Nhật Bản siết thuế quan hàng giá rẻ từ sàn Trung Quốc

Bộ Tài chính Nhật Bản đang ráo riết xem xét lại chính sách thuế quan đối với hàng nhập khẩu giá trị nhỏ, một động thái được cho là nhằm siết chặt quản lý trước sự đổ bộ ồ ạt của hàng hóa giá rẻ từ các nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới, đặc biệt là từ Trung Quốc. Kế hoạch này nếu được thông qua sẽ đánh dấu sự thay đổi đáng kể trong hệ thống thuế nhập khẩu của Nhật Bản.

Kế hoạch thay đổi thuế quan

Theo truyền thông Nhật Bản, mục tiêu chính của việc điều chỉnh này là nhằm giải quyết tình trạng cạnh tranh không công bằng mà các doanh nghiệp bán lẻ nội địa đang phải đối mặt. Sự bùng nổ của các sàn thương mại điện tử Trung Quốc như Temu và SHEIN, vốn bán số lượng lớn hàng hóa với giá cực thấp, đã tạo ra một áp lực cạnh tranh rất lớn. Việc miễn thuế hiện tại cho các mặt hàng này sẽ tạo lợi thế cho hàng nhập khẩu so với hàng sản xuất và bán trong nước.

Bộ Tài chính Nhật Bản đang ưu tiên xem xét bãi bỏ chính sách "miễn thuế hàng giá trị thấp" đối với các mặt hàng nhập khẩu có giá trị dưới 10.000 yên Nhật. Hiện tại, những mặt hàng này được miễn cả thuế quan (thuế nhập khẩu) và thuế tiêu thụ (VAT/GST). Kế hoạch mới có khả năng sẽ vẫn duy trì miễn thuế quan để giảm gánh nặng hành chính nhưng sẽ áp dụng thuế tiêu thụ đối với nhóm hàng hóa này. Điều này được kỳ vọng sẽ tăng thêm chi phí cho hàng nhập khẩu giá rẻ, giúp cân bằng lại cuộc chơi với hàng nội địa.

Xu hướng siết chặt thuế quan trên thế giới

Chính sách "miễn thuế hàng giá trị thấp" ban đầu được thiết lập với mục đích đơn giản hóa thủ tục hải quan cho các mặt hàng có giá trị nhỏ, giảm bớt công việc kiểm tra. Tuy nhiên, sự phát triển như vũ bão của thương mại điện tử xuyên biên giới đã làm thay đổi hoàn toàn bối cảnh. Năm 2023, Nhật Bản đã tiếp nhận hơn 160 triệu kiện hàng nhập khẩu giá trị nhỏ, tổng giá trị lên tới 425,8 tỷ yên, tăng gấp 5 lần chỉ trong 5 năm. Bộ Tài chính Nhật Bản khẳng định các nền tảng có nguồn gốc Trung Quốc là động lực chính thúc đẩy sự tăng trưởng này.

Động thái của Nhật Bản không nằm ngoài xu hướng chung trên thế giới. Nhiều quốc gia và khu vực kinh tế lớn đã nhận ra những hạn chế của quy định miễn thuế cũ trong bối cảnh thương mại điện tử. Liên minh châu Âu EU đã bãi bỏ ưu đãi miễn thuế giá trị gia tăng cho hàng giá trị thấp từ năm 2021. Australia cũng yêu cầu các doanh nghiệp thương mại điện tử lớn phải đăng ký và tự kê khai thuế nhập khẩu từ năm 2018. Gần đây hơn, Mỹ đã hủy bỏ ưu đãi miễn thuế đối với hàng hóa từ Trung Quốc vào tháng 5 năm nay. EU thậm chí còn đang cân nhắc cả việc hủy bỏ miễn thuế quan cho hàng giá trị nhỏ.

Áp lực hải quan và bước đi tiếp theo

Ngoài lý do cạnh tranh, Bộ Tài chính Nhật Bản còn cho biết lỗ hổng từ chế độ miễn thuế hiện tại cũng gây áp lực lên công tác kiểm tra hải quan, khiến việc phát hiện ma túy và hàng cấm trở nên khó khăn hơn trước số lượng kiện hàng khổng lồ.

Với vị thế thống lĩnh của các nền tảng như Temu và SHEIN trên thị trường ứng dụng mua sắm toàn cầu (Temu đứng đầu với 550 triệu lượt tải năm 2024, SHEIN thứ hai theo Sensor Tower), việc điều chỉnh chính sách thuế trở nên cấp thiết. Bộ Tài chính Nhật Bản cho biết sẽ tiếp tục thảo luận chi tiết về kế hoạch này trong Hội đồng Điều tra Hệ thống Thuế của Chính phủ, mục tiêu cuối cùng là bịt kín các lỗ hổng thuế, đảm bảo môi trường cạnh tranh lành mạnh và bảo vệ lợi ích của các doanh nghiệp nội địa.