Nền kinh tế Hàn Quốc, từng là một trong những con hổ mạnh mẽ nhất châu Á, đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng âm ỉ nhưng cực kỳ nguy hiểm. Trong một báo cáo kéo dài một thập kỷ, công ty tư vấn quản lý toàn cầu McKinsey & Company đã ví von tình trạng của Hàn Quốc như một "con ếch luộc trong nước ấm". Con ếch ấy có thể không nhận ra nguy hiểm cho đến khi nước sôi bùng lên. Mới đây, cú áp thuế 15% từ Mỹ dường như chính là "nước sôi 100 độ" đẩy con ếch đến bờ vực.

Cái giá đắt cho mức thuế quan 15%

Gần đây, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã hoàn tất một thỏa thuận thương mại với Hàn Quốc, áp đặt mức thuế quan 15% đối với hàng hóa nhập khẩu từ nước này. Mặc dù con số này thấp hơn mức 25% bị đe dọa trước đó, nhưng cái giá mà chính phủ của Tổng thống Lee Jae-myung phải trả là vô cùng lớn.

Theo các điều khoản của thỏa thuận, Hàn Quốc cam kết đầu tư một khoản tiền khổng lồ lên tới 350 tỷ USD vào nền kinh tế Mỹ. Gói đầu tư này tập trung vào các lĩnh vực chiến lược như chất bán dẫn, năng lượng hạt nhân, pin và công nghệ sinh học. Đặc biệt, một quỹ trị giá 150 tỷ USD sẽ được dành riêng để vực dậy ngành đóng tàu của Mỹ. Ngoài ra, Seoul cũng đồng ý mở cửa hoàn toàn thị trường trong nước cho các sản phẩm của Mỹ, bao gồm ô tô, xe tải và nông sản, mà không áp đặt thuế quan. Đây là một sự nhượng bộ chưa từng có, cho thấy áp lực to lớn mà Washington đã gây ra trong quá trình đàm phán.

Báo động từ McKinsey: "Nước đã sôi 100 độ"

Ông Song Seung-heon, Giám đốc điều hành của McKinsey tại Hàn Quốc, đã đưa ra lời cảnh báo sắc lạnh trong một cuộc phỏng vấn với tờ Korea Economic Daily. Ông cho rằng, phép ẩn dụ "ếch luộc" mà McKinsey sử dụng cho kinh tế Hàn Quốc từ năm 2013 đến nay chưa bao giờ chính xác hơn thế. Nền kinh tế Hàn Quốc từ lâu đã ở trong "nồi nước ấm", dần mất đi sức cạnh tranh trước sự trỗi dậy mạnh mẽ của Trung Quốc.

Trong các ngành công nghiệp trụ cột từng là niềm tự hào của Hàn Quốc như hóa dầu, thép, đóng tàu và màn hình hiển thị, Trung Quốc đã vươn lên mạnh mẽ, không chỉ bắt kịp mà còn vượt qua ở nhiều phân khúc. Sự cạnh tranh gay gắt từ các sản phẩm giá rẻ và công nghệ ngày càng cải tiến của Trung Quốc đã bào mòn thị phần và lợi nhuận của các tập đoàn Hàn Quốc, đẩy họ vào thế khó. Trong bối cảnh đó, cú áp thuế 15% từ Mỹ, đối tác thương mại và đồng minh an ninh quan trọng bậc nhất, chẳng khác nào "dội nước sôi 100 độ" vào nồi, khiến tình thế trở nên nguy cấp hơn bao giờ hết.

Lối thoát nào cho "con hổ" kinh tế?

Để thoát khỏi tình trạng nguy hiểm này, ông Song Seung-heon nhấn mạnh rằng Hàn Quốc không còn lựa chọn nào khác ngoài việc tiến hành một cuộc cải cách cơ cấu "lột xác" và "đau đớn như gọt xương". Lộ trình cải tổ này bao gồm nhiều hành động quyết liệt:

Tái cấu trúc công nghiệp: Từ bỏ sự phụ thuộc vào các ngành công nghiệp nặng truyền thống, vốn đang bị cạnh tranh khốc liệt.

Tập trung vào công nghệ cao: Dồn toàn lực đầu tư và phát triển các lĩnh vực có giá trị gia tăng cao như công nghệ sinh học, năng lượng tái tạo, hàng không vũ trụ và đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI).

Nới lỏng quy định: Cải cách các luật lệ cứng nhắc về lao động, bao gồm quy định về tuần làm việc tối đa 52 giờ, điều chỉnh các loại thuế như thuế thừa kế và quà tặng để tạo môi trường kinh doanh năng động hơn.

McKinsey dự báo nếu thực hiện thành công cuộc cải tổ táo bạo này, Hàn Quốc có thể đạt được mục tiêu đầy tham vọng, trở thành nền kinh tế lớn thứ bảy thế giới với GDP bình quân đầu người vượt 70.000 USD vào năm 2040.

Cải cách tiền lương và nút thắt nhân tài

Theo ông Song, một trong những nút thắt lớn nhất của nền kinh tế nằm ở chính sách nhân sự và đãi ngộ lạc hậu của các doanh nghiệp. Ông chỉ trích tình trạng lương bị "đóng băng" trong thời gian dài, nơi mà sự cống hiến và hiệu suất vượt trội không được tưởng thưởng xứng đáng. Việc thăng chức nhỏ giọt và mức lương cào bằng khiến nhân viên mất đi động lực phấn đấu, phần lớn chỉ muốn duy trì hiện trạng.

Để làm rõ vấn đề này, ông đã đưa ra một so sánh đáng suy ngẫm, lương năm của Giám đốc điều hành TSMC, gã khổng lồ bán dẫn của Đài Loan, lên tới khoảng 40 tỷ won. Trong khi đó, lương của CEO các tập đoàn hàng đầu Hàn Quốc chưa bằng 1/10 con số đó. Sự chênh lệch này cho thấy một vấn đề mang tính hệ thống trong việc thu hút, giữ chân và tạo động lực cho những bộ óc xuất sắc nhất, một yếu tố sống còn trong cuộc đua công nghệ toàn cầu.

Nền kinh tế Hàn Quốc đang đứng trước một ngã rẽ lịch sử. Bị kẹp giữa áp lực thương mại từ Mỹ và sức cạnh tranh ngày càng tăng từ Trung Quốc, những cảnh báo về "con ếch bị luộc" không còn là một phép ẩn dụ xa vời. Việc có dám thực hiện những cải cách toàn diện và đau đớn hay không sẽ quyết định tương lai của Hàn Quốc, liệu họ có thể tìm lại được vị thế của một con hổ kinh tế hay sẽ chìm dần trong nồi nước đang sôi.

×