Hiếm tiền mệnh giá thấp, các điểm đổi tiền lì xì mặc sức hét giá

Trên thị trường chợ đen, tiền mệnh giá nhỏ như 500, 1.000, 2.000 đồng đang khan hiếm nên các điểm đổi tha hồ hét giá.

Khan hiếm tờ 20.000 đồng, phí đổi tăng cao

Chủ website doitienmoi.net (cửa hàng nằm ở chung cư 4S Linh Đông, Q.Thủ Đức, TP.HCM) cho biết, năm nay, nhu cầu đổi tiền mới của người dân giảm so với mọi năm nên khoảng giữa tháng Chạp, cửa hàng mới bắt đầu hoạt động cho đến ngày 30 tết.

Cửa hàng không chú trọng đổi các mệnh giá tiền như 500, 1.000, 2.000 đồng do phí đổi cao, người dân ít có nhu cầu. Cửa hàng chỉ tập trung đổi tiền có mệnh giá từ 5.000 đồng trở lên, phí đổi tiền có mệnh giá từ 5.000-20.000 đồng là 10%; phí đổi tiền mệnh giá 50.000 đồng là 8%, 100.000 đồng là 7%.

“Người dân đi chùa thường dùng mệnh giá từ 5.000 đồng trở lên, ít ai dùng tờ 1.000 hoặc 2.000 đồng như trước” - chủ cửa hàng này nói. 

Nhân viên website tienquocte.net cho biết, phí đổi 2.000 đồng là 12%, 5.000 đồng là 10%, 10.000 đồng là 8%. Do chủ cửa hàng phải mất phí cao khi đổi tiền mệnh giá 5.000 đồng từ đầu nậu nên chỉ nhận đổi tiền này với tổng trị giá từ 2 triệu đồng trở lên. Tờ tiền mệnh giá 20.000 đồng hiện đang khan hiếm.

“Mọi năm, phí đổi tờ tiền 20.000 đồng là 7% nhưng năm nay, nhiều nơi nâng lên 10%, cận tết sẽ tăng lên khoảng 14-15%. Do năm tới là năm 2020 nên nhiều người săn tờ tiền 20.000 đồng và xem đó là tờ tiền may mắn. Cửa hàng nào có người quen làm trong lĩnh vực ngân hàng thì đổi được tiền này với số lượng nhiều, chi phí rẻ, còn chúng tôi phải đổi thông qua đầu nậu nên chi phí cao, không lời nhiều” - nam nhân viên cửa hàng này cho biết. 

Năm nay, nhiều cửa hàng bán vàng cũng tham gia đổi tiền mới cho khách với các mệnh giá từ 50.000 đồng trở lên, phí đổi là 0,1%. Trong đó, các chủ tiệm vàng ưu tiên những khách hàng đang có giao dịch vàng tại tiệm. 

Để kích cầu người tiêu dùng, nhiều chủ cửa hàng còn khuyến mãi thêm bao lì xì khi khách đến đổi tiền. Thậm chí, một số cửa hàng còn khuyến khích khách đến tận nơi đổi tiền để được giảm 1% chi phí đổi. Theo giải thích của các chủ cửa hàng, lượng khách đổi ít đi, chi phí lời không bao nhiêu, việc giao tận nơi (ship) cho khách sẽ tốn chi phí nhân công, tiền xăng xe, còn nếu bắt khách hàng chịu thêm chi phí giao thì khách không hài lòng. 

Tạm ngưng phát hành tiền mệnh giá nhỏ

Trao đổi với chúng tôi, bà Lê Thị Thanh Hằng - Phó giám đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam, chi nhánh TP.HCM - cho biết, trong năm 2019, NHNN vẫn phát hành thường xuyên tiền mệnh giá nhỏ từ 10.000 đồng trở xuống để đáp ứng nhu cầu chi trả, lưu thông. Năm nay, số lượng tiền mệnh giá nhỏ được phát hành nhiều hơn so với năm 2018 do loại tiền này ít quay trở lại ngân hàng hơn so với tiền mệnh giá lớn. Tuy nhiên, do có chủ trương không phát hành tiền lẻ mới với mệnh giá nhỏ (dưới 10.000 đồng) ra thị trường trong dịp tết Nguyên đán, kể từ tháng 11/2019, NHNN bắt đầu ngưng phát hành loại tiền này cho đến hết tết. 

Việc ngưng phát hành này là do lo ngại việc người dân rải tiền mệnh giá nhỏ tại chùa và lễ hội, gây nên hình ảnh phản cảm và khiến giá trị đồng tiền bị ảnh hưởng. Ngoài việc không phát hành tiền mới, NHNN còn phối hợp cùng Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch, Bộ Thông tin và Truyền thông, Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam tuyên truyền người dân dùng tiền mệnh giá nhỏ hợp lý, tiết kiệm. Nhờ đó, mỗi năm, NHNN tiết kiệm chi phí cho ngân sách nhà nước hàng trăm tỷ đồng, riêng năm 2018 là 390 tỷ đồng. “Dù không đưa tiền mệnh giá nhỏ ra lưu thông trong dịp tết nhưng NHNN vẫn đảm bảo lượng tiền mặt lưu thông trên thị trường đáp ứng đủ nhu cầu của nền kinh tế, các tổ chức và cá nhân” - bà Hằng khẳng định. 

Bà Hằng cho rằng, hành vi đổi tiền mới rồi thu phí tại thị trường chợ đen là vi phạm pháp luật, thanh tra NHNN vẫn thường xuyên phối hợp với cơ quan quản lý để kiểm tra. Nhưng, để dẹp bỏ các điểm đổi tiền này, cần phải có sự chung tay của người dân, như không chấp nhận đổi tiền với mức phí lớn. Mỗi năm, NHNN chi ra rất nhiều tiền mệnh giá nhỏ; người dân có thể đến ngân hàng đổi rồi để dành hoặc khi mua bán, có tiền mới thì để dành, dùng vào dịp tết. 

Thanh Hoa