Phải mất cả một nhóm 5 người mới đưa được con mèo Gama lên tàu: kiểm tra giấy tờ, xử lý thủ tục, niêm phong lồng, kéo rèm đen phủ lên và cuối cùng là đẩy lồng xuống sân ga để khóa vào tủ hành lý.

Gama đã có mặt trên chuyến tàu cao tốc thân thiện với thú cưng đầu tiên ở Trung Quốc. Trước đây, thú cưng không được phép đi tàu cao tốc tại Trung Quốc, nên những chuyến đi nghỉ của cô chủ Xu thường đồng nghĩa với việc phải để Gama ở nhà. Vì thế, khi chương trình thử nghiệm giới hạn biến thú cưng trở thành hành khách được mở hồi tuần trước, cô là một trong những người đăng ký đầu tiên.

Sự thay đổi này xuất phát từ làn sóng nuôi thú cưng tăng mạnh trong những năm gần đây và sự bức xúc kéo dài của các chủ nuôi do thiếu lựa chọn phù hợp. Tại Trung Quốc, thú cưng thường được vận chuyển bằng tàu chậm, xe buýt đường dài hoặc là hàng hóa trên các chuyến bay, lựa chọn ưu tiên cho những chuyến đi xa.

Trước tình hình đó, từ tháng 5/2024, ngành đường sắt bắt đầu thu thập ý kiến công chúng về việc có nên và làm cách nào để cho phép thú cưng lên tàu. Cuộc tranh luận xoay quanh giá cả, khâu hậu cần và lo ngại của hành khách không nuôi thú cưng.

Kết quả: một cuộc thử nghiệm giới hạn được khởi động trên tuyến Bắc Kinh – Thượng Hải, dừng tại năm thành phố bao gồm Tế Nam, Nam Kinh và Hàng Châu. Trong vài ngày, thông tin này đã gây sốt trên mạng xã hội, khi các chủ nuôi chia sẻ mẹo, cảm nhận ban đầu  và những lo lắng ngày càng lớn về việc liệu thú cưng có thực sự được coi là hành khách hay chỉ là "hàng hóa có giấy tờ".

Khi đến ngày lên tàu, Xu đã đọc không ít bình luận lo ngại trên mạng. “Từ trước đến giờ, việc đi du lịch cùng mèo rất bất tiện. Nên tôi phải thử xem thực tế có tệ như mọi người nói không”, cô nói.

Cuối cùng, Gama lại tỏ ra thích nghi tốt hơn mong đợi. Xu kể rằng khi theo dõi qua màn hình sau khi nhân viên đóng cửa lồng, cô thấy con mèo giống Ragdoll đi về phía trước lồng thay vì cuộn tròn trong góc. “Với mèo của tôi, việc không nhìn thấy người trong không gian nhỏ lại khiến nó thoải mái hơn”, Xu nói.

Dù chuyến đi của Xu suôn sẻ, nhưng trên mạng, tâm trạng vẫn thận trọng, nhiều chủ nuôi lo lắng về độ an toàn, tính minh bạch và chi phí.

Hiện tại, mới chỉ có một số ít động vật hoàn thành hành trình, với chi phí từ 360 đến 460 tệ (khoảng 50–65 USD), khiến nhiều người vẫn cân nhắc liệu dịch vụ này có đáng giá hay không. Giới chức đường sắt cho biết sẽ điều chỉnh dựa trên phản hồi từ người dân.

Thử nghiệm ban đầu

Hôm 10/4, ngày đầu tiên thử nghiệm, một số chó và mèo được lên lịch khởi hành từ Bắc Kinh và Nam Kinh. Nhưng trong số 10 đơn đăng ký từ ga Hồng Kiều (Thượng Hải) hôm đó, chỉ có một thú cưng hoàn tất chuyến đi.

“Hầu hết đơn bị hủy do thiếu giấy tờ hoặc không kịp làm thủ tục cần thiết”, Chen Ren, quản lý tại ga Hồng Kiều của China Railway Express, cho biết.

Theo quy định, hành khách phải đến ga trước hai giờ cùng với thú cưng, vé tàu, giấy tờ tùy thân và giấy chứng nhận kiểm dịch do bác sĩ thú y cấp.

Tại "phòng bàn giao thú cưng" được chỉ định riêng, thú được đặt vào lồng tiêu chuẩn dành cho mèo và chó nhỏ dưới 15 kg. Trong lồng có màn hình hiển thị nhiệt độ và độ ẩm.

