Vào một buổi sáng lạnh lẽo, Li Mengqi, 26 tuổi, đi dọc hành lang đông đúc của hội chợ việc làm Lishuiqiao ở Bắc Kinh. Nắm chặt bản lý lịch, cô di chuyển chậm rãi từ gian hàng này sang gian hàng khác, dừng lại để nói chuyện với những người tuyển dụng giữa dòng người trẻ đang bận rộn tìm việc.

Li hy vọng nhưng cũng lo lắng. "Cuộc cạnh tranh để được phỏng vấn khá gay gắt vì có nhiều ứng viên xuất sắc, đặc biệt là ở Bắc Kinh", cô nói với CNA.

Sau khi tốt nghiệp Học viện Công nghệ Thượng Hải cách đây 8 tháng, Li chuyển đến thủ đô để tìm việc nhưng vẫn đang gặp khó khăn khi kiếm việc làm.

Hội chợ việc làm Lishuiqiao có hơn 30 gian hàng của công ty nhưng hầu hết họ đều muốn tìm ứng viên trong lĩnh vực bán hàng và bảo hiểm. Những công việc nghiêng về chuyên môn kỹ thuật hóa học như của Li rất hiếm khi có.

“Lương cao và khối lượng công việc ít. Tôi muốn tất cả”, Hu Die, 22 tuổi, sinh viên ngành thiết kế của Đại học Khoa học và Công nghệ Cáp Nhĩ Tân nói đùa khi trả lời phỏng vấn CNA tại hội chợ việc làm hôm 7/3.

Hu Die cũng đang phải vật lộn để tìm việc liên quan đến chuyên môn của mình. Hu cho biết: “Tôi không quan tâm đến việc bán hàng vì không muốn lãng phí tiềm năng của mình”.

Cơ hội việc làm ngày càng ít

Những khó khăn của Li và Hu tại hội chợ việc làm cho thấy cuộc khủng hoảng công việc sâu sắc hơn mà giới trẻ Trung Quốc đang phải đối mặt. Đó là sự không phù hợp giữa kỳ vọng của người tìm việc và số lượng việc làm hiện có.

Năm 2025, Trung Quốc cũng dự kiến có khoảng 12 triệu sinh viên tốt nghiệp đại học. Đây là con số kỷ lục tại nước này.

“Sự mất cân đối giữa cung và cầu nguồn nhân lực đã trở nên rõ rệt hơn”, Bộ trưởng Bộ Nguồn nhân lực và An sinh xã hội Trung Quốc Vương Tiểu Bình phát biểu tại cuộc họp báo hôm 9/3.

Theo Cục Thống kê Quốc gia, tỷ lệ thất nghiệp ở những người trẻ tuổi từ 16-24 đã giảm xuống còn 15,7% vào tháng 12/2024 sau khi đạt đỉnh 18,8% vào tháng 8 cùng năm do lượng sinh viên mới tốt nghiệp tăng đột biến. Tuy nhiên, tình hình thực tế vẫn còn rất đáng lo ngại.

Các nhà phân tích cho biết tình trạng thất nghiệp ở thanh niên Trung Quốc có tác động sâu rộng, không chỉ ảnh hưởng đến bối cảnh kinh tế mà còn cả cấu trúc xã hội của quốc gia này.

Thuật ngữ "những đứa trẻ đuôi thối" xuất hiện để mô tả những sinh viên mới tốt nghiệp, không tìm được công việc tương xứng với trình độ học vấn của mình. Họ làm việc ở những vị trí lương thấp hoặc phụ thuộc vào sự hỗ trợ của cha mẹ. Đây là một mối lo ngại lớn.

Có một khoảng cách ngày càng lớn giữa kỳ vọng của sinh viên tốt nghiệp và nhu cầu việc làm hiện tại. Sự khác biệt này không chỉ ảnh hưởng đến thu nhập mà còn làm thay đổi thế giới quan của những người trẻ tuổi, làm giảm tinh thần và tham vọng của họ.

Eli Friedman, giáo sư về lao động và việc làm toàn cầu tại Đại học Cornell đã chỉ ra sự thay đổi văn hóa cũng ảnh hưởng đến thái độ của giới trẻ đối với việc làm.

Không giống như thế hệ cha mẹ mình, những sinh viên trẻ mới tốt nghiệp ngày nay không muốn chấp nhận những vị trí kém chất lượng hoặc không ổn định, ngay cả khi họ chịu áp lực kinh tế.

Eli Friedman tin rằng rất nhiều người sẽ phải làm những công việc chân tay tạm thời nào đó trong khi chưa tìm được việc phù hợp. “Tuy nhiên với tôi đó không phải là một chiến lược tốt cho phát triển kinh tế. Bạn cần một cái gì đó dài hạn hơn”, ông nói.

Giải quyết thách thức như thế nào?

Báo cáo của chính phủ Trung Quốc năm 2025 đã nêu chi tiết các kế hoạch giải quyết tình trạng thất nghiệp ở thanh niên, nhấn mạnh vào việc mở rộng cơ hội việc làm, cứu trợ tài chính và hỗ trợ cho những người có tinh thần khởi nghiệp. Các biện pháp cụ thể bao gồm hoàn trả tiền bảo hiểm thất nghiệp, cắt giảm thuế phí, trợ cấp việc làm...

“Những điều này chắc chắn sẽ giúp ích. Tôi thực sự không nghĩ rằng chúng nên bị đánh giá thấp”, chuyên gia Dychtwald chia sẻ.

Tuy nhiên, Dychtwald cũng cảnh báo, trợ cấp và giảm thuế có thể kích thích việc tuyển dụng ngắn hạn nhưng chúng không có tác dụng nhiều trong việc giải quyết tình trạng mất cân bằng cấu trúc trên thị trường lao động.

“Các khoản trợ cấp và giảm thuế chắc chắn sẽ khuyến khích các công ty tuyển dụng nhiều sinh viên tốt nghiệp hơn nhưng không đảm bảo sự ổn định lâu dài hoặc thăng tiến trong sự nghiệp. Nhiều sinh viên tốt nghiệp vẫn phải vật lộn để tìm được công việc ổn định, lương cao phù hợp với trình độ của mình”, Dychtwald nói.

Trung Quốc đã đặt mục tiêu tạo ra hơn 12 triệu việc làm mới ở khu vực đô thị trong năm 2025. Tuy nhiên, Dychtwald cho biết điều quan trọng là liệu những công việc này có phù hợp với nguyện vọng của những sinh viên trẻ có trình độ học vấn hay không.

Để phần nào giải quyết những thách thức nói trên, Dychtwald nhấn mạnh tầm quan trọng của việc liên kết chặt chẽ hơn giữa giáo dục đại học với nhu cầu của ngành thông qua hợp tác trực tiếp, thực tập và đào tạo nghề. Đây đều là những biện pháp thiết thực thúc đẩy việc xây dựng kỹ năng thực sự.

Chen, nhân viên chuyển phát nhanh 26 tuổi đến từ Quảng Đông hướng về tương lai với thái độ lạc quan thực tế.

“Tôi xem công việc phân loại bưu kiện chuyển phát nhanh đang làm tạm thời là một giai đoạn chuyển tiếp. Đây là công việc thuận tiện gần nhà, mang lại thu nhập khá, cho tôi thời gian để cân nhắc về hướng đi nghề nghiệp tương lai của mình”, Chen chia sẻ.

×