Người Thái có thực sự thua lỗ sau 8 năm đầu tư vào Sabeco?

Từ thương vụ kỷ lục đến khoản lỗ 3,7 tỷ USD

Thương vụ thâu tóm Sabeco của doanh nghiệp Thái Lan bắt đầu từ cuối năm 2017, Vietnam Beverage, pháp nhân thuộc hệ sinh thái ThaiBev của tỷ phú Charoen Sirivadhanabhakdi, đã chi ra gần 5 tỷ USD (khoảng 110.000 tỷ đồng theo tỷ giá lúc bấy giờ) để thâu tóm 53,59% vốn Sabeco. Đây được coi là thương vụ lớn hàng đầu khu vực Đông Nam Á thời điểm đó khi giá trị cổ phần thâu tóm quá lớn.

Mức giá 320.000 đồng/cổ phiếu khi đó là con số không tưởng, phản ánh kỳ vọng cực lớn vào thị trường bia Việt Nam giai đoạn tăng trưởng nóng. Để tài trợ cho thương vụ "vô tiền khoáng hậu" này, ThaiBev đã phải huy động tới 6 khoản vay từ các ngân hàng quốc tế.

Thế nhưng, sau 8 năm, bức tranh tài chính đã đảo chiều. Dù có những phiên hồi phục gần đây lên vùng giá 49.000 đồng/cp, thị giá SAB vẫn đang ở vùng đáy dài hạn. Ước tính theo vốn hóa thị trường hiện tại, khoản đầu tư 5 tỷ USD năm nào giờ chỉ còn giá trị khoảng 1,3 tỷ USD. Trên sổ sách, người Thái đang tạm ghi nhận khoản lỗ lên tới 3,7 tỷ USD (hơn 93.000 tỷ đồng), một con số đủ để làm chùn bước bất kỳ nhà đầu tư ngắn hạn nào khi nhìn về thị trường Việt Nam

Nguyên nhân của đà lao dốc không chỉ đến từ sự điều chỉnh của thị trường, mà còn do những "cơn gió ngược" từ chính sách. Nghị định 100 với chế tài xử phạt nồng độ cồn nghiêm ngặt, cộng hưởng với thói quen "thắt lưng buộc bụng" của người tiêu dùng sau đại dịch, đã khiến định giá ngành bia bị giảm mạnh so với thời hoàng kim 2017.

Thu về 15.500 tỷ đồng cổ tức, chưa đủ trả lãi vay

Nhìn vào khoản "bốc hơi" vốn hóa, nhiều người ái ngại cho túi tiền của Thaibev. Tuy nhiên, Sabeco vẫn chứng minh được vị thế của một doanh nghiệp đầu ngành với nền tảng tài chính cực kỳ lành mạnh: không vay nợ và luôn trữ lượng tiền mặt khổng lồ.

Kể từ khi chính thức tiếp quản, ThaiBev đã biến Sabeco thành "gà đẻ trứng vàng" đúng nghĩa qua kênh cổ tức. Tính đến nay, tập đoàn này đã thu về khoảng 15.500 tỷ đồng (gần 590 triệu USD) tiền mặt từ lợi nhuận được chia. Lần gần nhất vào tháng 6/2025, tỷ lệ chi trả là 30%. So với giá trị hiện trên dưới 50.000 đồng/cổ phiếu thì mức chi trả này không hề nhỏ.

Dẫu vậy, nếu làm một bài toán kinh tế sòng phẳng, số tiền cổ tức thu về sau 8 năm mới chỉ đạt khoảng 11,7% tổng vốn đầu tư ban đầu, tương đương hiệu suất sinh lời trung bình khoảng 1,5%/năm. Con số này là khá khiêm tốn, đặc biệt khi đặt trong bối cảnh lãi suất thế giới leo thang.

Với lãi suất cơ bản của Mỹ quanh mức 4-5%, hay mới đây nhất nhiều ngân hàng tại Việt Nam cũng đã nâng lãi suất tiền gửi lên sát mốc 7% thì tỷ suất lợi nhuận cho khoản đầu tư vào Sabeco là vô cùng thấp. Đó là chưa kể đến áp lực từ các khoản nợ tỷ USD mà Thaibev đã huy động để thâu tóm Sabeco.

Tuy nhiên, sẽ là một sự vội vàng nếu chỉ dừng ở đây để kết luận Thaibev hoàn toàn thua lỗ trong thương vụ mua bán này.

Triết lý "chưa bán là chưa lỗ" và tham vọng bá chủ khu vực

Với giới đầu tư, chắc hẳn ai cũng biết đến câu nói nổi tiếng của một vị tỷ phú "chưa bán là chưa lỗ". Điều này khá đúng trong trường hợp của Thaibev và Sabeco. Khoản đầu tư của Thaibev vào Sabeco hiện mới chỉ "lỗ trên giấy tờ" hay lỗ kỹ thuật (unrealized loss). Chừng nào người Thái chưa thoái vốn, con số này vân chưa ảnh hưởng lớn tới tình hình tài chính doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, thương vụ mua bán Sabeco không chỉ mang lại cho Thaibev một thương hiệu mà trên hết nó mang lại thị phần top đầu trong ngành bia rượu tại Việt Nam. Sở hữu Sabeco đồng nghĩa với việc nắm trong tay hơn 40% thị phần bia tại thị trường 100 triệu dân và một mạng lưới phân phối sâu rộng đến từng ngõ ngách. Đây là thứ tài sản vô hình mà các đối thủ ngoại dù có bỏ ra cả núi tiền cũng chưa chắc đã xây dựng được trong một sớm một chiều.

Sức mạnh từ thị phần của Sabeco cũng cho thấy "độ lì" đáng kinh ngạc qua kết quả kinh doanh từ 2022 đến nay dù phải trải qua nhiều biến động. Năm 2022, khi Việt Nam vừa mở cửa sau đại dịch, Sabeco đã lập tức xác lập đỉnh cao lịch sử với doanh thu thuần đạt gần 35.000 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế kỷ lục 5.500 tỷ đồng, tăng trưởng tới 40% so với trước đó.

Bước sang giai đoạn 2023 - 2024, dù bị ảnh hưởng bời Nghị định 100, sức tiêu dùng với đồ uống có cồn suy yếu, Sabeco vẫn duy trì doanh thu trên dưới 30.000 tỷ đồng, lợi nhuận thu về hơn 4.000 tỷ mỗi năm. Riêng trong 9 tháng đầu năm 2025, Sabeco đạt doanh thu hơn 19.000 tỷ đồng, lợi nhuận ròng gần 3.500 tỷ.

Dòng tiền mặt khổng lồ tích lũy qua nhiều năm đang đóng vai trò là "vùng đệm" duy nhất giúp Sabeco trụ vững trước đà lao dốc của cổ phiếu. Tuy nhiên, chính lớp đệm tài chính này lại tạo ra một nghịch lý: Tiền tươi vẫn chảy về đều đặn trong khi định giá tài sản công ty bốc hơi từng ngày.

Điều này khiến cán cân phân định lãi - lỗ của thương vụ trở nên nhập nhằng và khó đoán định. Với người Thái lúc này, khối tiền mặt kia chưa đủ để gọi là thắng lợi, nhưng nó là chốt chặn cuối cùng khiến họ chưa thể bị gọi là kẻ thua cuộc trong canh bạc 5 tỷ USD này.