Cảnh báo tình trạng quảng cáo trá hình trên các phiên livestream

Tại phiên thảo luận dự án Luật Thương mại điện tử, nhiều đại biểu cho rằng mạng xã hội đang trở thành môi trường kinh doanh thiếu kiểm soát, nơi người nổi tiếng và các nhà sáng tạo nội dung dùng hình ảnh cá nhân để chào mời sản phẩm mà không công khai đây là hoạt động thương mại.

Đại biểu Huỳnh Thị Phúc thuộc đoàn TP HCM mô tả những video vui nhộn của người nổi tiếng đôi khi lại ẩn giấu các thông điệp quảng cáo, khiến người xem khó nhận ra họ đang bị dẫn dắt. Chỉ vài lời giới thiệu bâng quơ cũng có thể tạo ra hàng nghìn tương tác và kéo theo hành vi mua hàng.

Bà Phúc cho biết những hành vi này không rơi vào các nhóm vi phạm được dự thảo luật liệt kê như lừa đảo hay bán hàng giả. Người bán không nói dối trực tiếp mà lợi dụng danh tiếng, thần thái hoặc các hình ảnh gây sốc để thu hút sự chú ý và bán hàng gián tiếp. Người dùng lại có xu hướng tin vào cá nhân nhiều hơn là thông tin kiểm định sản phẩm.

Theo bà, khi niềm tin bị biến thành công cụ kinh doanh, pháp luật phải vào cuộc. Bà đề nghị bổ sung quy định cấm lợi dụng uy tín, danh tiếng hoặc sử dụng hình ảnh phản cảm để quảng bá nội dung thương mại điện tử trá hình. Quy định này sẽ tạo cơ sở pháp lý để xử lý tình trạng “bán hàng nhưng không nói là bán hàng”, đồng thời hạn chế xu hướng câu view gây ảnh hưởng tiêu cực đến văn hóa số.

2,5 triệu phiên livestream mỗi tháng

Trong thảo luận, đại biểu Trần Quốc Tuấn thuộc đoàn Vĩnh Long nhấn mạnh thương mại điện tử đang phát triển nhanh hơn cả dự báo. Báo cáo tháng 4 năm 2025 cho thấy mỗi tháng có tới 2,5 triệu phiên livestream bán hàng, trải rộng từ các sàn lớn đến hộ nông dân bán nông sản. Theo ông, quy mô này chứng minh đây đã trở thành mạch lưu thông quan trọng của kinh tế số, nên Quốc hội cần hoàn thiện luật để bảo đảm phát triển minh bạch và bền vững.

Ông Tuấn đặc biệt lo ngại quy định cho phép người bán trên nền tảng trung gian không phải cung cấp thông tin đặc thù trên nhãn hàng như ngày sản xuất, hạn sử dụng hay số lô. Đây là những yếu tố quyết định để người mua phân biệt hàng thật hay hàng giả. Thực tế thời gian qua đã xuất hiện nhiều vụ mỹ phẩm nhập lậu, thực phẩm chức năng hết hạn nhưng vẫn được rao bán như mới. Vì vậy, ông đề nghị bỏ hẳn quy định này để tránh tạo thêm kẽ hở.

Bên cạnh việc minh bạch thông tin sản phẩm, ông Tuấn cho rằng cơ chế giải quyết tranh chấp hiện nay chưa theo kịp thực tế. Người mua trong các giao dịch nhỏ gần như không có nơi bảo vệ quyền lợi khi sàn thương mại điện tử chậm trễ hoặc từ chối xử lý. Ông đề xuất thành lập trung tâm giải quyết tranh chấp thương mại điện tử trực tuyến quốc gia, đặt dưới sự giám sát của Bộ Công Thương và Bộ Tư pháp. Mô hình này đã cho thấy hiệu quả tại EU, Singapore và Hàn Quốc khi rút ngắn thời gian xử lý xuống còn khoảng một đến hai tuần.

Các ý kiến cho thấy yêu cầu cấp bách về một hệ thống pháp lý đủ mạnh để điều chỉnh hoạt động thương mại điện tử trong bối cảnh livestream nở rộ, thông tin sản phẩm khó kiểm chứng và niềm tin người tiêu dùng liên tục bị khai thác. Thị trường số chỉ phát triển ổn định khi tính minh bạch được đảm bảo và các nền tảng xã hội không trở thành nơi hợp thức hóa những chiêu thức quảng cáo trá hình.

×