Hàng trăm tiểu thương chợ vàng Thủy Bối điêu đứng vì cú lừa thế kỷ

Vụ lừa đảo chấn động chợ vàng Thủy Bối

Chợ Thủy Bối ở Thâm Quyến là trung tâm giao dịch, chế tác và phân phối vàng lớn nhất Trung Quốc, nơi mỗi ngày có hàng tấn vàng được mua bán, quyết định giá cả và xu hướng của cả ngành công nghiệp. Trong bối cảnh giá vàng tăng phi mã, không khí giao dịch tại đây càng trở nên sôi động hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, chính sự sôi động đó đã tạo ra vỏ bọc hoàn hảo cho một kế hoạch lừa đảo tinh vi.

Theo CCTV, công ty TNHH Kim loại quý Việt Bảo Hâm (Yue Bao Xin) vốn là nhà cung cấp nguyên liệu vàng có tiếng trong khu vực. Với quy mô kinh doanh lớn, Việt Bảo Hâm đã xây dựng được mạng lưới quan hệ rộng khắp, đóng vai trò là mắt xích quan trọng, vừa thu mua vàng thô từ các nhà cung cấp thượng nguồn, vừa cung cấp nguyên liệu cho hàng trăm xưởng chế tác và cửa hàng trang sức hạ nguồn.

Vào khoảng giữa tháng 9 năm nay, cửa hàng của Việt Bảo Hâm đột ngột đóng cửa im lìm, đồ đạc bên trong bị dọn sạch. Ông chủ công ty, người đại diện pháp luật tên Đàm Quảng biến mất không một dấu vết. Cánh cửa sắt lạnh lẽo của công ty được dán một tờ niêm phong và một thông báo ngắn gọn từ đồn cảnh sát, yêu cầu tất cả những ai có giao dịch và bị thiệt hại hãy đến trình báo. Đó là lúc cơn ác mộng thực sự bắt đầu với hàng loạt tiểu thương.

Cạm bẫy từ mô hình kinh doanh dựa trên niềm tin

Chuyên trang tài chính nổi tiếng Caixin đưa tin, ngành kinh doanh vàng tại Thủy Bối từ lâu đã vận hành theo một mô hình đặc thù dựa trên sự tín nhiệm. Các xưởng chế tác nhỏ lẻ khi cần nguyên liệu sẽ đặt hàng và trả trước một phần tiền cọc cho các nhà cung cấp như Việt Bảo Hâm, phần còn lại sẽ được thanh toán sau khi nhận hàng. Ngược lại, Việt Bảo Hâm khi thu mua vàng từ các nhà cung cấp lớn hơn (thượng nguồn) lại thường được cho nợ lại toàn bộ tiền hàng, thanh toán sau theo chu kỳ.

Chính mô hình gối đầu và tín chấp này đã trở thành tử huyệt. Lợi dụng lòng tin được xây dựng qua nhiều năm, Việt Bảo Hâm đã đồng thời giăng bẫy cả hai đầu của chuỗi cung ứng. Họ nhận tiền cọc từ hàng loạt khách hàng hạ nguồn nhưng không giao vàng. Cùng lúc đó, họ nhận một lượng lớn vàng nguyên liệu từ các nhà cung cấp thượng nguồn nhưng không thanh toán. Khi số tiền và vàng tích lũy đã đủ lớn, ông chủ công ty Việt Bảo Hâm biến mất, để lại khoảng trống khổng lồ về tài chính và cuộc khủng hoảng niềm tin.

Nước mắt của các chủ tiệm

Thiệt hại của vụ lừa đảo này là vô cùng lớn và lan rộng. Những người bị ảnh hưởng không chỉ là các tiểu thương tại Thâm Quyến. Các nhà cung cấp thượng nguồn là nhóm chịu thiệt hại nặng nề nhất. Họ đã giao cho Việt Bảo Hâm hàng kg vàng mà không nhận được một đồng thanh toán nào. Nhiều người mất trắng vốn, đứng trước nguy cơ phá sản.

Các xưởng chế tác và cửa hàng hạ nguồn tuy chỉ mất tiền cọc, nhưng với nhiều doanh nghiệp nhỏ, đó là toàn bộ vốn lưu động của họ. Việc vừa mất tiền, vừa không có nguyên liệu sản xuất đã đẩy họ vào tình thế tiến thoái lưỡng nan, cực khó để duy trì.

Đáng nói, vụ lừa đảo vàng chấn động Thủy Bối còn vươn vòi đến các tỉnh thành khác. Theo Đài phát thanh và truyền hình Hà Nam, một tiệm vàng tại thành phố Hứa Xương đã gửi hơn 1kg vàng, trị giá khoảng 900.000 nhân dân tệ (hơn 3,3 tỷ đồng) cho Việt Bảo Hâm để tinh luyện và cuối cùng mất trắng.

Hiệu ứng domino và cuộc khủng hoảng niềm tin

Sau khi thông tin về vụ lừa đảo được truyền thông đăng tải, không khí căng thẳng bao trùm khu chợ vàng nổi tiếng nhất Trung Quốc. Hàng dài các chủ nợ, từ những ông chủ lớn đến những thợ kim hoàn nhỏ lẻ đứng chờ đợi trước đồn cảnh sát để đăng ký trình báo, trên tay là những xấp hóa đơn, chứng từ chuyển khoản. Nỗi lo lớn nhất của họ không chỉ là việc liệu có đòi lại được tiền hay không mà còn là hiệu ứng domino mà vụ việc này có thể gây ra.

Niềm tin vốn là chất keo gắn kết cả một hệ sinh thái kinh doanh, đã bị phá vỡ. Các nhà cung cấp giờ đây sẽ trở nên dè dặt hơn, yêu cầu thanh toán ngay hoặc các biện pháp bảo đảm chặt chẽ hơn. Các xưởng chế tác nhỏ cũng khó tiếp cận nguồn vốn và nguyên liệu hơn, toàn bộ chuỗi cung ứng có nguy cơ bị đình trệ.

Phía cảnh sát tiết lộ thêm một chi tiết đáng chú ý, công ty Việt Bảo Hâm chỉ mới được thành lập chính thức vào tháng 8/2023 với vốn điều lệ chỉ 1 triệu nhân dân tệ (khoảng gần 3,7 tỷ đồng). Điều này cho thấy kẻ lừa đảo có thể đã sử dụng tư cách pháp nhân mới để thực hiện cú chót sau thời gian dài tạo dựng uy tín dưới một hình thức khác nhằm xóa sạch dấu vết.

Hiện tại, cảnh sát đã chính thức khởi tố vụ án và đang trong quá trình điều tra, truy vết dòng tiền. Dù vậy, đối với các nạn nhân, con đường đòi lại tài sản vẫn còn rất xa vời.