Eo biển Hormuz trước nguy cơ bị phong tỏa, giá dầu có thể tăng gấp đôi lên hơn 130 USD

Căng thẳng địa chính trị tại Trung Đông vừa bị đẩy lên một nấc thang mới đầy nguy hiểm sau khi Quốc hội Iran thông qua một nghị quyết mang tính đáp trả cứng rắn, phong tỏa eo biển Hormuz, "yết hầu" của ngành vận tải dầu mỏ toàn cầu. Động thái này diễn ra ngay sau khi Mỹ tiến hành không kích vào ba cơ sở hạt nhân của Iran, làm dấy lên lo ngại về một cuộc khủng hoảng năng lượng quy mô lớn có thể đẩy giá dầu thô từ mức 70 USD/thùng hiện tại lên đến 130 USD, gây chấn động nền kinh tế thế giới.

Ngòi nổ từ cuộc không kích và lời đáp trả của Tehran

Nguồn cơn của cuộc khủng hoảng tiềm tàng bắt nguồn từ hành động quân sự của Mỹ. Theo các báo cáo, máy bay ném bom tàng hình B2 của Mỹ đã sử dụng loại bom xuyên phá cực mạnh BGU-57 để tấn công ba cơ sở hạt nhân của Iran, trong đó có cơ sở làm giàu uranium Fordow. Phía Tehran ngay lập tức gọi đây là một "hành vi xâm lược rõ ràng".

Để phản ứng, Quốc hội Iran đã nhanh chóng họp và thông qua nghị quyết phong tỏa eo biển Hormuz với tỷ lệ ủng hộ áp đảo. Mặc dù quyết định cuối cùng còn phải chờ sự phê chuẩn từ Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao (SNSC), cơ quan quyền lực nhất Iran về các vấn đề an ninh, nhưng bản thân nghị quyết này đã là một tín hiệu chính trị vô cùng mạnh mẽ, cho thấy sự sẵn sàng của Tehran trong việc sử dụng lá bài kinh tế chiến lược để đáp trả áp lực quân sự.

Eo biển Hormuz - "Yết hầu" huyết mạch của năng lượng toàn cầu

Sự lo lắng của thị trường quốc tế là hoàn toàn có cơ sở, bởi vị trí tối quan trọng của eo biển Hormuz. Đây là tuyến hàng hải hẹp, nối Vịnh Ba Tư với thế giới bên ngoài và là con đường vận chuyển của khoảng 20% tổng lượng dầu mỏ tiêu thụ toàn cầu mỗi ngày.

Bất kỳ sự gián đoạn nào tại đây cũng sẽ ngay lập tức tác động đến các nền kinh tế phụ thuộc lớn vào năng lượng nhập khẩu như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ và các nước châu Âu. Việc nguồn cung bị cắt đứt hoặc bị trì hoãn sẽ tạo ra một cú sốc cung nghiêm trọng, đẩy giá năng lượng tăng vọt và có nguy cơ gây ra lạm phát trên diện rộng. Đây không phải lần đầu Iran sử dụng con át chủ bài này. Vào cuối năm 2011 và trong cuộc khủng hoảng Nga - Ukraine năm 2022, những lời đe dọa hoặc rủi ro gián đoạn tại các tuyến đường năng lượng trọng yếu đều đã khiến giá dầu Brent vượt mốc 120 USD/thùng.

Những dự báo đáng quan ngại và phản ứng của thị trường

Ngay sau khi thông tin về nghị quyết của Iran được công bố, thị trường năng lượng đã có những phản ứng đầu tiên. Giá dầu thô Brent giao tháng 8 đã nhích lên mức 79 USD/thùng, cho thấy sự bất an của các nhà đầu tư trước một tương lai nguồn cung đầy bất định.

Các định chế tài chính hàng đầu thế giới cũng đã đưa ra những kịch bản đáng báo động. Ngân hàng J.P. Morgan cảnh báo rằng nếu Hormuz thực sự bị đóng cửa, giá dầu có thể leo thang lên ngưỡng 120 - 130 USD/thùng. Citigroup đưa ra dự báo thận trọng hơn nhưng vẫn đáng lo ngại với mức giá 90 USD/thùng cho dầu Brent. Tại Hàn Quốc, một quốc gia đặc biệt nhạy cảm với giá năng lượng, các nhà phân tích còn bi quan hơn. Một số chuyên gia cho rằng giá dầu WTI có thể vượt 90 USD, và nếu kịch bản phong tỏa kéo dài, tương tự như các cuộc tấn công của lực lượng Houthi tại Biển Đỏ, mốc 120 USD là hoàn toàn khả thi.

Hiện tại, thế giới đang chờ đợi quyết định cuối cùng từ Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao của Iran. Quyết định này sẽ phụ thuộc rất nhiều vào các diễn biến ngoại giao và quân sự tiếp theo giữa Washington và Tehran. Tuy nhiên, chỉ riêng nguy cơ về một cuộc đối đầu tại Hormuz cũng đã đủ để biến khu vực Trung Đông một lần nữa trở thành biến số địa chính trị lớn nhất, có khả năng định hình lại toàn bộ bức tranh kinh tế và năng lượng toàn cầu trong thời gian tới.