Ngày 12/7, Chính phủ ban hành Chỉ thị 20, giao Hà Nội thực hiện lộ trình cấm xe máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong khu vực Vành đai 1 từ giữa năm 2026, tiến tới mở rộng vùng phát thải thấp trên toàn thành phố vào năm 2030. Trước chủ trương này, Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) gồm Honda, Yamaha, Suzuki, Piaggio, SYM bày tỏ đồng thuận với mục tiêu giảm phát thải, nhưng cho rằng thời điểm áp dụng cần cân nhắc lại.

Trong văn bản gửi Chính phủ và các bộ ngành, VAMM cảnh báo việc cấm xe máy xăng tại Hà Nội từ năm 2026 có thể gây khó khăn lớn cho người dân, đặc biệt là nhóm thu nhập thấp do chi phí đổi phương tiện. Doanh nghiệp sản xuất cũng đối mặt áp lực phải thay đổi dây chuyền, công nghệ trong thời gian quá ngắn, dễ dẫn đến gián đoạn sản xuất, thua lỗ và ảnh hưởng tới hàng trăm nghìn lao động trong chuỗi cung ứng.

Bên cạnh đó, các hãng xe cho rằng hạ tầng trạm sạc công cộng hiện vẫn chưa đáp ứng nhu cầu thực tế. Hệ thống truyền tải điện chưa được tối ưu cho sạc xe đồng loạt, nhất là ở các khu đông dân cư. Nguy cơ cháy nổ khi sạc tại chung cư cũ cũng là mối quan ngại của người dân.

Hiện VinFast là hãng duy nhất đầu tư lớn vào mạng lưới trạm sạc trên toàn quốc nhưng chủ yếu phục vụ ô tô. Các hãng xe máy điện khác chủ yếu khai thác hình thức sạc tại nhà hoặc trạm tư nhân nhỏ lẻ. Một số doanh nghiệp như Dat Bike, Selex Motors cũng đầu tư vào trạm sạc nhanh hoặc đổi pin, song số lượng còn hạn chế, chủ yếu tập trung ở các thành phố lớn.

Theo VAMM, quá trình chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện cần tối thiểu 2-3 năm để người dân, doanh nghiệp và cơ quan quản lý chuẩn bị, thay vì áp dụng chỉ sau một năm kể từ khi công bố chủ trương. Các hãng cũng đề xuất cấm theo lộ trình, ưu tiên loại bỏ những dòng xe cũ, ô nhiễm cao, sau đó đến xe dịch vụ và cuối cùng mới là xe cá nhân.

Chính sách cấm xe máy xăng tại một số khu vực Hà Nội từ giữa năm 2026 đang tác động mạnh đến thị trường xe máy truyền thống. Người dân sở hữu xe xăng hoặc dự định mua mới phải tính toán lại lựa chọn phương tiện trong bối cảnh chuyển đổi xanh.

Không chỉ Hà Nội, TP HCM cũng xây dựng kế hoạch chuyển đổi xe máy dịch vụ sang xe điện, đồng thời hạn chế ôtô, xe máy xăng tại trung tâm và các khu vực đặc thù. Điều này đặt thị trường xe máy vào giai đoạn thay đổi lớn, đặc biệt với những doanh nghiệp dẫn đầu như Honda – đơn vị chiếm 8-9% lượng xe tiêu thụ toàn quốc tại Hà Nội, với doanh số năm 2024 đạt trên 2,1 triệu xe.

Đại diện một hãng xe máy trong nước nhận định, khi cơ quan quản lý ban hành quyết định, việc chuyển đổi là bắt buộc đối với cả người dân lẫn doanh nghiệp. Để quá trình chuyển đổi diễn ra thuận lợi, các giải pháp về hạ tầng trạm sạc, hỗ trợ tài chính cho người dân và quy hoạch giao thông công cộng cần được chú trọng.

Hiện Hà Nội đang nghiên cứu chính sách thu hồi, đổi mới khoảng 450.000 xe máy xăng của người dân sống trong vành đai 1, đồng thời xem xét hỗ trợ lệ phí trước bạ, phí đăng ký xe điện mới và bổ sung quy hoạch trạm sạc cho các phương tiện sử dụng năng lượng sạch.

×