Đại biểu Quốc hội kiến nghị tăng mức phạt người nổi tiếng quảng cáo sai
Thứ tư, 04/06/2025 13:43 (GMT+7)
Các Đại biểu Quốc hội cho rằng, cần siết trách nhiệm pháp lý với người nổi tiếng, KOL quảng cáo sai sự thật; minh bạch thông tin sản phẩm để bảo vệ sức khỏe và quyền lợi người tiêu dùng.
KOL tiếp tay hàng giả, hàng kém chất lượng
Mới đây,
trong vụ án liên quan đến Công ty Chị Em Rọt (trụ sở tại phường An Phú, thành
phố Thủ Đức, TP HCM) mà Hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên góp vốn
(30%) với các đối tác, cơ quan chức năng xác định, Thùy Tiên đã lợi dụng sự nổi
tiếng của mình để cùng với những KOLs khác quảng cáo sai sự thật, phóng đại
công dụng sản phẩm kẹo Kera, qua đó đã bán được hơn 135 nghìn hộp để thu về gần
18 tỷ đồng.
Hoa hậu Thùy Tiên, Quang Linh Vlogs, Hằng Du Mục trong một phiên livestream bán sản phẩm kẹo rau củ (Ảnh: Chụp màn hình).
Với số vốn góp của mình, Thùy Tiên được chia lợi nhuận gần 7
tỷ đồng. Liên quan đến vụ án này, trước đó, cơ quan công an đã khởi tố các bị
can khác cũng là KOLs như: Nguyễn Thị Thái Hằng (Hằng du mục); Phạm Quang Linh
(Quang Linh Vlogs);… về tội “Lừa dối khách hàng”.
Hay
việc hai MC truyền hình bị phạt hơn 100 triệu đồng vì quảng cáo gây nhầm lẫn về
công dụng của một sản phẩm sữa, cho thấy những người nổi tiếng, người có sức ảnh
hưởng, đã không thể “đứng ngoài cuộc” với những quảng cáo không đúng sự thật.
Trước khi xảy ra vụ việc của Quang Linh Vlogs, Hằng Du Mục,
hoa hậu Thùy Tiên, một làn sóng người nổi tiếng, người có ảnh hưởng giới thiệu, quảng
cáo sai sự thật, nói quá công dụng sản phẩm từng bị khán giả phát giác, chỉ
trích, như MC Cát Tường, diễn viên Quyền Linh...
Ngoài những
cá nhân người nổi tiếng đã bị xử phạt, còn nhiều KOL, KOC, người nổi tiếng khác
cũng từng tham gia quảng cáo sản phẩm với những lời giới thiệu hoa mỹ thông qua
hình thức livestream bán hàng. Trong khi, người tiêu dùng lại ở thế yếu phải chịu
những hậu quả như mua phải không rõ nguồn gốc, công dụng bị thổi phồng,
chính sách bảo hành, đổi trả không minh bạch.
Ảnh chụp màn hình
Đơn cử, KOL
Võ Hà Linh – được mệnh
danh là “chiến thần livestream” từng bị lên án vì giới thiệu sản phẩm
kém chất lượng. Tháng 6/2021, người tiêu dùng phản ánh mua phải hàng giả theo
link dẫn dưới video của nữ TikToker. Sản phẩm serum được giới thiệu là phiên bản
Hàn nhưng trên bao bì khi xé ra lại có chữ Tiếng Việt. Vụ việc gây tranh cãi ầm
ĩ, Võ Hà Linh phải làm việc với bên liên quan và yêu cầu nền tảng thương mại điện
tử hoàn tiền lại cho khách hàng.
Đại biểu Quốc hội kiến nghị tăng mức phạt người nổi tiếng quảng cáo sai
Ngày 4/6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến dự án Luật Quảng cáo sửa đổi, trong đó tập trung vào các chính sách quản lý nội dung quảng cáo sản phẩm từ nghệ sĩ nổi tiếng, người có tầm ảnh hưởng.
Phó chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan cho rằng: Truyền thông và người nổi tiếng có sức ảnh hưởng lớn đến hành vi tiêu dùng. Luật cần tạo điều kiện để doanh nghiệp khai thác hiệu quả yếu tố này, đồng thời kiểm soát mặt trái và ngăn ngừa vi phạm.
Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh nêu quan điểm: Người có ảnh hưởng trên môi trường số cần được đặt trong khuôn khổ pháp lý rõ ràng, vì họ có tác động lớn đến hành vi tiêu dùng và dư luận xã hội. Dự thảo luật cần quy định cơ chế giám sát, thanh tra, xử lý vi phạm để bảo đảm công bằng giữa các chủ thể trong hoạt động quảng cáo và bảo vệ người tiêu dùng. Theo bà Thanh, quảng cáo trên mạng và quảng cáo xuyên biên giới là loại hình tiềm ẩn nhiều rủi ro liên quan đến thông tin sai lệch, trốn thuế và vi phạm pháp luật Việt Nam. Do đó dự thảo cần đảm bảo đồng bộ với các luật về an ninh mạng, giao dịch điện tử, thuế và quyền lợi người tiêu dùng.
Dự án Luật Quảng cáo (sửa đổi) dự kiến được Quốc hội thông qua vào ngày 13/6.
Trước đó, tại phiên họp
10/5, Đại biểu Huỳnh Thị Phúc (Đoàn Bà Rịa – Vũng Tàu) đề nghị Chính phủ sớm sửa đổi Nghị định
về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực quảng cáo, nâng cao mức phạt để đảm
bảo tính răn đe góp phần bảo vệ sức khỏe, tính mạng tài sản và quyền lợi của
người tiêu dùng. Bên cạnh đó,
tạo ra môi trường quảng cáo lành mạnh và bình đẳng. Đồng thời, cần rà soát các quy định về đạo đức, trách nhiệm, nghề
nghiệp, trách nhiệm pháp lý của đối tượng này nhất là những người có ảnh hưởng.
Đại biểu Huỳnh Thị Phúc góp ý dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo. Ảnh: quochoi.vn
Còn theo
đại biểu Trịnh Xuân An (Đồng Nai), tại Nghị định 55/2024 và Luật
Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, người có ảnh hưởng thường là người có trình độ
chuyên môn, có ảnh hưởng nhất định đến hành vi tiêu dùng. Nhưng thực tế hiện
nay lại phát sinh nhiều tình huống: người nổi tiếng (hoa hậu, người mẫu, ca sĩ,
diễn viên) tham gia quảng cáo sản phẩm mà không hề có chuyên môn hay hiểu biết
về sản phẩm đó, chỉ dựa vào hình ảnh để gây chú ý. Điều này tiềm ẩn nhiều rủi
ro và gây hệ lụy cho người tiêu dùng. Đại
biểu đề nghị siết chặt điều kiện, tiêu chí đối với người truyền tải quảng cáo,
đồng thời làm rõ các quyền và nghĩa vụ của họ theo hướng cụ thể, minh bạch hơn.
Trong khi
đó, Bộ Công Thương cũng
đang lấy ý kiến dự thảo Nghị định thay thế Nghị định số 98/2020 về xử phạt vi
phạm hành chính trong lĩnh vực thương mại, với nhiều nội dung mới đáng chú ý.
Trong đó nổi bật là dự thảo quy định rõ trách nhiệm của bên
thứ ba cung cấp thông tin cho người tiêu dùng, bao gồm KOL, KOC, chủ sàn thương
mại điện tử, nền tảng phát trực tiếp… Cụ thể, nếu KOL, KOC vi phạm
quảng cáo cho hàng giả, hàng nhái, hàng không rõ nguồn gốc, cung cấp thông tin
sai lệch, gây nhầm lẫn về chất lượng, xuất xứ, công dụng sản phẩm; tiếp tay, quảng
bá, livestream cho các tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng vi phạm...
Theo dự thảo nghị định mới, KOL và KOC vi phạm sẽ bị phạt từ
100 – 200 triệu đồng, buộc gỡ nội dung sai phạm, nộp lại toàn bộ lợi ích thu được
nếu tiếp tay cho hàng giả; đồng thời có thể bị đình chỉ hoạt động quảng cáo từ
1 đến 12 tháng.
Góp ý về việc
sửa luật, tăng chế
tài để chặn đứng tình trạng KOL tiếp tay hàng giả trên Báo Công Thương, bà Bùi Thị An, đại
biểu Quốc hội khóa XIII cho biết,
bà hoàn toàn ủng hộ việc Bộ Công Thương xây dựng dự thảo nghị định mới
và đề xuất xử lý nghiêm các trường hợp người nổi tiếng, KOL, KOC quảng cáo sai
sự thật, tiếp tay cho hàng giả, hàng kém chất lượng. Đây là một thực trạng đã
diễn ra suốt nhiều năm qua, để lại hậu quả không nhỏ đối với người tiêu dùng, đặc
biệt là người dân ở vùng sâu, vùng xa, nơi tiếp cận thông tin còn hạn chế.
