidi" (mô tả điều gì đó kỳ quặc hoặc hấp dẫn, từ video YouTube viral) và "tradwife" (vợ truyền thống, thường chia sẻ nội dung nội trợ trên mạng).

Cambridge Dictionary (Từ điển Cambridge) là một trong những từ điển tiếng Anh uy tín và phổ biến nhất thế giới, do Nhà xuất bản Đại học Cambridge (Cambridge University Press) – nhà xuất bản của Đại học Cambridge (Anh Quốc) – biên soạn và phát hành.

×