Ông Koizumi Shinjiro (44 tuổi), con trai của cựu Thủ tướng nổi tiếng Koizumi Junichiro và là một trong những chính trị gia được xem là ứng cử viên tiềm năng cho chức thủ tướng tương lai, vừa được bổ nhiệm vào vị trí Bộ trưởng Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản Nhật Bản. Chỉ bốn ngày sau khi nhậm chức, ông đã lập tức dồn sự chú ý vào vấn đề giá gạo đang tăng cao đột biến, đưa ra một chính sách mới đầy táo bạo.

Khủng hoảng giá gạo và vai trò của JA Zen-Noh

Thị trường gạo Nhật Bản đang trải qua giai đoạn bất ổn. Giá bán lẻ gạo trung bình đã gần gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái, gây khó khăn cho đời sống người dân. Ví dụ, 5kg gạo ở một số khu vực sản xuất chính có thể lên tới hơn 6.500 yên (khoảng 1,182 triệu đồng).

Trong hệ thống phân phối gạo truyền thống, JA Zen-Noh đóng vai trò trung tâm. Đây là một liên hiệp hợp tác xã nông nghiệp lớn, tương tự như NongHyup của Hàn Quốc, thường mua và dự trữ lượng gạo mà chính phủ xả kho để điều tiết giá. Tuy nhiên, gần đây JA Zen-Noh bị cáo buộc cố tình trì hoãn việc xả kho với lập luận rằng việc tăng nguồn cung sẽ làm giảm giá gạo, điều này lại càng đẩy giá lên cao.

Để đối phó với tình hình này và phá vỡ thế bế tắc, Bộ trưởng Koizumi Shinjiro đã tuyên bố một quyết định mạnh mẽ. Trong cuộc họp báo ngày 26/5, ông cho biết chính phủ sẽ bán thẳng lượng gạo dự trữ quốc gia cho các nhà bán lẻ lớn như AEON và Ito-Yokado, hoàn toàn bỏ qua khâu trung gian truyền thống là JA Zen-Noh. Ông khẳng định sẽ xả kho không giới hạn nếu có nhu cầu và sẽ cung cấp nhanh chóng thông qua các hợp đồng nhỏ.

Mục tiêu cụ thể mà Bộ trưởng Koizumi Shinjiro đưa ra là hạ giá 5kg gạo xuống còn 2.000 yên (khoảng 363.000 đồng) vào tháng 6. Nếu thành công, động thái này không chỉ giúp hạ nhiệt giá gạo trong ngắn hạn mà về lâu dài còn có thể làm suy yếu hoặc phá bỏ cấu trúc phân phối độc quyền và các lợi ích nhóm do JA Zen-Noh xây dựng suốt nhiều năm.

Canh bạc chính trị của một ứng cử viên thủ tướng

Việc Koizumi Shinjiro, người từng đứng thứ ba trong cuộc đua Chủ tịch Đảng Dân chủ Tự do cầm quyền gần đây và được xem là gương mặt sáng giá cho chức thủ tướng tương lai, chọn vấn đề giá gạo làm ưu tiên hàng đầu ngay khi nhậm chức cho thấy đây là một "canh bạc chính trị" quan trọng. Chính ông cũng tuyên bố sẽ "đặt tất cả trọng tâm vào việc giải quyết vấn đề gạo" và thậm chí yêu cầu được gọi là "Bộ trưởng Gạo".

Các chuyên gia phân tích rằng thành công hay thất bại trong việc này có thể định đoạt tương lai chính trị của ông, đặc biệt trong bối cảnh nội các hiện tại của Thủ tướng Ishiba có tỷ lệ ủng hộ khá thấp (21%) và cuộc bầu cử Thượng viện sắp diễn ra vào tháng 7.

Koizumi Shinjiro nổi tiếng với phong cách trẻ trung, thẳng thắn và đôi khi gây tranh cãi. Ông từng đảm nhận vị trí Bộ trưởng Môi trường và đưa ra nhiều phát ngôn độc đáo về các vấn đề như già hóa dân số hay biến đổi khí hậu. Theo tạp chí ngoại giao The Diplomat, Bộ trưởng Koizumi Shinjiro được đánh giá là một chính trị gia có đủ sự độc lập để đối đầu với các nhóm lợi ích, tương tự như cách cha ông từng đẩy mạnh tư nhân hóa ngành bưu chính.

Tuy nhiên, con đường này không hề bằng phẳng. Theo Japan News Network, ngay sau tuyên bố của Bộ trưởng Koizumi, cộng đồng nông nghiệp, bao gồm JA Zen-Noh, được dự báo sẽ có sự phản kháng có tổ chức. Các nghị sĩ trong đảng cầm quyền có căn cứ tại các khu vực nông thôn cũng có thể sẽ lên tiếng phản đối. Dù vậy, nếu Bộ trưởng Koizumi Shinjiro thực sự mang lại kết quả cụ thể và hữu hình cho người dân Nhật Bản về vấn đề giá gạo, ông sẽ tạo được lợi thế đáng kể trong cuộc đua tranh giành chức thủ tướng sắp tới.

×