Giá tiêu khó phục hồi trong năm 2019

Chạm mức thấp nhất 10 năm

Ông Nguyễn Nam Hải - Chủ tịch VPA cho biết, so với giá thành sản xuất 50.000 đồng/kg, giá bán chỉ trên dưới 44.000 đồng/kg đang khiến người trồng hồ tiêu lỗ nặng. Cả nước đang vào thời điểm thu hoạch rộ hồ tiêu, nhưng với giá bán này, nhiều hộ nông dân bỏ mặc cho tiêu chín đỏ trên cây.

Giá tiêu xuất khẩu của Việt Nam cũng giảm mạnh. Giá tiêu xuất khẩu tháng 1/2019 đạt chưa tới 3.000 USD/tấn, dù tăng nhẹ về lượng nhưng giá đã giảm 27% so với cùng kỳ năm rồi. Tất cả tình trạng này là kết quả của việc tăng trưởng nóng diện tích trồng tiêu trong một thời gian dài.

Từ năm 2002 đến nay, Việt Nam luôn được xem là thủ phủ hồ tiêu vì luôn chiếm khoảng 60% lượng tiêu xuất khẩu của thế giới. Riêng trong năm 2018, tỷ lệ này là 63%, tương đương 245.000 tấn. Trong giai đoạn 2013-2015, giá tiêu xuất khẩu tăng cao chưa từng thấy, đạt 10.000 USD/tấn, giá tiêu trong nước có thời điểm ở mức 230.000-240.000 đồng/kg. (Mức giá này cao hơn 4 lần mức giá đầu năm 2019). Tình trạng này khiến người dân đua nhau trồng tiêu.

Đáng nói là nhiều diện tích trồng tiêu mới không đáp ứng được điều kiện về thổ nhưỡng, khí hậu hay nguồn nước. Do đó, có nhiều nơi trồng tiêu cho năng suất thấp hoặc tiêu bị sâu bệnh.

Theo Tổng cục Thống kê, diện tích trồng tiêu cả nước đến cuối năm 2018 đạt 152.000ha, tăng hơn 3 lần so với năm 2013. Trong khi đó, quy hoạch diện tích trồng tiêu cả nước đến năm 2020 chỉ ở mức 50.000ha. Tuy nhiên, ông Hải - VPA, cho rằng đây cũng là tình trạng chung của các nước trồng nhiều tiêu trên thế giới (Brazil, Ấn Độ). Giá hồ tiêu thấp do các nước sản xuất tiêu tăng nhanh sản lượng, dù nhu cầu tiêu thụ chỉ tăng khoảng 2% mỗi năm.

Dù xuất khẩu tiêu nhiều nhất thế giới, nhưng một số doanh nghiệp xuất khẩu nông sản đánh giá, chất lượng tiêu không bằng các nước khác, do dư lượng thuốc bảo vệ thực vật. Hồi năm 2017, Hiệp hội Gia vị châu Âu (ESA) cũng cảnh báo Việt Nam vấn đề này. ESA cho biết, trong số gần 800 mẫu tiêu đen Việt Nam nhập vào EU chỉ có 17% số mẫu đạt chuẩn dư lượng metalaxyl (hoạt chất trong thuốc diệt nấm).

Khó phục hồi sớm

Đứng trước tình hình khó khăn của ngành hồ tiêu Việt Nam hiện nay, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã chỉ đạo tái cơ cấu toàn diện ngành hồ tiêu.

Trước hết sẽ ổn định diện tích trồng tiêu cả nước còn khoảng 110.000ha (giảm gần 30%). Đặc biệt là diện tích hồ tiêu ở những vùng không thích hợp về thổ nhưỡng, những vườn tiêu sâu bệnh, năng suất thấp. Các cơ quan chức năng sẽ hướng dẫn người dân chuyển đổi trồng những cây khác có hiệu quả kinh tế cao hơn.

VPA cũng sẽ kêu gọi các doanh nghiệp thành viên (hơn 80 hội viên) liên kết với nông dân để tạo ra vùng nguyên liệu sạch và bền vững, hướng đến sản xuất tiêu nguyên liệu chất lượng cao để cải thiện giá bán. Đồng thời, khuyến khích doanh nghiệp xuất khẩu đầu tư vào khâu chế biến để nâng cao giá trị sản phẩm xuất khẩu. Hiện nay sản phẩm nhựa dầu tiêu (pepper oleoresin) có nhu cầu và giá bán cao nhưng chưa có doanh nghiệp trong nước nào đầu tư làm. Mỗi kg nhựa dầu tiêu có thể thay thế 10kg hạt tiêu làm hương vị trong ngành chế biến thực phẩm. Ấn Độ tuy chỉ xếp thứ 4 về xuất khẩu hạt tiêu nhưng là nhà sản xuất nhựa dầu tiêu hàng đầu thế giới, với giá bán gấp 20 lần hạt tiêu thô.

Theo ông Hải, dù có khuyến cáo giảm diện tích và chuyển đổi cây trồng, nhưng diện tích trồng tiêu chủ yếu là nhỏ lẻ, khó tạo ra sức đẩy tập trung. Vì vậy, vẫn chưa thể kỳ vọng giá tiêu trong năm 2019 phục hồi ngay được. “Do nguồn cung trên thế giới quá dư thừa, nên ít nhất khoảng 1-2 năm nữa giá tiêu mới phục hồi” - ông dự báo.

Dương Nguyễn