Bánh trung thu handmade - không chất bảo quản có an toàn?

Tuy nhiên, các chuyên gia khuyến cáo, nếu không đảm bảo các điều kiện vệ sinh thực phẩm, tiệt trùng dụng cụ ở nhiệt độ cao thì nguy cơ nhiễm các loại vi khuẩn, trong đó có vi khuẩn Clostridium botulinum là điều hoàn toàn có thể xảy ra.

Điều kiện sản xuất không đảm bảo 

Rằm tháng Tám cận kề cũng là lúc thị trường bánh trung thu trở nên sôi động. Trên các trang mạng xã hội, bánh trung thu handmade được quảng cáo rầm rộ với đủ mẫu mã và giá cả. Chuyên sản xuất bánh trung thu handmade, tài khoản N.T.H. rao bán các loại bánh 75g giá 19.000 đồng, bánh cỡ lớn hơn giá từ 45.000-50.000 đồng/chiếc.

Bộ mini 50g gồm sáu bánh có đủ mùi vị như sữa dừa, sầu riêng, trà xanh, đậu đỏ… giá 100.000 đồng. Không chỉ bán lẻ, các sản phẩm này còn được đổ sỉ với mức giá ưu đãi. “Bánh làm vì “đam mê” với toàn bộ nguyên liệu nhà trồng. Tuyệt đối không có chất phụ gia hay chất bảo quản, cam kết đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm 100%”, người bán hàng nhấn mạnh. 

Cũng giống như tài khoản N.T.H., hầu hết các cơ sở kinh doanh bánh trung thu handmade, homemade đều đánh vào tâm lý lo ngại việc sử dụng chất bảo quản trong các sản phẩm đóng hộp để quảng cáo các sản phẩm của mình. Nói cách khác, không phải ở hương vị, màu sắc hay kiểu dáng, mà “nói không với chất bảo quản và phụ gia thực phẩm” mới là thông điệp “hút khách” nhất của dòng bánh đối với người tiêu dùng.

Nhưng sự thực bánh trung thu không chứa chất bảo quản đã an toàn? Tiến sĩ - bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc Bệnh viện Bạch Mai, cho rằng với các loại bánh trung thu hay nhiều sản phẩm handmade có đóng gói khác, nguy cơ ngộ độc vẫn có thể xảy ra nếu không đảm bảo điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm trong quá trình đóng gói. Một trong những độc tố khá phổ biến là Botulinum.

Độc tố Botulinum được sản sinh từ vi khuẩn Clostridium botulinum. Đây vi khuẩn “kỵ khí”, “yếm khí”, có đặc điểm phát triển mạnh mẽ trong môi trường thiếu ô-xy như các loại đồ hộp, túi ni-lông hút chân không… Nếu quá trình chế biến không đảm bảo vệ sinh thì sau đóng gói, sản phẩm sẽ có nguy cơ ngộ độc cao cho người sử dụng. Vụ việc Pate Minh Chay khiến nhiều người nhập viện, trong đó có những bệnh nhân liệt cơ nặng nề, can thiệp thở máy… là hồi chuông cảnh báo đối với các sản phẩm handmade, homemade không đảm bảo chất lượng.

Đặc biệt, theo bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, trước đây, Clostridium botulinum, còn gọi là vi khuẩn độc thịt vì ban đầu xảy ra chủ yếu với thịt hộp, song thực tế, vi khuẩn này tồn tại nhiều ở ngoài môi trường lẫn trong nhiều loại nguyên liệu thực phẩm khác nhau. Tại Thái Lan và Trung Quốc đã ghi nhận các trường hợp ngộ độc Botulinum tại các sản phẩm măng hay đậu hũ. Trong quá trình sản xuất phải đảm bảo điều kiện an toàn, tiệt trùng dụng cụ ở nhiệt độ cao, nấu trong điều kiện thủ công sẽ khó diệt được vi khuẩn. Đây cũng là nguyên nhân mà các công ty sản xuất công nghiệp ít xảy ra loại ngộ độc này. 

Lãnh đạo Trung tâm Chống độc Bệnh viện Bạch Mai cũng cho rằng, người tiêu dùng vẫn chưa thực sự hiểu đúng về việc sử dụng chất bảo quản. Theo đó, các chất bảo quản được cấp phép sử dụng với liều lượng theo đúng quy định sẽ không gây hại cho sức khỏe con người. 

Lo ngại nguyên liệu làm bánh trôi nổi 

Bên cạnh lo ngại khâu sản xuất không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, nguồn nguyên liệu để sản xuất bánh trung thu handmade cũng là một trong những vấn đề mà các chuyên gia lưu ý người tiêu dùng cẩn trọng, cân nhắc khi lựa chọn cơ sở kinh doanh.  

Dù được quảng cáo là sản phẩm 100% nhà làm, nhưng với không ít cơ sở làm bánh handmade, nguyên liệu lại được nhập từ... khắp nơi. Từ các chợ truyền thống đến mạng xã hội, nguyên liệu làm bánh trung thu được bày bán đủ loại với hàng trăm sản phẩm làm nhân bánh. 

Chủ một tài khoản kinh doanh nhân bánh trung thu cho biết, có rất nhiều loại nhân đã chế biến sẵn như đậu xanh, đậu đỏ, sữa dừa, thập cẩm… hay các sản phẩm đơn lẻ như trứng muối, lạp xưởng. Người mua có thể lấy số lượng bao nhiêu tùy ý, trong trường hợp lượng hàng tới 50kg hay 1 tạ thì chỉ cần báo trước 1 - 2 ngày. 

Toàn bộ các loại nhân bánh đều đã được đóng sẵn thành các túi từ 0,5 - 1kg và được cấp đông với mức giá từ 50.000 - 100.000 đồng/túi tùy trọng lượng. Nói theo cách của người bán hàng là vừa rẻ vừa tiện lợi. “Toàn bộ các sản phẩm này đều là “hàng công ty” nên đảm bảo chất lượng”, chủ hàng khẳng định chắc nịch dù nguyên liệu chỉ được đóng gói sơ sài trong các túi ni-lông và không hề có nhãn mác, hạn sử dụng.

Phó giáo sư - tiến sĩ Nguyễn Duy Thịnh, chuyên gia công nghệ thực phẩm, chia sẻ phong trào sản xuất bánh trung thu handmade thực chất rất có ý nghĩa trong mùa tết Trung thu. Tuy nhiên, có một bài toán khó đối với người tiêu dùng là làm thế nào để chọn được các cơ sở uy tín, đảm bảo vệ sinh thực phẩm. Việc sản xuất bánh trung thu từ các nguyên liệu trôi nổi sẽ mang đến nhiều nguy cơ, ảnh hưởng tới sức khỏe người tiêu dùng.

Thực tế, trong những năm qua, lực lượng chức năng đã nhiều lần thu giữ nguyên liệu làm bánh trung thu chuyên cung cấp cho các cơ sở làm bánh handmade nhưng lại có nguồn gốc từ... Trung Quốc. Do đó, mới đây, Tổng cục Quản lý thị trường đã yêu cầu các đơn vị xây dựng kế hoạch kiểm tra, kiểm soát thị trường trước, trong và sau tết Trung thu. Bên cạnh việc kiểm tra các cơ sở sản xuất, lực lượng này cũng sẽ tập trung vào lĩnh vực kinh doanh các nguyên liệu làm bánh Trung thu như nhân bánh, mứt bí, lạp xưởng, nước đường, mỡ, trứng muối… để kịp thời ngăn chặn các hành vi nhập lậu, không rõ nguồn gốc, không đảm bảo chất lượng an toàn thực phẩm. 

Huyền Anh