Sầu riêng, được mệnh danh là "vua của các loại trái cây" không chỉ mang hương vị đặc trưng mà còn đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế nông nghiệp Việt Nam. Đây là nguồn thu nhập chính của nhiều nông dân tại các khu vực như Tây Nguyên, Đông Nam Bộ, Tây Nam Bộ và một số tỉnh miền Trung. Tuy nhiên, ngành trồng và xuất khẩu sầu riêng đang đối mặt với nhiều thách thức lớn từ biến đổi khí hậu, thị trường biến động đến yêu cầu kiểm định chất lượng nghiêm ngặt từ các đối tác quốc tế.

Anh Minh Cường, chủ một vườn sầu riêng tại Đắk Lắk, chia sẻ về những khó khăn mà anh phải đối mặt trong năm qua. Năm 2024, anh ký hợp đồng với một đối tác và bán hơn 6 tấn sầu riêng. Mỗi container có trọng lượng 2 tấn, và sau khi trừ mọi chi phí, anh thu về gần 300 triệu đồng cho mỗi container. Tuy nhiên, tình hình kinh tế khó khăn và thời tiết cực đoan khiến sản lượng năm nay giảm mạnh. Anh buộc phải bán bớt đất để duy trì hoạt động kinh doanh.

Tương tự, anh An, một chủ vườn khác tại Đắk Lắk, cũng gặp trở ngại lớn. Năm 2024, vườn của anh cung cấp hơn 8 tấn sầu riêng cho khách hàng. Nhưng năm nay, giá sầu riêng giảm mạnh, cùng với việc tình hình xuất khẩu siết chặt kiểm tra chất lượng, khiến anh chưa nhận được đơn hàng nào từ các đối tác cũ. "Tôi luôn cố gắng đảm bảo chất lượng sản phẩm, nhưng thời tiết thất thường và tình hình kinh tế khiến tôi phải thận trọng hơn", anh An nói.

Vài năm gần đây, thị trường sầu riêng tại Đắk Lắk và các vùng lân cận trở nên sôi động hơn bao giờ hết. Nhiều người từ các tỉnh khác đã chuyển đến sinh sống và đầu tư vào lĩnh vực này, hy vọng đổi đời từ "vua trái cây". Tuy nhiên, sự gia tăng số lượng nhà vườn cũng đặt ra không ít thách thức. Những người mới tham gia phải đối mặt với việc tìm kiếm khách hàng, xây dựng mối quan hệ và bảo quản sản phẩm để đảm bảo chất lượng.

Anh Quang Hiếu, một người từng làm văn phòng tại thành phố, quyết định rẽ hướng sang trồng sầu riêng tại Đắk Nông cách đây 4 năm. Mùa đầu tiên, anh cùng bạn bè xuất khẩu được hơn 4 tấn sầu riêng, mang lại lợi nhuận đáng kể. Trung bình, sản lượng vườn của anh đạt từ 10-12 tấn mỗi năm, chủ yếu phục vụ thị trường Trung Quốc. Tuy nhiên, năm nay, anh cũng gặp khó khăn khi đối tác cũ chưa liên lạc lại, và yêu cầu kiểm tra chất lượng ngày càng khắt khe.

Bài học đau lòng mà anh Hiếu từng trải qua là việc hỏng hơn 2 tấn sầu riêng do bảo quản không đúng cách, khiến anh lỗ vài trăm triệu đồng. "Đó là khoảng thời gian rất căng thẳng, nhưng nhờ sự hỗ trợ từ bạn bè, tôi đã vượt qua", anh nhớ lại.

Với kinh nghiệm 4 năm trong ngành, anh Hiếu đưa ra một số lời khuyên cho những người mới tham gia thị trường sầu riêng. Về nguồn hàng, anh cho rằng nếu nhắm đến phân khúc bình dân hoặc trung cấp, có thể lấy sầu riêng từ chợ đầu mối hoặc vựa trái cây. Tuy nhiên, chất lượng sản phẩm ở những nơi này thường khó kiểm soát. Đối với phân khúc cao cấp, anh nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hợp tác với các nhà vườn uy tín và đưa ra mức giá phù hợp.

Theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam, trong 9 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu rau quả đạt gần 5,7 tỷ USD, tăng 34% so với cùng kỳ năm ngoái. Sầu riêng tiếp tục dẫn đầu danh sách các mặt hàng xuất khẩu, với kim ngạch ước đạt 3,3 tỷ USD. Con số này không chỉ khẳng định vị thế của sầu riêng trong ngành nông sản Việt Nam mà còn mở ra nhiều cơ hội phát triển bền vững trong tương lai.

Dù vậy, để tận dụng tối đa tiềm năng này, các nhà vườn và doanh nghiệp cần tập trung cải thiện chất lượng sản phẩm, đáp ứng yêu cầu khắt khe từ thị trường quốc tế, và xây dựng chiến lược kinh doanh hiệu quả. Chỉ khi vượt qua được những thách thức hiện tại, ngành sầu riêng Việt Nam mới có thể tiếp tục phát triển và giữ vững vị thế trên thị trường toàn cầu.

×