ĐT Việt Nam và bài toán khó mang tên cầu thủ nhập tịch

Thất bại 0-4 trước Malaysia của ĐT Việt Nam ở vòng loại Asian Cup 2027 cách đây chưa lâu đã phản ánh sự khác biệt rõ ràng về thể lực, tốc độ, và cả trình độ giữa hai đội tuyển. Trong khi Malaysia ngày càng mạnh lên nhờ dàn cầu thủ nhập tịch đến từ châu Âu và Nam Mỹ, thì ĐT Việt Nam vẫn giậm chân tại chỗ khi sở hữu trong đội hình phần lớn các cầu thủ gốc Việt và chỉ có một vài ngoại lệ như Filip Nguyễn hay Jason Quang Vinh.

Xu hướng nhập tịch cầu thủ không còn là điều mới mẻ ở Đông Nam Á. Indonesia đã khởi đầu cho cuộc cách mạng này. Và tới nay, họ đã gặt hái được những dấu ấn nhất định ở nhiều cấp độ.

Bóng đá Việt Nam không phải ngó lơ xu hướng này. Tuy nhiên, chính sách sử dụng cầu thủ gốc Việt và nhập tịch của ĐT Việt Nam hiện vẫn còn rất dè dặt.

Khai thác nguồn lực Việt kiều không như ý

Một trong những hướng đi từng được người hâm mộ kỳ vọng là khai thác nguồn lực cầu thủ Việt kiều. Tuy nhiên, sau hơn một thập kỷ theo đuổi chiến lược này, không xuất hiện quá nhiều trường hợp thành công.

Nhiều cầu thủ gốc Việt có chuyên môn tốt đều từ chối trở về Việt Nam thi đấu và quyết định phát triển sự nghiệp ở những nền bóng đá chất lượng hơn. Yohan Cabaye, Boubacar Kamara, Ibrahim Maza hay Kenneth Schmidt là những ví dụ tiêu biểu.

Trong khi đó, hầu hết những cái tên về nước thử sức mình lại không đáp ứng được yêu cầu chuyên môn. Thậm chí, những cầu thủ Việt kiều đủ sức chơi tốt ở V.League trong nhiều năm qua cũng chỉ đếm trên đầu ngón tay chứ chưa nói tới việc có thể cạnh tranh vị trí tại ĐT Việt Nam. Mạc Hồng Quân, Filip Nguyễn hay Jason Quang Vinh là số ít những trường hợp mang trong mình dòng máu Việt Nam đã khẳng định được giá trị.

Không nhiều ngoại binh chất lượng ở V.League để nhập tịch

Việc khai thác nguồn cầu thủ Việt kiều không như kỳ vọng, giải pháp sử dụng những cầu thủ nước ngoài đang thi đấu ở V.League là điều được tính tới. Tuy nhiên, phương án này cũng không hề dễ dàng. Đây là những cầu thủ đã quen với môi trường bóng đá Việt Nam và có cơ hội khoác áo ĐTQG theo đúng quy định của FIFA nếu sinh sống đủ 5 năm.

Hiện chỉ có vài cái tên đáp ứng được điều kiện này như Hendrio Araujo, Geovane Magno, Gustavo Santos, Jose Pinto, Janclesio hay Rimario Gordon. Tuy nhiên, nhiều người trong số họ đã sa sút phong độ, hoặc gặp chấn thương nghiêm trọng, khiến khả năng đóng góp cho đội tuyển trở nên hạn chế.

Hơn nữa, hầu hết các ngoại binh này đều từng thi đấu ở những hạng đấu thấp tại Brazil hoặc Nam Mỹ trước khi tới Việt Nam. Chất lượng chuyên môn của họ, nếu so với các cầu thủ nhập tịch đang thi đấu cho Malaysia hay Indonesia, vẫn là một khoảng cách lớn.

Giữa bức tranh nhập tịch còn nhiều mờ mịt, Nguyễn Xuân Son là điểm sáng hiếm hoi. Anh tỏa sáng rực rỡ tại AFF Cup 2024 với 7 bàn thắng, góp công lớn giúp Việt Nam lên ngôi vô địch. Trường hợp của Xuân Son cho thấy, nếu có chính sách rõ ràng và sự chọn lọc hợp lý, bóng đá Việt Nam hoàn toàn có thể hưởng lợi từ nguồn lực nhập tịch.

Tuy nhiên, việc kỳ vọng có thêm một Xuân Son thứ hai là không hề đơn giản. V.League hiện chưa đủ hấp dẫn để thu hút và giữ chân những ngoại binh thực sự chất lượng lâu dài. Nếu không tạo ra môi trường cạnh tranh chuyên nghiệp và hấp dẫn hơn, sẽ rất khó để biến các ngoại binh trở thành tài sản chiến lược cho ĐTQG.

Thực tế đã chứng minh: nếu không theo kịp xu thế phát triển của bóng đá khu vực, ĐT Việt Nam sẽ ngày càng tụt hậu. Việc nhập tịch cầu thủ cần được nhìn nhận như một chiến lược nghiêm túc, dài hạn, chứ không chỉ là giải pháp tình thế.