Bà An lấy
ví dụ, bà từng đến một số tỉnh miền núi và thực sự bị ám ảnh khi nghe những
câu chuyện rất đáng thương. Có những gia đình nghèo, không hiểu biết nhiều về sản
phẩm, chỉ vì xem livestream thấy người nổi tiếng nói “sản phẩm tốt lắm, nhà tôi
dùng rồi, chữa khỏi”, liền vay tiền, bán trâu, bò để mua về dùng cho con, cho bố
mẹ. Hậu quả là tiền mất, tật mang, gia đình lâm cảnh khốn
cùng.
Bà An
cho rằng, không thể để tình trạng này tiếp diễn dưới vỏ bọc quảng cáo cá nhân hay chia sẻ trải nghiệm. Quy định pháp luật hiện hành vẫn chưa đủ sức răn đe. Nhiều trường hợp
chỉ bị yêu cầu gỡ bài, phạt hành chính vài chục triệu đồng, trong khi khoản thu
từ hợp đồng quảng cáo có thể lên đến hàng trăm triệu, thậm chí hàng tỷ đồng. Mức
xử phạt như vậy là quá nhẹ.
Bên cạnh việc sửa nghị định, bà An cũng đề nghị cần sửa cả Luật Quảng
cáo, làm rõ trách nhiệm của cá nhân thực hiện quảng bá, kể cả là người nổi tiếng.
Đồng thời, cần có các hình thức xử lý bổ sung như đình chỉ hoạt động quảng cáo,
buộc nộp lại toàn bộ số tiền thu lợi bất chính, thậm chí truy cứu trách nhiệm
hình sự nếu gây hậu quả nghiêm trọng. Không thể sửa bằng văn bản nhỏ lẻ. Phải sửa
luật và làm thật nghiêm thì mới đủ sức chấn chỉnh.
Theo một nguồn tin, phiên livestream của Võ Hà Linh năm 2023 từng đạt 327.000 đơn trên sàn S, doanh thu có thể lên tới hàng trăm tỷ đồng. Nếu hoa hồng 10%, cô có thể thu về 10 tỷ đồng.
Trong email gửi tới các đối tác, Shopee cho biết: “Chúng tôi rất tiếc phải thông báo việc hủy phiên livestream ngày 6/6 với KOL Võ Hà Linh vì lý do bất khả kháng từ phía cá nhân của KOL”.
Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, sáng 10/5, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo. Trong đó, vấn đề quản lý hoạt động quảng cáo trên nền tảng số, đặc biệt là vai trò và trách nhiệm của người nổi tiếng, KOL, YouTuber, TikToker... khi quảng cáo sản phẩm đã làm 'nóng' nghị trường.
Lực lượng Quản lý thị trường Đắk Lắk vừa xử phạt gần 50 triệu đồng và tiêu hủy 400kg thịt heo không rõ nguồn gốc tại một hộ kinh doanh ở huyện Cư M’gar. Toàn bộ số thịt vi phạm đều không có hóa đơn, chứng từ hợp lệ.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã chính thức đề nghị Bộ Công an vào cuộc điều tra, xác minh làm rõ. Trong khi đó, nhiều cửa hàng và chuỗi bán lẻ đồng loạt ngừng kinh doanh sản phẩm của C.P., chờ kết luận từ cơ quan chức năng.
Từ những lời giới thiệu trong các video “review chân thật”, đến các buổi livestream bán hàng triệu views, giới KOL, KOC đang giữ vai trò quan trọng trong hành vi tiêu dùng, thậm chí biến thành thế lực thao túng dư luận, làm méo mó thị trường.
Trước những cáo buộc Công ty cổ phần Chăn nuôi C.P. Việt Nam đưa lợn bệnh, gà bệnh ra thị trường tiêu thụ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường khẳng định sẽ điều tra đến cùng, phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an để xử lý nghiêm sai phạm nếu có.
Công an tỉnh Quảng Trị vừa phát hiện xe tải chở 9 con lợn chết không rõ nguồn gốc tại cơ sở giết mổ ở TP Đông Hà. Toàn bộ số lợn đã bị tiêu hủy theo quy định.
Sau khi đoạn video quảng cáo “lòng se điếu” dài bất thường lan truyền trên mạng xã hội, cơ quan chức năng TP HCM đã kiểm tra đột xuất 27 quán ăn. Lòng Chát Quán và Tiệm Lòng Xe Điếu bị xử phạt hành chính tổng cộng gần 15 triệu đồng.