Nghịch lý công sở: Nhiều người bận rộn hơn khi có AI hỗ trợ

Báo cáo Tái định hình Công việc do EY - một trong 4 công ty kiểm toán hàng đầu thế giới công bố đầu tháng 11 đã phác họa một bức tranh không mấy tươi sáng về môi trường công sở năm 2025. Dựa trên khảo sát 15.000 nhân viên và 1.500 nhà tuyển dụng tại 29 quốc gia, các chuyên gia chỉ ra rằng công nghệ không những chưa giúp giảm tải, mà còn tạo ra những áp lực vô hình mới.

Nỗi sợ bị đào thải và áp lực phải đa nhiệm

Bà Kim Billeter, lãnh đạo tư vấn nhân sự toàn cầu của EY, chia sẻ với Business Insider: "Nghiên cứu của chúng tôi không chỉ ra rằng AI là thủ phạm trực tiếp làm tăng khối lượng công việc. Tuy nhiên, những lo lắng bao trùm về AI tại công sở mới là vấn đề".

Cụ thể, nỗi sợ bị thui chột kỹ năng, thiếu sự đào tạo bài bản và sự bất định về tương lai của nghề nghiệp đang đè nặng lên vai người lao động.

"Sự kết hợp giữa áp lực, sự không chắc chắn và nỗi sợ bị tụt hậu đã khiến nhiều người cảm thấy kiệt sức", bà Billeter nhận định.

Một điểm nghẽn lớn nằm ở khâu đào tạo. Nhân viên ngày nay thường bị đặt vào thế khó: Vừa phải tiếp tục hoàn thành các trách nhiệm hiện có, vừa phải tự mày mò phát triển các bộ kỹ năng mới để không bị AI thay thế.

Tư duy "làm nhiều hơn với ít nguồn lực hơn"

Dù cảm nhận chủ quan của nhân viên có thể chưa phản ánh hoàn toàn chính xác thực tế, nhưng bà Billeter thừa nhận khối lượng công việc thực sự có thể đang tăng lên trên phạm vi toàn cầu.

Nguyên nhân đến từ áp lực kinh tế, buộc các doanh nghiệp vận hành theo tư duy "làm nhiều hơn với ít nguồn lực hơn". Điều này đồng nghĩa với việc ít nhân sự hơn phải gánh vác nhiều đầu việc hơn.

"Sự phức tạp của vai trò cũng tăng lên khi các tổ chức chuyển sang mô hình đánh giá nhân lực dựa trên kỹ năng. Nhân viên buộc phải học tập liên tục trong khi vẫn phải chạy deadline hàng ngày", bà Billeter phân tích.

Bên cạnh đó, việc tích hợp AI một cách hời hợt và thiếu đào tạo cũng tạo ra những đợt tăng tải công việc tạm thời. Một hiện tượng mới nổi lên gần đây được gọi là "workslop" (tạm dịch: rác công việc). Đó là khi nhân viên bị ngập trong các nội dung do AI tạo ra - trông có vẻ chuyên nghiệp, chỉn chu nhưng nội dung lại sáo rỗng. Hệ quả là người nhận phải tốn thêm thời gian để sàng lọc đống "rác" này.

Nghịch lý năng suất của AI

Báo cáo của EY cũng làm nổi bật một thực tế là việc sử dụng AI không đồng nghĩa với tăng năng suất. Hiện tượng này được gọi là "nghịch lý năng suất".

Số liệu cho thấy 88% người được hỏi có sử dụng AI tại nơi làm việc, nhưng đa số chỉ dừng lại ở các tác vụ sơ cấp như tìm kiếm thông tin hay tóm tắt văn bản. Theo EY, những ứng dụng này chỉ giúp tiết kiệm thời gian vụn vặt chứ không thay đổi căn bản cách thức vận hành hay hiệu suất kinh doanh.

Chỉ vỏn vẹn 5% người dùng đạt đến trình độ "nâng cao", biết cách phối hợp đa công cụ và sử dụng AI như một đối tác tư duy chiến lược. Chính vì sự chậm trễ trong việc tối ưu hóa này nên các doanh nghiệp đang bỏ lỡ tới 40% mức tăng trưởng năng suất tiềm năng.

Để giải quyết bài toán trên, đại diện EY khuyến nghị doanh nghiệp cần quay về yếu tố cốt lõi là con người. Bà Billeter nhấn mạnh rằng chỉ đầu tư vào công nghệ là chưa đủ. Kỷ nguyên AI đòi hỏi khả năng xây dựng nền tảng nhân sự vững chắc kết hợp đồng bộ với công nghệ tiên tiến, đó mới là chìa khóa để mở ra sự chuyển đổi thực sự.