Lồng dành cho mèo có khay cát vệ sinh; lồng cho chó có chỗ đặt miếng lót tiểu. Lồng được niêm kín, có lỗ thông gió hai đầu và mặt kính mờ phía trước. Sau mỗi chuyến đi, lồng được khử trùng.

Những điều kiện nghiêm ngặt này khiến không ít người chùn bước.

Mi Su, 35 tuổi, đặt vé cho chú mèo giống Devon Rex của mình đi tuyến Bắc Kinh – Tế Nam ngày 19/4. Ban đầu cô rất ủng hộ, còn gọi cho bộ phận đường sắt để hỏi rõ quy trình và đăng bài trên mạng Tiểu Hồng Thư. Nhưng sau 7 tiếng tranh luận chỉ về thiết kế lồng, cô hủy vé.

Bài đăng của cô phản ánh nỗi bất an lan rộng. Hơn 60.000 bài viết trên Tiểu Hồng Thư và 70 triệu lượt xem thẻ hashtag liên quan trên Weibo cho thấy tranh cãi đang nóng dần. Nhiều người đặt câu hỏi liệu thú cưng có được đối xử như hành khách hay chỉ là “hàng hóa có giấy phép”.

Dù ban đầu lo lắng, Xu nói trải nghiệm thực tế đã giúp cô yên tâm phần nào. Sau khi đặt dịch vụ, phía China Railway Express đã gọi điện hướng dẫn cụ thể các yêu cầu. Tại ga, nhân viên giải thích rõ từng bước, từ giấy tờ đến cách theo dõi mèo trong chuyến đi.

Mỗi lồng đều có đèn và camera tích hợp, truyền hình ảnh trực tiếp đến điện thoại nhân viên. Cứ hai tiếng, nước lại được bổ sung qua một khe nhỏ. Chủ không được kiểm tra thú trong suốt hành trình, tủ hành lý bị khóa cho đến khi tàu đến nơi.

“Khi đón về, con mèo tôi thậm chí còn dùng đến cả khay vệ sinh”, cô kể. “Tôi nghĩ Gama cảm thấy khá thoải mái”.

Tuy vậy, Xu vẫn do dự với những chuyến dài hơn. “Một, hai tiếng thì ổn, nhưng ba, bốn tiếng thì tôi muốn được xem tình trạng nó trong lúc đi”, cô nói. “Hy vọng sau này họ sẽ cho chủ được xem trực tiếp camera của lồng”.

Cô chỉ có cơ hội xem qua màn hình một lần, khi tình cờ gặp nhân viên trên sân ga. Chính thức thì chỉ nhân viên được truy cập camera. “Nhưng nếu bạn nói chuyện khéo với người phụ trách, họ có thể cho xem”, Xu nói.

Có đáng giá không?

Một câu hỏi khiến nhiều người phân vân: liệu dịch vụ có xứng đáng với giá tiền?

Phí tính theo quãng đường: 360 tệ (50 USD) cho dưới 1.000 km, 460 tệ cho các tuyến dài hơn, hiện giảm 30% trong giai đoạn thử nghiệm.

Xu trả 117 tệ cho vé của mình và 360 tệ cho lồng của Gama. “Với một chuyến ngắn thì hơi đắt”, cô nói, “nhưng dịch vụ chu đáo”. Cô sẵn sàng trả gấp đôi nếu được ở cạnh mèo trong suốt hành trình.

Với người khác, mức giá hiện tại khó chấp nhận, nhất là khi đi kèm với điều kiện ngặt nghèo và việc không thể nhìn thấy thú cưng. Guo, từng tốn chưa tới 200 tệ cho chó đi tàu chậm, cho rằng giá hiện tại không tương xứng với dịch vụ.

Giống nhiều người bày tỏ trên mạng, cô hy vọng có toa riêng cho thú thay vì để trong tủ hành lý. Cô cũng mong được mang lồng riêng nếu đạt tiêu chuẩn an toàn.

“Tôi hy vọng họ hiểu được tình cảm của các chủ nuôi dành cho thú cưng”, cô nói. “Chúng là gia đình chứ không phải hàng hóa”.

Chen Ren, quản lý China Railway Express, cho biết dịch vụ sẽ được điều chỉnh theo phản hồi trong giai đoạn thử nghiệm.

×