Cuộc chiến 25 năm của Muji tại Trung Quốc: Thua kiện hàng nhái, mất quyền sử dụng tên

Một cuộc chiến pháp lý dai dẳng và đầy trớ trêu vừa đi đến hồi kết, giáng một đòn mạnh vào một trong những thương hiệu nổi tiếng và được yêu thích nhất của Nhật Bản. Sau 25 năm ròng rã theo đuổi kiện tụng, Muji, biểu tượng của phong cách sống tối giản, đã phải cay đắng chấp nhận thất bại. Tòa án Tối cao Trung Quốc đã ra phán quyết cuối cùng, buộc Muji phải từ bỏ tên tiếng Trung quen thuộc "無印良品" (Vô Ấn Lương Phẩm) của mình trên một danh mục sản phẩm quan trọng.

Kẻ đến trước, người đến sau và cái bẫy thương hiệu

Câu chuyện bắt đầu từ năm 2000, thời điểm mà Muji của Nhật Bản (thành lập năm 1980) vẫn chưa thực sự tập trung vào thị trường khổng lồ Trung Quốc. Lợi dụng khoảng trống này, một công ty dệt may bản địa của Trung Quốc đã nhanh chân hơn, đăng ký thành công thương hiệu "無印良品" cho các sản phẩm thuộc nhóm 24, bao gồm các mặt hàng thiết yếu như khăn tắm, ga trải giường và các sản phẩm dệt may khác.

Đây là một đòn phủ đầu kinh điển trong luật sở hữu trí tuệ, nơi nguyên tắc "ai đăng ký trước được bảo hộ trước" thường được áp dụng. Khi Muji của Nhật Bản chính thức bước chân vào thị trường Trung Quốc, họ đã rơi vào một cái bẫy pháp lý mà chính đối thủ đã giăng ra. Họ bỗng dưng trở thành kẻ mạo danh trên chính những sản phẩm mà mình đã tạo dựng danh tiếng.

Một phần tư thế kỷ đấu tranh bất thành của Muji

Không chấp nhận mất tên một cách vô lý, công ty mẹ của Muji, Ryohin Keikaku, đã bắt đầu một cuộc chiến pháp lý trường kỳ. Họ đã thử mọi cách, từ việc yêu cầu Cục Sở hữu Trí tuệ Trung Quốc hủy bỏ hiệu lực của thương hiệu đã đăng ký cho đến việc theo đuổi các vụ kiện hành chính kéo dài nhiều năm.

Thế nhưng, mọi nỗ lực của họ đều đi vào ngõ cụt. Từ phiên sơ thẩm năm 2021 đến phiên phúc thẩm năm 2023, các tòa án Trung Quốc đều đứng về phía công ty bản địa. Giọt nước tràn ly cuối cùng là vừa qua, khi Tòa án Nhân dân Tối cao Trung Quốc chính thức bác bỏ đơn xin tái thẩm của Muji, đặt dấu chấm hết cho cuộc chiến kéo dài một phần tư thế kỷ.

Hệ quả và phản ứng của Muji

Phán quyết này đồng nghĩa với việc từ nay trở đi, khi bán các sản phẩm dệt may như khăn tắm hay ga trải giường tại Trung Quốc, Muji sẽ không được phép sử dụng bốn chữ Hán quen thuộc "無印良品" nữa. Thay vào đó, họ sẽ chỉ có thể sử dụng logo tiếng Anh "MUJI". Điều này có thể gây ra sự nhầm lẫn không nhỏ cho người tiêu dùng, những người đã quá quen thuộc với tên gọi tiếng Trung của thương hiệu.

Tuy nhiên, điều đáng chú ý là phán quyết này chỉ áp dụng cho nhóm sản phẩm 24. Đối với hàng ngàn sản phẩm khác, từ đồ nội thất, văn phòng phẩm cho đến mỹ phẩm, Muji vẫn có toàn quyền sử dụng thương hiệu "無印良品" của mình.

Đối mặt với thất bại pháp lý này, Muji đã có một phản ứng khá bình tĩnh. Công ty cho biết họ tin rằng sự thay đổi này "hầu như không có ảnh hưởng" đến kết quả kinh doanh của mình. Tuyên bố này cho thấy sự tự tin của Muji vào sức mạnh thương hiệu và lòng trung thành của khách hàng, những người tìm đến họ vì chất lượng và triết lý sản phẩm chứ không chỉ vì một cái tên.

Dù vậy, câu chuyện của Muji vẫn là một bài học đắt giá cho các thương hiệu quốc tế khi bước chân vào thị trường Trung Quốc. Nó cho thấy tầm quan trọng tối cao của việc đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ một cách sớm nhất và toàn diện nhất. Trong một sân chơi đầy cạnh tranh, việc chậm chân dù chỉ một bước cũng có thể dẫn đến những hậu quả kéo dài hàng thập kỷ.