Cha mẹ quỳ xuống để con giẫm lên: Màn giáo dục lòng biết ơn gây phẫn nộ

Muốn giáo dục lòng biết ơn cho học sinh, một trường trung học ở huyện Trung Mưu, tỉnh Hà Nam, Trung Quốc đã tổ chức hoạt động ngoại khóa gây sốc và phẫn nộ. Họ đã yêu cầu các bậc cha mẹ, những người luôn là điểm tựa vững chắc nhất phải quỳ xuống đất, biến lưng của mình thành một "cây cầu người" để chính con cái giẫm đạp lên.

Sự biến tướng của giáo dục

Những hình ảnh, video lan truyền trên mạng xã hội Trung Quốc về màn giáo dục lòng biết ơn của một trường trung học tại tỉnh Hà Nam đang gây được sự chú ý lớn. Giữa sân trường, dưới nền nhạc da diết, hàng chục bậc phụ huynh phải quỳ rạp trên mặt đất, xếp thành một hàng dài. Phía trên, những đứa con của họ với đôi mắt bị bịt kín, đang được dìu dắt để lần lượt bước đi trên lưng cha mẹ mình.

"Đi đi! Cứ đi đi!", tiếng cổ vũ vang lên, nhưng nó không thể che giấu được sự kỳ quặc, xúc phạm của hoạt động này.

Đáng nói, điều tàn nhẫn nhất là những học sinh không hề biết họ đã giẫm lên lưng cha mẹ để đi. Một học sinh của trường chia sẻ lại khoảnh khắc ám ảnh: "Điều lố bịch nhất là chúng em không hề biết bên dưới là cha mẹ mình. Một bạn nữ sau khi đi hết 'cây cầu người', tháo tấm bịt mắt ra và nhận ra người vừa còng lưng cho mình giẫm lên chính là cha mẹ ruột, đã bật khóc nức nở ngay tại chỗ. Em cũng run bần bật vì tức giận".

Giọt nước mắt của nữ sinh đó có lẽ không chỉ là sự hối hận mà còn là sự bàng hoàng, tổn thương và cả xấu hổ.

Trò lố có hệ thống và lời xin lỗi muộn màng

Cơn bão phẫn nộ ngay lập tức bùng nổ trên mạng xã hội Trung Quốc. Nhiều người không thể tin vào mắt mình, họ bức xúc bình luận: "Đây là giáo dục lòng biết ơn hay là giáo dục sự vô cảm?", "Họ đang dạy bọn trẻ điều gì vậy? Rằng chúng có thể giẫm đạp lên cha mẹ mình ư? Hay ép những đứa trẻ phải áy náy vì đã khiến cha mẹ mình vất vả?"

Song, điều đáng lo ngại hơn là đây không phải là một sáng kiến bộc phát. Nhiều cựu học sinh đã lên tiếng xác nhận, hình thức "giáo dục" này đã tồn tại từ lâu ở ngôi trường này, chỉ khác là đối tượng thay đổi. "Khóa của chúng tôi cũng từng làm vậy, nhưng là để các bạn nam nằm sấp xuống đất làm cầu. Lần này, họ đã 'nâng cấp' bằng cách thay học sinh bằng phụ huynh", một cựu học sinh chia sẻ.

Trước làn sóng chỉ trích dữ dội và cả những lời tố cáo từ chính học sinh, nhà trường cuối cùng đã phải lên tiếng. Trong một bản giải trình, họ thừa nhận đây là một hoạt động hợp tác giữa nhà trường và gia đình dành cho khối lớp 10, một vài lớp sau khi có được sự đồng ý của phụ huynh đã tổ chức hoạt động mở rộng về giáo dục lòng biết ơn. Tuy nhiên, do không xem xét kỹ lưỡng các chi tiết cụ thể, đã tạo ra những hình thức không phù hợp trong quá trình triển khai hoạt động, dẫn đến sự hiểu lầm của một số phương tiện truyền thông và cư dân mạng, nhà trường chính thức nhận lỗi và xin lỗi dư luận.

Khi truyền thông địa phương liên lạc, nhân viên của Cục Giáo dục huyện Trung Mưu trả lời rằng, họ đã nhận được cuộc gọi phản ánh của học sinh và phải chờ kết quả điều tra chính thức. Hiện tại, Cục Giáo dục đã đang điều tra và xử lý vụ việc, vẫn chưa rõ tình hình cụ thể nhưng hoạt động này chắc chắn là có phần không phù hợp.

Giáo dục bằng cảm giác tội lỗi: Đúng hay sai?

Bất chấp sự phẫn nộ, vẫn số ít ý kiến cho rằng, mục đích của nhà trường là tốt và giọt nước mắt của không ít học sinh là minh chứng cho thấy hoạt động này đã "chạm" đến tâm hồn của bọn trẻ. Họ cho rằng, đôi khi, cần phải có những cú sốc mạnh để những đứa trẻ vốn được nuông chiều có thể nhận ra sự hy sinh của cha mẹ.

Đây là một lối tư duy nguy hiểm, một triết lý giáo dục dựa trên việc gieo rắc "cảm giác tội lỗi" (guilt-tripping). Phương pháp này có thể tạo ra những tác động tức thời nhưng về lâu dài, nó lại tiềm ẩn những hậu quả khôn lường.

Thay vì khơi dậy lòng biết ơn một cách tự nhiên từ sự thấu hiểu và yêu thương, nó lại ép buộc cảm xúc đó thông qua sự dàn dựng, sự tội lỗi và cả sự xấu hổ. Nó biến mối quan hệ thiêng liêng giữa cha mẹ và con cái thành một màn kịch, nơi sự hy sinh của cha mẹ được trình diễn một cách cực đoan và có phần hạ nhục. Một đứa trẻ học được lòng biết ơn từ việc giẫm lên lưng cha mẹ, liệu có thể thực sự hiểu được giá trị của sự tôn trọng?

Giáo dục, nhất là giáo dục về tình cảm gia đình, cần sự tinh tế, sự chân thành và sự tôn trọng lẫn nhau. Nó không phải là một vở kịch sân khấu, nơi cảm xúc có thể được tạo ra bằng những cú sốc rẻ tiền. Mà giáo dục bằng "cây cầu người" ở Hà Nam không chỉ là một sai lầm của một ngôi trường, có thể xem đó là một lời cảnh tỉnh đáng báo động về một phương pháp giáo dục sai lầm, nơi mục đích tốt đẹp đang bị bóp méo bởi những phương tiện cực đoan và thiếu nhân văn. Lòng biết ơn được xây dựng trên cảm giác tội lỗi là một lòng biết ơn méo mó, và tình yêu thương bị ép buộc không bao giờ có thể là tình yêu thương thực sự.