Đăng nhập Đăng ký

hoặc

Vui lòng nhập thông tin cá nhân

Đặt lại mật khẩu

Nhập email của bạn để lấy lại mật khẩu

Email không đúng

Đột phá mới: Chỉ một lần xét nghiệm máu phát hiện hơn 50 loại ung thư

Chủ nhật, 19/10/2025 13:19 (GMT+7)

Một xét nghiệm máu mang tính cách mạng có tên Galleri hứa hẹn phát hiện hơn 50 loại ung thư từ giai đoạn sớm, mở ra hy vọng thay đổi hoàn toàn cuộc chiến chống lại căn bệnh hiểm nghèo này.

Trong cuộc chiến trường kỳ và đầy cam go chống lại bệnh ung thư, việc phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn từ lâu đã là rào cản lớn nhất, cướp đi hy vọng sống của hàng triệu người. Nhưng giờ đây, công nghệ xét nghiệm máu đột phá có khả năng sàng lọc hơn 50 loại ung thư khác nhau chỉ trong một lần lấy máu, đang mang lại niềm hy vọng thay đổi hoàn toàn cục diện.

Cuộc cách mạng mang tên Galleri

Công nghệ mang tính cách mạng này có tên là Galleri, được phát triển bởi công ty dược phẩm Grail của Mỹ. Nó được chứng minh qua các nghiên cứu quy mô lớn và hiện đang trong giai đoạn thử nghiệm lâm sàng cuối cùng với sự tham gia của Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh (NHS), một trong những hệ thống y tế lớn nhất thế giới.

Mục tiêu của Galleri rất rõ ràng và đầy tham vọng, tìm ra ung thư trước khi các triệu chứng xuất hiện, ở giai đoạn mà các phương pháp điều trị có thể đạt hiệu quả cao nhất, thậm chí là chữa khỏi hoàn toàn.

Xét nghiệm máu kiểu mới ở Mỹ có thể phát hiện hơn 50 loại ung thư cùng lúc. Ảnh: CFP

Giải mã dấu vết ung thư trong máu

Nguyên lý hoạt động của Galleri dựa trên khái niệm khoa học tiên tiến được gọi là "sinh thiết lỏng" (liquid biopsy). Khi các khối u phát triển trong cơ thể, chúng sẽ giải phóng những mảnh vỡ DNA siêu nhỏ vào trong máu. Những mảnh vỡ này được gọi là DNA khối u lưu thông (ctDNA), hoạt động như những dấu vết hay "chữ ký" của căn bệnh.

Xét nghiệm Galleri được thiết kế để săn lùng và phân tích những dấu vết DNA này trong một mẫu máu đơn giản. Bằng cách sử dụng các thuật toán máy học phức tạp, nó không chỉ có thể xác định sự hiện diện của tín hiệu ung thư mà còn có thể dự đoán vị trí nguyên phát của khối u trong cơ thể với độ chính xác cao.

Kết quả ban đầu từ một nghiên cứu lớn ở Bắc Mỹ trên 25.000 người là vô cùng hứa hẹn. Điều đáng kinh ngạc nhất là 3/4 số ca ung thư mà Galleri phát hiện thuộc về những loại hiện nay hoàn toàn không có chương trình sàng lọc định kỳ như ung thư buồng trứng, gan, dạ dày và tuyến tụy. Đây chính là những "kẻ giết người thầm lặng", thường chỉ được phát hiện ở giai đoạn cuối.

Hơn một nửa số ca ung thư đã được phát hiện ở giai đoạn I hoặc II, là thời điểm vàng để can thiệp điều trị. Trong số những người có kết quả dương tính, 62% sau đó đã được xác nhận mắc ung thư. Ngược lại, hơn 99% những người có kết quả âm tính được xác nhận là không mắc bệnh. Điều này cho thấy xét nghiệm có độ tin cậy cao.

Đáng nói, trong 90% trường hợp, xét nghiệm đã xác định chính xác cơ quan nơi khối u bắt nguồn, giúp các bác sĩ nhanh chóng có kế hoạch chẩn đoán và điều trị tiếp theo mà không mất thời gian tìm kiếm.

Trưởng nhóm nghiên cứu, Tiến sĩ Nima Nabavizadeh, phó giáo sư y học phóng xạ tại Đại học Khoa học và Sức khỏe Oregon, khẳng định: "Công nghệ này có thể thay đổi căn bản cách chúng ta thực hành sàng lọc ung thư".

Hy vọng và sự thận trọng

Mặc dù những kết quả ban đầu rất khả quan, cộng đồng khoa học vẫn giữ thái độ thận trọng cần thiết. Nhiều chuyên gia cho rằng phát hiện sớm khối u không đồng nghĩa với việc cứu sống được một mạng người.

Giáo sư Clare Turnbull, chuyên gia về di truyền học ung thư chuyển dịch tại Viện Nghiên cứu Ung thư London nhấn mạnh rằng, bằng chứng cuối cùng và thuyết phục nhất phải đến từ các thử nghiệm ngẫu nhiên quy mô lớn, chứng minh được rằng việc sử dụng xét nghiệm này thực sự làm giảm tỷ lệ tử vong do ung thư.

Bên cạnh đó, cũng có những lo ngại về nguy cơ chẩn đoán quá mức (overdiagnosis), tức là phát hiện ra những khối u phát triển rất chậm, có thể không bao giờ gây hại cho bệnh nhân trong suốt cuộc đời họ. Việc này có thể dẫn đến những lo lắng không cần thiết và các phương pháp điều trị xâm lấn gây hại nhiều hơn lợi.

Tương lai nào cho Galleri?

Câu trả lời cho những câu hỏi quan trọng này đang nằm ở Anh. Kết quả nghiên cứu đầy đủ của công nghệ này đã được trình bày vào ngày 18 tại Đại hội của Hiệp hội Ung thư Nội khoa Châu Âu ở Berlin, nhưng dữ liệu chi tiết vẫn chưa được công bố trên các tạp chí khoa học có bình duyệt, vì còn phải chờ đợi kết quả từ một thử nghiệm quan trọng kéo dài trong 3 năm. Cụ thể, thử nghiệm lâm sàng khổng lồ với sự tham gia của 140.000 tình nguyện viên thuộc hệ thống NHS đã v à đang được tiến hành, dự kiến sẽ có kết quả vào năm 2026. Đây được xem là phép thử vàng sẽ quyết định tương lai của Galleri.

NHS đã cam kết rằng, nếu thử nghiệm thành công, họ sẽ triển khai xét nghiệm này cho 1 triệu người dân. Điều này sẽ mở ra kỷ nguyên mới trong y học dự phòng. Harpal Kumar, chủ tịch bộ phận dược phẩm sinh học của công ty Grail, gọi những kết quả này là "rất thuyết phục". Trong một cuộc phỏng vấn, ông nhấn mạnh: "Phần lớn bệnh nhân tử vong vì ung thư là do phát hiện quá muộn. Do đó mục tiêu là chuyển hướng sang phát hiện sớm, để chúng ta có cơ hội sử dụng các phương pháp điều trị hiệu quả hơn, thậm chí có thể chữa khỏi".

Lê Nguyên
Nguồn: sohuutritue.net.vn