Cuộc chiến công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc vừa chứng kiến một bước ngoặt đầy kịch tính và mang tính chiến lược. Hai gã khổng lồ của ngành bán dẫn là Nvidia và AMD đã đạt được một thỏa thuận chưa từng có tiền lệ với chính quyền Tổng thống Trump.

Theo đó, để tiếp tục được "bật đèn xanh" xuất khẩu các dòng chip cao cấp vào thị trường Trung Quốc, hai công ty này sẽ phải trích nộp 15% doanh thu từ các hoạt động đó cho chính phủ Mỹ. Đây không chỉ là một thỏa thuận thương mại mà là một mô hình kiểm soát mới, một "luật chơi" có thể định hình lại toàn bộ cục diện cạnh tranh công nghệ toàn cầu.

Cơ chế chia sẻ doanh thu thay vì thuế quan

Không giống như các loại thuế quan truyền thống, cơ chế mới này được mô tả là một hình thức chia sẻ doanh thu trực tiếp. Thỏa thuận này áp dụng cụ thể cho các sản phẩm chiến lược như chip H20 của Nvidia và MI308 của AMD, những bộ xử lý đồ họa mạnh mẽ mà Washington luôn lo ngại có thể được sử dụng cho các mục đích quân sự hoặc công nghệ tiên tiến của Bắc Kinh.

Thay vì dựng lên một hàng rào thuế quan, vốn có thể bị coi là hành động khiêu khích và có thể bị đáp trả, Washington đã chọn một phương thức tinh vi hơn. Bằng cách lấy một phần doanh thu, Mỹ vừa có thể tạo ra một nguồn lợi tài chính, vừa duy trì được sự kiểm soát đối với dòng chảy công nghệ cao sang Trung Quốc. Các quan chức Mỹ tin rằng, mô hình này đạt được mục tiêu kép, vừa bảo vệ được lợi ích an ninh quốc gia, vừa không hoàn toàn từ bỏ thị trường chip khổng lồ và đầy tiềm năng của Trung Quốc.

Sự tiến hóa trong chiến lược kiềm chế của Mỹ

Theo Financial Times, mô hình chia sẻ doanh thu này không phải là một ý tưởng hoàn toàn mới, mà là sự tiếp nối và cụ thể hóa của các chiến lược kiểm soát xuất khẩu đã được manh nha từ thời chính quyền Biden. Tuy nhiên, dưới thời Tổng thống Donald Trump, với phong cách đàm phán trực diện và tập trung vào lợi ích kinh tế, ý tưởng này đã được đẩy nhanh và triển khai một cách quyết liệt.

Chiến lược này phản ánh một sự thay đổi trong tư duy của các nhà hoạch định chính sách Mỹ. Họ nhận ra rằng việc cấm vận hoàn toàn không chỉ khó thực thi mà còn có thể làm tổn hại đến chính các công ty công nghệ đầu tàu của Mỹ, vốn phụ thuộc rất nhiều vào doanh thu từ thị trường Trung Quốc. Do đó, một giải pháp cho phép kinh doanh nhưng trong một khuôn khổ có kiểm soát và có chia sẻ lợi ích được xem là một lựa chọn thực tế và khôn ngoan hơn.

Nvidia và AMD: Cái giá của việc ở lại thị trường Trung Quốc

Đối với Nvidia và AMD, thỏa thuận này là một sự đánh đổi khó khăn nhưng cần thiết. Một mặt, việc phải trích nộp 15% doanh thu chắc chắn sẽ làm giảm biên lợi nhuận của họ tại một trong những thị trường quan trọng nhất. Áp lực lên giá thành và khả năng cạnh tranh với các đối thủ khác sẽ tăng lên.

Tuy nhiên, mặt khác, đây được xem là một cái giá chấp nhận được để không bị loại hoàn toàn khỏi cuộc chơi. So với viễn cảnh mất trắng thị trường Trung Quốc, một kịch bản có thể gây ra những tổn thất khổng lồ về doanh thu và thị phần, việc lùi một bước để bảo toàn đại cục được giới công nghiệp xem là một động thái thực dụng. Nó cho phép họ duy trì sự hiện diện, giữ vững mối quan hệ với khách hàng và tiếp tục cạnh tranh, dù trong một điều kiện khó khăn hơn.

Động thái này được dự báo sẽ trở thành một hình mẫu cho các quy định kiểm soát xuất khẩu công nghệ cao trong tương lai, không chỉ với Trung Quốc mà có thể còn với các quốc gia khác. Nó cho thấy một kỷ nguyên mới trong quan hệ Mỹ - Trung, nơi thương mại và an ninh quốc gia được đan xen một cách phức tạp và các tập đoàn công nghệ bị đặt vào vị trí trung tâm của bàn cờ địa chính trị.

×