Ngành ô tô châu Âu kêu gọi EU xem xét lại lệnh cấm khí thải

Ngành ô tô phản đối lộ trình 'một chiều'

Ngày 8/10, Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô châu Âu (ACEA) gửi bản kiến nghị lên Ủy ban châu Âu, yêu cầu cơ quan này xem xét lại về lộ trình cấm ô tô động cơ đốt trong. Tổng giám đốc ACEA, bà Sigrid de Vries, cho rằng EU đang áp dụng “một lộ trình một chiều, rất cứng nhắc”, buộc doanh nghiệp phải chuyển hoàn toàn sang xe điện dù hạ tầng và sức mua của người tiêu dùng chưa sẵn sàng.

Theo kế hoạch, EU sẽ chấm dứt việc bán xe chạy xăng và diesel vào năm 2035, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 trong lĩnh vực giao thông. Tuy nhiên, ACEA cho rằng mốc này quá gấp gáp, nhất là khi xe điện vẫn gặp trở ngại về giá, pin và mạng lưới trạm sạc. Hiệp hội đề xuất gia hạn thêm 5 năm, tức đến 2040, đồng thời kêu gọi áp dụng cơ chế tín dụng carbon cho các hãng thu hồi xe cũ, tái chế linh kiện hoặc bán xe điện cỡ nhỏ.

Cần có giải pháp linh hoạt hơn

ACEA cũng đề nghị EU công nhận xe sử dụng nhiên liệu sinh học hoặc e-fuel là phương tiện không phát thải, tương tự xe điện. Theo hiệp hội, đây là giải pháp trung gian giúp ngành giảm khí thải mà không cần loại bỏ hoàn toàn động cơ đốt trong.

Các hãng xe lớn như BMW, Volkswagen, Mercedes-Benz cùng bày tỏ quan điểm tương tự. Giám đốc điều hành BMW, ông Oliver Zipse, gọi mốc 2035 là “sai lầm chiến lược lớn”, cho rằng EU chỉ tính lượng CO₂ khi xe vận hành mà bỏ qua phát thải từ quá trình sản xuất pin và năng lượng.

ACEA cũng kêu gọi duy trì ưu đãi với xe hybrid – dòng xe vẫn được người dân châu Âu ưa chuộng nhờ chi phí hợp lý và khả năng tiết kiệm nhiên liệu. “Không nên loại bỏ các giải pháp trung gian khi người dân vẫn cần lựa chọn phù hợp với điều kiện kinh tế,” bà de Vries nhấn mạnh.

Tại Đức, thủ tướng Friedrich Merz tuyên bố sẽ thúc đẩy EU điều chỉnh hoặc loại bỏ mốc 2035, trong khi các đối tác trong liên minh cầm quyền chưa đạt đồng thuận.

Trước sức ép gia tăng, Ủy ban châu Âu thông báo sẽ đẩy nhanh việc xem xét lại kế hoạch khí thải, dự kiến công bố đề xuất mới vào tháng 12/2025, sớm hơn một năm so với dự kiến trước đó.

Bài toán hạ tầng và việc làm

Theo dữ liệu của EU, giao thông đường bộ chiếm khoảng 20% lượng khí thải của khối, trong đó 61% đến từ ô tô. Tuy nhiên, tốc độ chuyển đổi vẫn diễn ra chậm khi trong sáu tháng đầu năm 2025, xe tải và xe cỡ lớn không phát thải chỉ chiếm 3,6% số đăng ký mới.

Hạ tầng trạm sạc cũng thiếu trầm trọng - chỉ có hơn 1.100 trạm ≥350 kW, trong khi mục tiêu là 50.000 trạm vào năm 2030. Bên cạnh đó, việc chuyển đổi sang xe điện quá nhanh có thể khiến hàng trăm nghìn việc làm trong chuỗi cung ứng động cơ truyền thống bị ảnh hưởng.

Các chuyên gia nhận định EU đang đối mặt bài toán khó: nếu giữ nguyên quy định 2035, doanh nghiệp có thể giảm lợi nhuận và chuyển nhà máy ra ngoài khối; nhưng nếu nới lỏng, mục tiêu trung hòa carbon có thể bị chậm hàng thập kỷ.

Một số giải pháp dung hòa được đề xuất, như cho phép tính trung bình phát thải CO₂ trong giai đoạn 2025–2027 thay vì từng năm, giúp giảm áp lực ngắn hạn.

Cuộc tranh luận về tương lai của ngành ô tô châu Âu được xem là phép thử quan trọng cho khả năng cân bằng giữa phát triển kinh tế và chuyển đổi xanh của EU. Trong khi các nhà hoạch định chính sách muốn giữ vững cam kết khí hậu, giới công nghiệp lại cho rằng sự linh hoạt và hỗ trợ đúng hướng mới là yếu tố then chốt để duy trì sức cạnh tranh toàn cầu.