Hoán cải hàng triệu xe xăng thành xe điện có phù hợp cho các đô thị Việt Nam?

Hướng đi mới cho chuyển đổi xanh trong giao thông đô thị

Sở Xây dựng TP HCM vừa gửi văn bản đề nghị Cục Đăng kiểm Việt Nam nghiên cứu và hoàn thiện hành lang pháp lý cho mô hình chuyển đổi xe máy xăng sang xe điện. Động thái được đưa ra sau khi Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Motorcycles TV trình bày đề án “Hệ thống chuyển đổi động cơ điện dành cho xe chạy xăng”, với mục tiêu góp phần hiện thực hóa cam kết Net Zero quốc gia.

Tại cuộc họp ngày 14/10 do Sở Xây dựng TP HCM chủ trì, với sự tham dự của đại diện Cục Đăng kiểm Việt Nam, Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM), Hội Ôtô và Thiết bị động lực TP HCM cùng Trung tâm Đăng kiểm xe cơ giới 50-03S, hầu hết ý kiến đều ủng hộ sáng kiến hoán cải xe xăng.

Các chuyên gia cho rằng việc cải tạo động cơ điện cho xe máy cũ có thể giảm chi phí đầu tư mua phương tiện mới, hạn chế gia tăng xe cá nhân, đồng thời góp phần cắt giảm phát thải. Đây là hướng đi phù hợp với xu thế năng lượng xanh toàn cầu.

Mô hình hoán cải này được nhận định có nguyên lý tương tự xe hybrid, khi tận dụng khung sườn và hệ thống truyền động hiện có, chỉ thay thế cụm động cơ và nguồn điện. Điều đó giúp tiết kiệm chi phí đáng kể, đặc biệt đối với các đô thị lớn như TP HCM và Hà Nội, nơi có hàng triệu xe máy đang lưu hành.

Cần khung pháp lý rõ ràng để triển khai đại trà

Tuy nhiên, điểm nghẽn lớn nhất hiện nay là thiếu quy định pháp lý cho việc chuyển đổi động cơ điện. Theo đại diện Cục Đăng kiểm Việt Nam, các văn bản hiện hành như Nghị định 166/2024/NĐ-CP và Thông tư 47/2024/TT-BGTVT chưa có điều khoản cụ thể về hoán cải mô tô, xe gắn máy sang điện. Do đó, các dự án thử nghiệm vẫn chưa thể triển khai chính thức, dù nhận được nhiều ủng hộ từ giới chuyên môn.

Trên cơ sở đó, Sở Xây dựng TP HCM kiến nghị Cục Đăng kiểm Việt Nam nghiên cứu bổ sung quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật và quy định an toàn cho hoạt động chuyển đổi. Việc này không chỉ đảm bảo an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường, mà còn tạo cơ sở pháp lý cho doanh nghiệp thử nghiệm và thương mại hóa giải pháp.

Song song, Sở cũng đề nghị Cục Đăng kiểm hướng dẫn Công ty Motorcycles TV đăng ký thử nghiệm và đánh giá chất lượng sản phẩm, qua đó xây dựng bộ tiêu chuẩn thực tế cho các dự án tương tự. Theo Sở Xây dựng, đây là bước đi tất yếu trong lộ trình chuyển đổi năng lượng xanh của TP HCM, góp phần giảm phát thải CO2 trong lĩnh vực giao thông.

Nếu được thông qua, đề án này có thể mở ra hướng đi mới cho các đô thị Việt Nam, nơi xe máy vẫn chiếm tỷ trọng phương tiện giao thông cao nhất. Việc hoán cải thay vì thay thế toàn bộ xe cũ sẽ giúp tiết kiệm hàng tỷ USD chi phí xã hội, đồng thời tạo cơ hội phát triển cho ngành công nghiệp xe điện trong nước, hướng đến mục tiêu giao thông phát thải thấp và đô thị xanh bền vững.