Ngành công nghiệp thép Nhật Bản, một trong những trụ cột của nền kinh tế, đang gióng lên hồi chuông báo động. Đối mặt với làn sóng thép nhập khẩu giá rẻ ồ ạt từ Trung Quốc và Hàn Quốc, chính phủ Nhật Bản đã quyết định hành động. Vào ngày 13/8, Tokyo đã chính thức thông báo khởi động một cuộc điều tra chống bán phá giá, nhắm thẳng vào các sản phẩm "tấm và dải thép mạ kẽm nhúng nóng" từ hai quốc gia láng giềng. Đây được xem là một động thái phòng vệ thương mại mạnh mẽ, cho thấy sự quyết tâm của Nhật Bản trong việc bảo vệ các nhà sản xuất trong nước.

Khi gã khổng lồ thép Nhật Bản lên tiếng

Động thái của chính phủ được đưa ra sau lời kêu cứu từ chính các ông lớn trong ngành. Vào cuối tháng 4, một liên minh gồm bốn công ty thép hàng đầu, trong đó có cả Nippon Steel và Kobe Steel đã cùng nhau đệ đơn lên chính phủ, yêu cầu áp dụng các biện pháp trừng phạt. Đáng chú ý, đây là lần đầu tiên Nhật Bản tiến hành một cuộc điều tra chống bán phá giá quy mô lớn đối với một loại thép thông thường, cho thấy mức độ nghiêm trọng của vấn đề.

Theo các doanh nghiệp này, sự cạnh tranh đang trở nên không công bằng. Khi so sánh giá cả, các sản phẩm thép tương tự từ Trung Quốc đang được bán tại Nhật Bản với mức giá rẻ hơn từ 30% đến 40%. Thép từ Hàn Quốc cũng có giá thấp hơn từ 10% đến 20%. Mức chênh lệch khổng lồ này đang tạo ra một áp lực cực lớn, ép giá thị trường trong nước xuống thấp và bào mòn lợi nhuận của các công ty Nhật Bản.

Những con số biết nói

Các số liệu thống kê đã chứng minh cho những lo ngại của ngành thép Nhật Bản là có cơ sở. Trong vòng chỉ hơn ba năm (từ tháng 4/2021 đến tháng 9/2024), lượng thép mạ kẽm nhập khẩu từ Hàn Quốc vào Nhật Bản đã tăng vọt gần gấp đôi, từ 203.768 tấn lên 358.093 tấn. Cùng lúc đó, lượng thép nhập từ Trung Quốc cũng tăng mạnh, từ 240.711 tấn lên 304.657 tấn. Tỷ trọng của hàng nhập khẩu trong tổng nhu cầu của thị trường Nhật Bản ngày càng phình to, đe dọa trực tiếp đến thị phần của các nhà sản xuất nội địa.

Nguyên nhân sâu xa được cho là do tình trạng sản xuất dư thừa khổng lồ tại Trung Quốc. Khi nền kinh tế trong nước chững lại, các nhà máy thép Trung Quốc đã đẩy mạnh xuất khẩu ra các thị trường khác với mức giá cực kỳ cạnh tranh để giải quyết hàng tồn kho và Nhật Bản đã trở thành một trong những điểm đến chính.

Cuộc điều tra và những bước đi tiếp theo

Ông Imai Tadashi, Chủ tịch Liên đoàn Sắt thép Nhật Bản và cũng là Chủ tịch của Nippon Steel, đã hoan nghênh quyết định của chính phủ. Ông khẳng định cuộc điều tra sẽ được tiến hành một cách công bằng, tuân thủ các quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và ngành công nghiệp thép sẽ hợp tác một cách toàn diện. Ông cũng nhấn mạnh rằng, không chỉ đối với mặt hàng bị điều tra lần này, trong tương lai họ sẽ tiếp tục tăng cường giám sát và thảo luận với chính phủ về nhiều biện pháp đối phó thương mại nhập khẩu hơn nữa.

Theo quy trình, cuộc điều tra sẽ kéo dài khoảng một năm. Nếu kết quả cho thấy có bằng chứng rõ ràng về hành vi bán phá giá gây thiệt hại cho ngành sản xuất trong nước, chính phủ Nhật Bản sẽ chính thức áp dụng các mức thuế trừng phạt.

Ông Imai cũng cảnh báo rằng, đây mới chỉ là bước đi đầu tiên. Nhiều quốc gia khác trên thế giới đã và đang áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại đối với thép Trung Quốc. Nếu Nhật Bản không hành động quyết liệt, nước này có nguy cơ trở thành bãi đáp cho lượng thép dư thừa của thế giới. Do đó, ông kêu gọi chính phủ cần phải tiếp tục giám sát chặt chẽ và nhanh chóng đưa ra các biện pháp đối phó toàn diện hơn trong tương lai.

×