Đào Nhật Tân 2 năm ‘chết sặc’, nông dân tính bỏ vườn

Bãi bồi ven sông Hồng thuộc các phường Hồng Hà và Phú Thượng, TP Hà Nội là vùng trồng đào Nhật Tân truyền thống. Mấy chục năm qua, nước sông hiền hòa, những đợt lũ thấp rút nhanh không gây hại cây trồng mà còn bồi phù sa cho đất, giúp những vườn đào thêm đẹp.

Nhưng 2 năm qua, những cơn lũ dữ liên tiếp ập đến nhấn chìm cả bờ bãi. Những vườn đào đầu tư hàng trăm triệu đồng và công chăm sóc suốt cả năm của nông dân, chỉ chờ đến ngày cắt bán thì “chết sặc”. Những ngày sau bão Matmo, nhìn từ trên cao xuống, cánh đồng đào nhuộm màu nâu đất, 10 mảnh vườn còn chưa đến một mảnh có màu xanh. Mất công, mất vốn, lo lắng những cơn lũ sẽ ngày càng khắc nghiệt hơn, nhiều chủ vườn đào đã nghĩ chuyện bỏ nghề.

Không còn khóc được nữa

“Từ hôm vườn đào chết, tôi vẫn ra bãi sông, vẫn cười. Các con lo lắm, cứ hỏi mẹ có sao không. Tôi bảo rằng giờ khóc có thay đổi được gì đâu, năm ngoái khóc rồi, năm nay không khóc được nữa”, bà Khuyên (62 tuổi) vừa nhổ đào chết vừa nói.

Bà Khuyên trồng vườn đào 1.000m2 nằm dưới chân cầu Nhật Tân. Năm 2024, bà đầu tư 100 triệu đồng mua giống, phân bón nhưng vườn đào “ngập tủm” sau bão Yagi.

Tháng Giêng năm nay, để vớt vát lại, không chỉ đầu tư 100 triệu đồng phân giống, bà Khuyên còn thuê máy xới lại đất. Bà nghĩ rằng đầu tư cẩn thận, đào sẽ đẹp và bán được giá cao hơn, có thêm lãi để bù khoản lỗ năm ngoái.

“Cả năm nay tôi xin tiền con để chi tiêu. Ngày nào cũng ra vườn đào từ sớm, đến tối mịt mới về. Vườn đang xanh mướt, cứ nghĩ năm nay sẽ khá. Nào ngờ 2 cơn lũ đến liên tiếp, vườn ngập suốt 2 tuần, tan nát không còn gì nữa”, bà Khuyên ngậm ngùi.

Mặc cho cả bãi bồi đang được tái thiết lại sau lũ, bà Khuyên như kiệt sức, chẳng còn muốn làm gì nữa.

Cũng là chủ mảnh vườn đào hơn 1.000m vuông gần chân cầu Nhật Tân, từ hôm nước rút đến nay, vợ chồng ông Dũng đang cuốc đất trồng lại hoa cúc. Đã nhiều ngày trôi qua kể từ ngày bão tan, bà Hoạt (vợ ông Dũng) vẫn chưa ngừng khóc.

Vợ chồng ông Dũng có 2 đứa con đang đi học, ông bà không có việc gì khác ngoài trồng đào. Để tăng thu nhập, ngoài vườn nhà, ông bà còn thuê thêm 2.000m2 vườn của hàng xóm để trồng cây.

Mỗi năm, ông Dũng đầu tư gần 500 triệu đồng để thuê đất, mua cây giống, phân bón và thuốc trừ sâu. Chịu khó, chăm chỉ, nhưng sau 2 mùa lũ liên tiếp, vợ chồng ông không có thu nhập gì, còn mang nợ.

Trên mảnh vườn, dưới những gốc đào đã chết, ông Dũng cặm cụi cuốc đất thành luống để trồng hoa cúc. Vợ chồng ông kỳ vọng vụ hoa cúc vớt vát được ít nhiều, để gia đình còn có tiền sắm tết, 2 đứa con còn có bộ quần áo mới.

“Tan nát hết rồi, không biết sống ra sao nữa”, bà Hoạt nói với giọng nghẹn đặc kèm những tiếng nấc, nước mắt rơi lã chã.

