Chuyên gia Nguyễn Đình Thành và những người thầy không đứng lớp

Trong không khí kỷ niệm ngày 20/11, chúng tôi đã có cơ hội trò chuyện với anh Nguyễn Đình Thành, đồng sáng lập Elite PR School, một chuyên gia truyền thông đã đào tạo nhiều thế hệ học viên trong hơn một thập kỷ qua.

Theo anh Thành, tinh thần học tập không nên bị giới hạn trong không gian một lớp học. Những kiến thức quan trọng nhất trong đời không chỉ là những người mang học hàm học vị, mà còn đến từ những trang sách, từ đồng nghiệp, từ khách hàng, thậm chí từ những người lao động rất đỗi bình dị mà ta gặp mỗi ngày.

Một bà bán xôi có thể dạy sự cẩn trọng, một người bán hoa quả vỉa hè có thể cho ta bài học về lắng nghe và phục vụ, còn mỗi cuốn sách lại mở ra một cuộc đời mới để mình soi chiếu và trưởng thành. Đó có thể coi là những người thầy không đứng lớp, mang lại cho mỗi chúng ta nhiều bài học quý giá.

- Anh có thể chia sẻ cảm nghĩ và kỷ niệm của mình về ngày ngày nhà giáo Việt Nam 20/11?

Anh thấy mình là người rất may mắn vì có nhiều thầy cô tốt. Đầu tiên là những thầy cô từng dạy mình từ thời phổ thông đến đại học, sau đại học và bây giờ là bậc tiến sĩ. Họ không chỉ dạy mình kiến thức mà còn dạy cách làm người, dạy những nguyên tắc để sống cho tử tế.

Ấn tượng nhất với anh vẫn là thầy giáo chủ nhiệm năm lớp 9, ở trường Thái Thịnh, Hà Nội. Người thầy rất nghiêm khắc, thường bắt anh sửa lại chữ viết cho đẹp, đôi khi anh bị phạt đánh vào tay vì viết chữ xấu. Khi đó thầy nói, nếu không chịu sửa chữ, sau này đi học, đi thi, đi làm đều sẽ gặp khó khăn. Thực tế đến tận bây giờ, khi làm luận án tiến sĩ hay làm bất cứ việc gì mà phải viết tay, anh lại thấy thấm thía lời thầy dạy khi đó.

Nhưng có lẽ bài học quan trọng nhất mà anh học được từ thầy không phải việc luyện chữ, mà là chuyện sống làm sao cho ngay thẳng.

Từ năm khi còn là một cậu bé, thầy đã dạy rằng: “Sau này sống giữa tiền thì không được tham tiền, sống giữa quyền thì không được tham quyền, sống giữa những cám dỗ về sắc dục thì không được tham sắc dục. Chỉ như thế thì mới sống bền được”. Những câu nói đó đi theo anh đến tận bây giờ.

- Bên cạnh những thầy cô trên bục giảng, anh nói từng về việc “học ở mọi nơi, từ mọi người”. Cụ thể anh học như thế nào từ những “người thầy không đứng lớp”?

Bác Hồ từng nói, chúng ta học ở nhà trường, học ở sách vở và học ở nhân dân. Với anh, cả ba “ngôi trường” đó đều rất quan trọng.

Học ở nhà trường và thầy cô là điều ai cũng thấy. Học ở sách vở là những cuốn sách mình đọc, từ các tác phẩm kinh điển như Tam quốc diễn nghĩa, Thủy hử, các bộ sách cổ điển đến những cuốn sách chuyên môn, kỹ năng. Mỗi cuốn sách, mỗi nhân vật, mỗi câu chuyện đều góp phần hình thành nhân cách và cách suy nghĩ của mình.

Anh có thói quen đọc sách là luôn gạch chân những đoạn hay. Lúc đầu một cuốn sách có thể gạch đến vài chục chỗ, sau này càng đọc nhiều, đôi khi cả cuốn chỉ còn một câu để gạch nhưng với anh câu đó vẫn rất đáng quý. Nó là cả một quá trình bồi đắp và tiếp biến, để rồi những điều đọc được biến thành của mình.

Học ở nhân dân, theo anh, chính là học từ tất cả những người mình gặp hằng ngày. Một bà bán xôi có thể dạy mình về sự cẩn trọng, tỉ mỉ trong công việc. Một người bán hoa quả cắt sẵn trên vỉa hè lại cho mình bài học về cách lắng nghe khách hàng, cách bày biện sao cho người ta chú ý. Nếu biết quan sát, những điều đó hoàn toàn có thể áp dụng vào công việc PR, marketing sau này.

Rồi mình học từ đồng nghiệp, từ khách hàng, từ đối thủ. Khách hàng dạy mình cách xây dựng một gia sản, cách họ nhìn nhận về tiền bạc, về ý nghĩa của việc kiếm tiền. Đồng nghiệp dạy mình cách làm việc nhóm, cách ứng xử trong tổ chức. Ngay cả đối thủ cũng là người thầy rất tốt. Họ có những điểm mạnh riêng, nếu chịu khó quan sát, mình sẽ cải thiện được chính mình.

