Robot mang thai hộ sắp ra mắt, chiêu trò hay cách mạng hóa sinh sản?

Tại Hội nghị Robot Thế giới 2025 đang diễn ra ở Bắc Kinh, Trung Quốc, một ý tưởng táo bạo đã trở thành tâm điểm chú ý, sự ra đời của robot mang thai hộ đầu tiên trên thế giới. Được dẫn dắt bởi một nhóm nghiên cứu do Tiến sĩ Trương Kỳ Phong của Đại học Công nghệ Nanyang, Singapore, dự án hứa hẹn sẽ tạo ra một "bà mẹ robot" có khả năng mang thai và sinh con với mức giá phải chăng và có thể ra mắt chỉ trong vòng một năm tới.

Đằng sau lời hứa hẹn về một cuộc cách mạng trong lĩnh vực sinh sản là vô số những rào cản về công nghệ và những câu hỏi lớn về đạo đức.

Robot mang thai hộ hoạt động như thế nào?

Theo báo Đô thị Giang Nam, không giống như phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm hay mang thai hộ truyền thống, công nghệ này tham vọng tái tạo lại toàn bộ trải nghiệm mang thai của con người. Cốt lõi của robot mang thai hộ là một tử cung nhân tạo được tích hợp bên trong. Hệ thống này được thiết kế để mô phỏng hoàn hảo môi trường trong bụng mẹ, cung cấp nhiệt độ, dinh dưỡng và xử lý chất thải cho phôi thai.

Điều độc đáo là tử cung nhân tạo này được đặt bên trong một cơ thể robot hình người. Lớp vỏ bên ngoài của robot thậm chí còn được lập trình để mô phỏng các thay đổi vật lý như bụng to dần lên hay cảm nhận được những cú "thai máy". Theo lời của lãnh đạo dự án, Tiến sĩ Trương Kỳ Phong, mục tiêu là để "sao chép toàn bộ quy trình trải nghiệm của con người".

"Chúng tôi muốn đáp ứng nhu cầu của những người trẻ không muốn mang thai nhưng lại muốn có con, hoặc những người không muốn kết hôn nhưng vẫn muốn có một người bạn đời có thể sinh con", ông Trương giải thích. Cũng theo ông Trương, khi hoàn thiện, giá của robot mang thai hộ sẽ không quá 100.000 nhân dân tệ (khoảng 365 triệu đồng).

Rào cản công nghệ và hiện thực phũ phàng

Trang Sina cho hay, dù tầm nhìn rất ấn tượng, nhưng thực tế công nghệ lại là một rào cản khổng lồ. Cho đến nay, công nghệ tử cung nhân tạo vẫn còn ở giai đoạn sơ khai và chỉ mới thành công trong các thí nghiệm trên động vật trong thời gian ngắn. Các nhà khoa học đã nuôi sống được một thai cừu trong 4 tuần và một phôi chuột trong 6 ngày. Tuy nhiên, chưa có bất kỳ trường hợp nào thành công trong việc nuôi cấy một phôi người từ đầu đến cuối hoàn toàn bằng máy móc.

Các thách thức khoa học là vô cùng phức tạp. Việc tái tạo chức năng của nhau thai trong việc trao đổi chất, mô phỏng hệ thống miễn dịch để phôi không bị đào thải và đảm bảo sự phát triển bình thường của hệ thần kinh vẫn là những nút thắt mà khoa học chưa thể tháo gỡ.

Chiêu trò marketing hay cuộc cách mạng đạo đức?

Bên cạnh những khó khăn về kỹ thuật, dự án còn vấp phải sự chỉ trích gay gắt từ giới chuyên môn. Nhiều người cho rằng việc tạo ra một cơ thể robot hình người không có tác dụng thực chất đối với quá trình nuôi cấy phôi. Họ gọi đây là một chiêu trò marketing hào nhoáng trong khi vấn đề cốt lõi là công nghệ tương thích sinh học thì vẫn chưa được giải quyết.

Quan trọng hơn, ý tưởng về một robot sinh con đã đặt ra hàng loạt câu hỏi về đạo đức và xã hội. Mối quan hệ giữa đứa trẻ và bà mẹ robot sẽ được định nghĩa như thế nào? Điều này sẽ ảnh hưởng ra sao đến các khái niệm truyền thống về gia đình, tình mẫu tử và mối quan hệ cha mẹ - con cái? Ai sẽ chịu trách nhiệm pháp lý nếu có sự cố xảy ra trong quá trình mang thai?

Ý tưởng về một robot mang thai hộ chắc chắn đã mở ra một cuộc thảo luận sôi nổi về tương lai của công nghệ sinh sản. Nó cho thấy tham vọng của con người trong việc làm chủ tự nhiên, nhưng cũng đồng thời vạch ra những giới hạn của khoa học và sự phức tạp của các giá trị nhân văn. Từ ý tưởng đến hiện thực vẫn là một con đường rất dài và trên con đường đó, những câu hỏi về "có thể làm" và "nên làm" sẽ còn tiếp tục được tranh luận gay gắt.