Bỏ nghề đào để trồng rau

Cách vườn đào của ông Hoạt chừng trăm mét, bà Hạnh (64 tuổi) cũng đang nhổ những gốc đào chết để cuốc đất, trồng ngải cứu. Bà Hạnh trồng đào từ khi chưa lấy chồng nhưng giờ đang nghĩ chuyện bỏ nghề.

“Chắc bỏ nghề thôi, trồng ngải cứu làm bánh khúc bán hay bỏ hẳn vườn đi chạy chợ chắc ăn hơn. Hai năm rồi trồng đào không có miếng thu hoạch nào, cứ đà này những năm sau chưa biết bão lụt ra sao”, bà Hạnh than thở.

Vợ chồng bà Hạnh có 2 mảnh vườn đào, mỗi mảnh rộng hơn 300m2. Mỗi năm gia đình bà đầu tư khoảng 100 triệu đồng để trồng đào, nếu thuận lợi sẽ lãi được ngang ngửa số tiền đầu tư.

Người phụ nữ cho biết, năm ngoái nước lũ ngập vườn sâu hơn 4m, toàn bộ cây cối chết sạch. Có những gốc đào cổ giá trị cao cũng đã chết trong cơn lũ.

Năm nay vườn ngập chỉ hơn 1m, nhưng lại ngập suốt 2 tuần. Tuy những gốc đào trồng ở mảnh vườn cao hơn không chết hẳn nhưng cũng chỉ sống lay lắt.

Năm nay nước ngập lâu ngày, khiến một phần đất màu bị rửa trôi, vườn bị nén chặt xuống. Muốn trồng cây tiếp bà Hạnh sẽ phải mua đất màu bồi thêm và thuê người xới đất lên.

“Đầu năm đến nay đã bỏ ra hơn 100 triệu đồng rồi, chưa tính ngày nào cũng sớm tối ở vườn. Giờ muốn trồng cây lại phải đầu tư tiếp, mà thời tiết cứ vậy biết có được ăn hay không hay lại mất thêm tiền, thêm mệt”, bà Hạnh chán nản.

Ông Phong (60 tuổi), hàng xóm của bà Hạnh cho biết, từ hồi đi nghĩa vụ quân sự về, ông được cha mẹ cho kế thừa vườn 300 gốc đào. Gần 40 năm qua, nước sông Hồng êm đềm nên mảnh vườn trở thành thu nhập chính giúp gia đình ông trang trải cuộc sống.

Nhưng cũng như cả làng, 2 năm nay chỉ có tiền ra mà không có tiền vào, gia đình ông Phong trở nên túng thiếu. Năm nay chỉ mình ông Phong chăm sóc vườn cây, vợ con phải làm việc khác để có thu nhập hàng ngày. Sau cơn lũ do bão số 11, vườn đào 300 gốc của ông chỉ còn 2 cây đào già sống sót.

“Nếu không lũ thì đào đẹp thế này phải bán được 600.000 mỗi gốc. Nhưng giờ làm củi đốt còn khét. Tôi đang nhổ bỏ cây chết để tránh đất nhiễm nấm, còn vườn chưa biết để làm gì. Nếu sau lũ cả làng đều chuyển sang trồng hoa cúc thì dễ đến lúc bán lại ế lắm.

Trồng đào phải chờ cả năm, có khi mấy năm mới ra được gốc đào đẹp, nhưng một trận lũ là mất sạch. Nếu thời tiết cứ bất lợi thế này chắc từ năm sau tôi đổi nghề sang trồng khoai lang, ngắn ngày, chắc ăn hơn”, ông Phong cầm trên tay cành đào chết, mắt đã hõm sâu sau những ngày buồn bã.

Những nông dân trồng đào trên bãi bồi cho biết, họ thống kê sơ bộ có khoảng 90% diện tích đã bị tàn phá sau lũ. Có những hộ còn trồng thêm hoa cúc dưới gốc đào, mong kiếm thêm thu nhập bù lại mất mát năm trước, không ngờ thiệt hại nặng hơn.

Sau lũ, hầu hết các hộ dân có đào chết đang làm lại đất để trồng hoa ngắn ngày bán vụ Tết, nhưng họ cũng đứng trước rủi ro sản lượng hoa tăng đột biến sẽ dẫn đến ế hàng, mất giá.