Anh vẫn nghĩ đơn giản thế này: chỉ cần mình muốn học thì xung quanh lúc nào cũng có rất nhiều thầy cô. Mỗi ngày trôi qua mà mình không học được điều gì mới thì đó là một ngày khá vô nghĩa. Ngược lại, chỉ cần học thêm được một điều nhỏ thôi, cuộc sống đã phong phú hơn rồi.

- Là một founder của Elite PR School và đã đào tạo ra rất nhiều thế hệ học viên. Anh có khi nào nhận thấy những điều đáng học hỏi từ chính học viên của mình?

Trong quá trình thành lập Elite PR School, gặp gỡ những học viên có thể là nhân viên, có thể là CEO của các công ty lớn, anh cũng quan sát và được nghe họ chia sẻ nhiều về công việc, cuộc sống. Nhiều thứ họ chia sẻ là những điều mình cũng từng trải qua rồi, chỉ là cách đối mặt của mỗi người khác nhau. Qua đó, mình học được cách nhìn vấn đề đa chiều hơn, bình tĩnh hơn và đôi khi xử lý tốt hơn.

Với anh, học không phải lúc nào cũng là những bài học lớn lao. Nhiều khi chỉ là những chi tiết rất nhỏ trong câu chuyện của học viên, nhưng cộng dồn lại lâu ngày sẽ trở thành điều to lớn. Giống như đọc sách vậy, có khi chỉ gạch một câu, một chữ mà vẫn thấy đáng giá, vì để hiểu được cái nhỏ đó, mình đã đi qua rất nhiều cái to rồi.

Quan trọng nhất là thái độ: anh luôn bước vào lớp với tâm thế không có buổi học nào mà mình không học được gì. Học viên có thể là sinh viên, học viên cao học, những người đang hoàn thiện kỹ năng, thậm chí là các CEO đi học thêm để làm tốt hơn. Nếu mình xem họ chỉ là “người nghe” thì rất lãng phí. Còn nếu xem họ là người cùng chia sẻ trải nghiệm, thì mỗi buổi học đều là một cơ hội học hỏi lẫn nhau.

- Những trải nghiệm học hỏi đó đã ảnh hưởng như thế nào đến phong cách lãnh đạo của anh hiện nay?

Với anh, được làm lãnh đạo cũng là một cách trả ơn cuộc đời. Mình có ngày hôm nay là nhờ rất nhiều người thầy tốt, sếp tốt, đồng nghiệp tốt, khách hàng tốt, sách vở tốt. Vì vậy khi ở vị trí quản lý, anh luôn nhắc mình phải đối xử với nhân viên, thực tập sinh giống như ngày xưa mình từng được dẫn dắt.

Nguyên tắc của anh là: ai cũng từng là thực tập sinh, từng là người mới, từng là người chưa biết cách tổ chức cuộc sống và công việc. Vậy nên anh luôn yêu cầu cả công ty phải đối xử tốt với người mới, giúp các bạn làm được việc chứ không chỉ “sử dụng lao động”. Anh chọn cách đào tạo thông qua cả lớp học nội bộ lẫn công việc hằng ngày, kèm cặp từng bước để các bạn lên được ít nhất mức nhất định.

Anh thiên về “nhân trị”, nhưng là nhân trị có nguyên tắc, có kỷ luật, tức là vẫn phải có “pháp trị” bên trong. Đã chấp nhận dạy, thì phải kiên nhẫn và cho cơ hội. Chỉ khi nào một người đã cố gắng hết sức mà năng lực vẫn không đáp ứng được, hoặc thái độ có vấn đề, thì lúc đó mới phải chia tay. Nếu thái độ tốt mà năng lực chưa tốt thì anh luôn cố gắng cho họ thêm cơ hội để tiến bộ.

- Có thể gọi đây là phong cách “lãnh đạo như một người thầy” trong doanh nghiệp không? Và theo anh phong cách này có giới hạn nào không?

Có thể gọi như vậy. Trong nghiên cứu về văn hóa doanh nghiệp, có nhiều phong cách lãnh đạo như phong cách độc đoán, ủy quyền, dân chủ… Anh nhận thấy mình đang lãnh đạo theo hướng huấn luyện viên.

Với văn hóa lãnh đạo này, sếp như một người thầy, rất phù hợp với giai đoạn đầu khi nhân sự còn non trẻ, cần kèm cặp nhiều. Nhưng nếu kéo dài quá lâu, nó có thể trở thành sự cả nể, thậm chí là độc đoán. Ngược lại, nếu quá tự do, quá buông lỏng thì cũng không tốt. Cái gì quá đều không ổn.

Anh cho rằng người lãnh đạo tốt là người biết linh hoạt. Trong văn hóa Á Đông có câu “ngộ biến tùng quyền”, tức là việc đến đâu thì mình xử lý đến đó, nhưng luôn trong trạng thái sẵn sàng điều chỉnh, không cứng nhắc. Như vậy, tùy vào trạng thái của nhân sự bên dưới, anh sẽ linh hoạt phong cách lãnh đạo sao cho phù hợp nhất với tình hình.

- Cảm ơn anh rất nhiều về những chia sẻ đáng quý!