Nghề nếm thử thức ăn, tưởng việc nhẹ lương cao nào ngờ nguy hiểm

Đối với tín đồ ăn uống, công việc thử đồ ăn đúng là trong mơ, ngày ngày được thưởng thức những món ngon hảo hạng và nhận về mức lương hậu hĩnh. Nhưng những chia sẻ từ chính người trong nghề đã phơi bày một sự thật hoàn toàn ngược lại. Cái giá phải trả cho “chiếc lưỡi vàng” không chỉ là sự tập trung cực độ, mà còn là sức khỏe và tuổi xuân bị bào mòn từng ngày.

Khi miệng - lưỡi trở thành máy móc

Chức danh thực sự của những người làm nghề thử đồ ăn là "chuyên gia đánh giá cảm quan", nhưng họ không phải là những thực khách. Chiếc lưỡi của họ phải có khả năng phân tích những khác biệt nhỏ nhất, phát hiện được những thay đổi cực nhỏ trong độ ngọt, độ béo, độ chua, xác định sự cân bằng hương vị, thậm chí suy luận công thức và tỷ lệ thành phần chỉ bằng cảm nhận trong miệng.

Một ngày làm việc cao điểm có thể là cơn ác mộng vỡi những người trong nghề. Có người phải phân tích 50 que kem, hàng chục loại đồ ăn vặt, hay bắt đầu buổi sáng bằng tám hộp đồ ăn kho. Tất cả đều phải diễn ra trong môi trường được kiểm soát nghiêm ngặt về nhiệt độ và độ ẩm. Niềm vui thưởng thức ẩm thực đã hoàn toàn biến mất, thay vào đó là công việc lặp đi lặp lại, đầy áp lực.

Người ngoài lầm tưởng rằng ai cũng có thể làm được nhưng yêu cầu rất cao. Hầu hết những người làm nghề cần có nền tảng về khoa học thực phẩm, vượt qua các chứng chỉ liên quan đến đánh giá cảm quan ISO. Các doanh nghiệp hàng đầu thậm chí còn yêu cầu ứng viên phải hoàn thành bài kiểm tra mù 500 loại nguyên liệu, bài kiểm tra độ nhạy cảm với chênh lệch nhiệt độ 0.5°C. Mức lương từ cao đến rất cao cũng chỉ dành cho các nhân viên kỳ cựu. Hầu hết lương của nhân viên thử đồ ăn nằm trong khoảng 6000 đến 8000 NDT (khoảng 22 triệu - gần 30 triệu VNĐ).

Cái giá phải trả

Hậu quả của việc biến cơ thể thành "phòng thí nghiệm" rất lớn: men răng bị mòn vì tiếp xúc liên tục với đồ lạnh đến mức uống nước ấm cũng thấy buốt. Viêm họng mãn tính trở thành bệnh nghề nghiệp nhưng đáng sợ hơn cả là sự tàn phá từ bên trong. Với lượng calo nạp vào hàng ngày có thể vượt quá 8400 KJ, rối loạn chuyển hóa, tăng cân không kiểm soát và các bệnh về dạ dày là điều khó tránh khỏi.

"Nhìn thấy đồ ăn là muốn nôn", cô Lục ở Thường Châu (Giang Tô), một người trong nghề cay đắng chia sẻ. Cũng theo cô Lục, áp lực không chỉ đến từ thể chất, mỗi miếng ăn là một bài kiểm tra. Họ phải viết những bản báo cáo dài hàng nghìn chữ, phân tích từng chi tiết nhỏ và đưa ra những đề xuất cụ thể đến từng con số như "giảm 5% độ ngọt, tăng 0.8 gram chất béo sữa". Một phán đoán sai lầm có thể khiến công ty thiệt hại hàng triệu NDT. Áp lực tâm lý không kém gì nhà khoa học trong phòng thí nghiệm. Khi cơ thể đã rệu rã, sự nghiệp của họ cũng đi đến hồi kết. Vị giác suy giảm theo tuổi tác, sau tuổi 30 hầu hết đều phải đối mặt với khủng hoảng nghề nghiệp.

Một chuyên gia khác, anh Trương, cho biết họ phải “hiệu chỉnh vị giác” mỗi sáng bằng dung dịch vị tiêu chuẩn, dùng các dung dịch ngọt, chua, mặn có nồng độ tiêu chuẩn để "khởi động" lưỡi. Nếu nhận sai nồng độ hai lần liên tiếp, hôm đó sẽ bị trừ tiền. Hơn nữa, việc thử đồ ăn hoàn toàn không thể nhổ đi tùy tiện, như bánh quy, khoai tây chiên cần phải kiểm tra cảm giác trong miệng, phải nhai đủ số lần quy định, cảm nhận sự thay đổi của độ giòn, nuốt xuống còn phải ghi nhớ hậu vị kéo dài bao lâu, toàn bộ quá trình phải nhìn chằm chằm vào đồng hồ bấm giờ, còn căng thẳng hơn cả đi thi.

Nhiều doanh nghiệp có trợ cấp tăng cân cho nhân viên. Ví dụ như tăng 0.5kg sẽ được trợ cấp 200 NDT (khoảng 740.000 VNĐ). Trợ cấp này được thanh toán hàng tuần, khiến không ít nhân viên thử đồ ăn phải nghiêm túc nhìn nhận lại công việc của mình và cười khổ. Theo nhiều người, công việc này chính là ăn để sinh bệnh.

Sự bóc lột tinh vi

Nghề thử đồ ăn là nghề điển hình của sự chuyên môn hóa ở mức độ cao trong nền kinh tế hiện đại. Nó cho thấy giá trị kinh tế của kỹ năng tưởng chừng như bẩm sinh, vị giác. Tuy nhiên, nó cũng phơi bày hình thức bóc lột tinh vi. Các công ty đang thuê một bộ phận cơ thể của người lao động và khai thác nó đến mức cạn kiệt.

Chế độ trợ cấp tăng cân là có thể xem là chi tiết đáng suy ngẫm. Bề ngoài, đây có vẻ là phúc lợi, sự quan tâm đến nhân viên. Nhưng thực chất, nó là sự thừa nhận rằng công việc này đang hủy hoại sức khỏe của họ, công ty sẵn sàng trả một khoản tiền nhỏ để bù đắp cho sự hủy hoại đó. Điều này biến vấn đề sức khỏe nghiêm trọng thành giao dịch kinh tế, bình thường hóa rủi ro và tiếp tục duy trì mô hình sản xuất có hại.

Câu chuyện trên cho thấy người tiêu dùng ngày nay đòi hỏi những sản phẩm ngày càng hoàn hảo, tinh tế hơn. Để đáp ứng yêu cầu đó, các nhà sản xuất buộc phải dựa vào những "chiếc lưỡi vàng" của các chuyên gia nếm đồ ăn. Theo cách nào đó, chính sự cầu kỳ của chúng ta đã tạo ra một nghề nghiệp khắc nghiệt đến vậy.