Kinh tế Mỹ có đánh mất động lực tăng trưởng?

Hôm 28/3, Bộ Thương mại Mỹ cho biết trong quí cuối năm ngoái, GDP của Mỹ sau khi đã điều chỉnh theo lạm phát và yếu tố mùa vụ chỉ đạt 2,2%, thấp hơn mức ước tính 2,6% trước đó. Như vậy, tăng trưởng GDP trong cả năm 2018 của Mỹ đạt 2,9%, chưa đạt mục tiêu 3% mà Nhà Trắng đề ra.

Trong quí 4-2018, lợi nhuận các doanh nghiệp Mỹ sau thuế sau khi đã điều chỉnh theo định giá hàng tồn kho và tiêu dùng vốn, không tăng trưởng so với quí trước đó.

Điều này cho thấy lợi nhuận doanh nghiệp Mỹ đã có dấu hiệu đuối sức vì trong ba quí trước đó, chỉ số lợi nhuận này tăng trưởng lần lượt 8,2%, 2,1% và 3,5%.

Lợi nhuận doanh nghiệp Mỹ tăng mạnh vào đầu năm 2018 một phần là nhờ gói cắt giảm thuế thu nhập doanh nghiệp liên bang từ mức 35% xuống còn 21% được áp dụng bắt đầu từ tháng 1-2018. Càng về cuối năm, tác động tích cực của gói cắt giảm thuế này suy yếu dần khi các lo ngại về chiến tranh thương mại với Trung Quốc, kinh tế toàn cầu giảm tốc dẫn đến làn sóng bán tháo trên thị trường chứng khoán Mỹ.

Theo Bộ Thương mại Mỹ, trong quí 4-2018, lợi nhuận của 500 doanh nghiệp niêm yết có vốn hóa lớn nhất Mỹ tăng 16,9% so với cùng kỳ năm 2017 nhưng đây là mức tăng yếu nhất trong các quí của năm 2018. Trong khi đó, doanh thu của các doanh nghiệp này chỉ tăng 5,1%, mức yếu nhất kể từ giữa năm 2017.

Howard Silverblatt, nhà phân tích ở công ty S&P Dow Jones Indices, cho rằng các công ty niêm yết lớn nhất Mỹ không tạo ra được dòng tiền lớn như trong quí 3 vì chi phí hoạt động tốn kém hơn và sức mua của người tiêu dùng cũng chững lại.

Bộ Thương mại Mỹ cho biết mức chi tiêu của người tiêu dùng trong quí 4-2018 chỉ tăng 2,5%, yếu so với mức ước tính 2,8% trước đó và thấp hơn mức 3,5% của quí 3.

Tăng trưởng của Mỹ được dự báo sẽ giảm tốc hơn nữa trong quí 1-2019. Chính phủ Mỹ dự kiến công bố ước tính sơ bộ về mức tăng trưởng GDP quí 1 vào ngày 26-4 tới. Công ty dự báo kinh tế Macroeconomic Advisers nhận định tăng trưởng GDP trong quí đầu năm 2019 của Mỹ sẽ ở mức 1,4%.

Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) dự báo GDP của Mỹ sẽ tăng trưởng 2,1% trong năm nay, thấp hơn nhiều so với mức 2,9% trong năm 2018.

Theo hãng tin Reuters, nền kinh tế Mỹ đang mất động lực vì tác dụng kích thích từ các biện pháp cắt giảm thuế và chương trình chi tiêu của chính phủ có tổng trị giá 1.500 tỉ đô la đang dần biến mất. Kinh tế Mỹ cũng đang đối mặt với những cản lực từ bức tranh tăng trưởng toàn cầu suy yếu, cuộc chiến thương mại với Trung Quốc và tình trạng bế tắc của tiến trình Anh rời khỏi Liên minh châu Âu.

Triển vọng ảm đạm của nền kinh tế Mỹ là lý do khiến Fed đột ngột quyết định dừng chu kỳ nới lỏng tiền tệ kéo dài ba năm qua vào tuần trước.

Curt Long, nhà kinh tế trưởng ở Hiệp hội tín dụng liên bang Mỹ, nhận định: “Xu hướng tăng trưởng theo quí rõ ràng đã yếu nhưng sức mạnh của thị trường lao động đủ để trì hoãn suy thoái kinh tế ít nhất trong năm nay”. Song ông cảnh báo ranh giới giữa tăng trưởng và suy thoái đang thu hẹp dần.

Trao đổi với hãng tin CNBC, tỉ phú Warren Buffett, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành tập đoàn Berkshire Hathaway, ghi nhận tăng trưởng kinh tế Mỹ đang đánh một số xung lực. Ông nói: “Có vẻ như tốc độ tăng trưởng kinh tế đã chậm lại. Tôi xem đó là điều cần phải chú ý”.

Ông nói rằng mức tăng trưởng chững lại của công ty đường sắt BNSF thuộc tập đoàn Berkshire Hathaway, đang phát đi tín hiệu về nguy cơ tăng trưởng suy yếu của kinh tế Mỹ nhưng ông cũng cho rằng dữ liệu có thể bị bóp méo bởi các yếu tố mùa vụ chẳng hạn thời tiết. BNSF là một công ty vận chuyển hàng hóa đường sắt  lớn nhất ở Bắc Mỹ, đang quản lý mạng lưới đường sắt 52.300 km.

Lê Linh