Rà soát thông tin doanh nghiệp FDI báo lỗ tăng, siết chặt thanh tra DNNN báo lỗ liên tục

Chính phủ yêu cầu rà soát thông tin 'doanh nghiệp FDI báo lỗ tăng'

Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng yêu cầu Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan rà soát, đánh giá về các nội dung báo chí phản ánh doanh nghiệp FDI báo lỗ ngày càng tăng, báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện trước ngày 15/3/2025.

Theo đó, Văn phòng Chính phủ vừa có công văn 1949/VPCP-QHQT ngày 11/3/2025 truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng về thông tin, báo chí và dư luận liên quan đến công tác chỉ đạo điều hành.

Trước đó, báo chí đưa tin, cứ 2 doanh nghiệp (DN) đầu tư nước ngoài (FDI) lại có một báo lỗ. Đáng nói tỷ lệ DN FDI báo lỗ ngày càng tăng nhưng số mở rộng quy mô đầu tư cũng tiếp tục tăng. Nhìn từ "lịch sử" các vụ chuyển giá né thuế trước đây, chuyên gia kinh tế - TS Vũ Đình Ánh phân tích: Chuyển giá là hiện tượng phổ biến trên thế giới, nhất là tại các tập đoàn lớn xuyên quốc gia, nhằm tối đa hóa lợi nhuận, né tránh nghĩa vụ nộp thuế thu nhập DN thông qua tối ưu hóa chênh lệch thuế suất.

Chuyển giá và thua lỗ do chuyển giá không chỉ làm thất thu thuế, mà vấn đề lớn hơn là làm méo mó tính cạnh tranh giữa DN trong và ngoài nước nói chung. Đó là lý do DN nội địa vốn đã èo uột, lại càng thu hẹp, biến mất. Nó cũng khiến mặt bằng giá cả hàng hóa không thể hiện được tín hiệu thị trường.

Đồng thời chèn ép bất công DN nội địa trong khi DN FDI vốn đã được hưởng nhiều ưu đãi vượt trội. Hệ quả là nền kinh tế gánh chịu.

Đồng quan điểm, PGS-TS Đinh Trọng Thịnh nhấn mạnh đến việc chuyển giá khi có hiện tượng bất thường. Câu chuyện FDI sử dụng công cụ chuyển giá tạo nên tình trạng lỗ giả, lãi thật, gây thất thu ngân sách đã được đề cập đến từ lâu.

Nhiều DN đã bị cơ quan chức năng phát hiện, xử lý, song thực tế cho thấy công tác chống chuyển giá gặp nhiều khó khăn.

Vì vậy, các chuyên gia cho rằng, phải có giải pháp quyết liệt, cấp tốc. Khi phê duyệt dự án FDI, cơ quan quản lý cần có cơ chế kiểm tra và đánh giá chặt chẽ. Cơ quan cấp phép có thể yêu cầu nhà đầu tư cung cấp cơ chế giá giữa công ty mẹ và các công ty con từ nhiều thị trường; kế hoạch đầu tư kinh doanh có lãi và thuế nộp của DN ra sao để có thể đánh giá tác động nguồn thu trong tương lai.

Siết chặt thanh tra các DNNN báo lỗ liên tục

Trước đó, ngày 10/3, Bộ Công thương đã ban hành kế hoạch giám sát, kiểm tra, thanh tra các DNNN, đặc biệt trong lĩnh vực quản lý và sử dụng vốn, tài sản của Nhà nước.

Cụ thể, hoạt động giám sát DNNN trong năm 2025 sẽ tập trung vào những lĩnh vực có nguy cơ cao như quản lý đất đai, tài nguyên, nhà xưởng, máy móc, trang thiết bị. Những bất cập trong sử dụng vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, đặc biệt là các khoản đầu tư thua lỗ kéo dài, cũng sẽ được xem xét chặt.

Bộ Công thương cũng yêu cầu các cuộc thanh tra, kiểm tra phải có trọng tâm, tránh hình thức, đồng thời phối hợp các cơ quan chức năng để xử lý nghiêm các hành vi vi phạm. Đồng thời yêu cầu các DNNN thực hiện nghiêm quy chế tiếp nhận, xử lý khiếu nại, tố cáo và phải chủ động kiểm tra các đơn vị thành viên.

Đối với các doanh nghiệp làm ăn thua lỗ hoặc có nhiều đơn thư phản ánh trong các năm trước, việc thanh tra sẽ được siết chặt hơn. Bộ Công thương cũng yêu cầu rà soát, đánh giá lại đội ngũ đại diện phần vốn Nhà nước tại các doanh nghiệp. Những trường hợp không đáp ứng yêu cầu hoặc để doanh nghiệp rơi vào tình trạng thua lỗ kéo dài sẽ bị thay thế sớm.

Văn bản của Bộ Công thương cũng nêu rõ, các DNNN phải nghiêm túc thực hiện kết luận thanh tra, kiểm tra từ các cơ quan chức năng, tránh tình trạng chậm trễ hoặc phớt lờ kiến nghị giám sát.

Việc triển khai kế hoạch này nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp Nhà nước, đảm bảo sử dụng vốn và tài sản Nhà nước một cách minh bạch, tránh thất thoát, lãng phí.