Bài học chữ tín từ 'tể tướng Lưu gù': Người nổi tiếng phải biết nói 'Không' với quảng cáo dối trá

Người nổi tiếng và cái bẫy quảng cáo sai sự thật: Khi lòng tin bị đánh đổi

Trong xã hội hiện đại, người nổi tiếng đóng vai trò là "người dẫn đầu dư luận", có sức ảnh hưởng lớn đến quyết định mua sắm của công chúng. Các nhãn hàng không ngần ngại chi những khoản tiền kếch xù để mời họ làm đại diện, với mong muốn sản phẩm của mình được phủ sóng rộng rãi và nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường. Tuy nhiên, sự hợp tác này đôi khi lại trở thành cái bẫy nguy hiểm khi người nổi tiếng vô tình hoặc cố ý tiếp tay cho những quảng cáo sai sự thật, gây tổn hại nặng nề đến người tiêu dùng.

Vụ bê bối sữa Tam Lộc năm 2008 ở Trung Quốc là một ví dụ điển hình cho thấy tác hại khủng khiếp của việc người nổi tiếng đại diện cho sản phẩm kém chất lượng. Hàng loạt ngôi sao nổi tiếng như Đặng Tiệp, Nghê Bình, Tiết Giai Ngưng... đã từng xuất hiện trên các quảng cáo sữa Tam Lộc, khẳng định "chất lượng đảm bảo, đáng tin cậy". Lời nói có cánh và sự khẳng định chắc nịch của họ đã khiến nhiều bậc phụ huynh tin tưởng lựa chọn sữa Tam Lộc cho con em mình.

Thế nhưng, khi vụ bê bối sữa nhiễm melamine bị phanh phui, hàng ngàn trẻ em đã phải nhập viện vì sỏi thận, trong đó có trường hợp tử vong thì niềm tin của người tiêu dùng vào thương hiệu và cả những người nổi tiếng đại diện đã sụp đổ hoàn toàn. Đến ngày 22/9/2008, thống kê báo cáo cho thấy có gần 53.000 trẻ em đã bị bệnh, hơn 12.800 trẻ phải nằm viện, 4 trẻ tử vong với nguyên nhân là sỏi thận và suy thận. Chất hóa học melamine đã được trộn vào sữa để làm cho sữa có vẻ có độ đạm cao hơn.

Sự phẫn nộ của công chúng là hoàn toàn dễ hiểu. Họ cảm thấy bị lừa dối, bị phản bội bởi những người mà họ từng ngưỡng mộ và tin tưởng. Dù pháp luật Trung Quốc thời điểm đó chưa có quy định rõ ràng về trách nhiệm pháp lý của người nổi tiếng trong quảng cáo sai sự thật, nhưng về mặt đạo đức, họ không thể vô can. Người nổi tiếng hưởng lợi từ việc quảng cáo, nhận được thù lao cao ngất ngưởng, thì cũng phải có trách nhiệm nhất định trong việc kiểm chứng thông tin sản phẩm, không thể chỉ nhắm mắt làm ngơ trước chất lượng thực tế.

Không chỉ riêng vụ sữa Tam Lộc, hàng loạt vụ việc đáng lên án khác liên quan đến quảng cáo sai sự thật do người nổi tiếng đại diện cũng đã xảy ra. Quách Đức Cương từng dính phốt vì quảng cáo trà giảm cân "đen", không có số phê duyệt quảng cáo và giấy phép vệ sinh của các cơ quan chức năng, vừa phát hành quảng cáo bất hợp pháp, vừa nghi ngờ vi phạm quy định sản xuất. Phó Nghệ Vỹ quảng cáo nồi chống dính Hồ Sư Phụ kém chất lượng. Kênh Kinh tế Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV) đã phát sóng chương trình Bí mật trong nồi không khói vào năm 2007, vạch trần quảng cáo mà diễn viên Phó Nghệ Vỹ đại diện cho nồi chống dính không khói dầu nhãn hiệu Hồ Sư Phụ là quảng cáo giả mạo, bản thân sản phẩm có vấn đề nghiêm trọng về chất lượng. Phó Nghệ Vỹ cũng trở thành ngôi sao thứ hai trong giới nghệ sĩ bị CCTV vạch trần sau Quách Đức Cương.

Lý Vũ Xuân quảng cáo máy tính giả Xun Chi không đủ chức năng. Ngoài ra còn có Viên Vịnh Nghi đại diện cho mỹ phẩm Hoàn Mỹ, bị phát hiện có hành vi lừa dối người tiêu dùng, Bách hóa Nam Ninh Quảng Tây, nơi bán sản phẩm Hoàn Mỹ, bị đưa ra tòa. Nam diễn viên ưu tú Cát Ưu đại diện cho Nghệ Lâm, Nghệ Lâm bị xác định là vụ án bán hàng đa cấp lớn nhất từ trước đến nay ở Bắc Kinh. Trần Tiểu Nghệ đại diện cho thuốc uống Tam Tinh, ngay sau đó quảng cáo thuốc uống kẽm gluconate Tam Tinh do con trai bà thực hiện bị yêu cầu ngừng phát sóng vì vấn đề chất lượng… Những sự cố này không chỉ gây thiệt hại kinh tế cho người tiêu dùng mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của người nổi tiếng.

Tấm gương sáng Lý Bảo Điền: Kiên quyết nói không với quảng cáo, giữ trọn vẹn chữ tín

Trong bối cảnh làng giải trí đầy rẫy những cám dỗ vật chất, diễn viên gạo cội Lý Bảo Điền nổi lên như một "ngọn hải đăng" về đạo đức nghề nghiệp. Trái ngược với người vợ màn ảnh Đặng Tiệp vướng vào bê bối sữa Tam Lộc, sau thành công vang dội của "Tể tướng Lưu Gù" và "Thần y Hỉ Lai Nhạc", nam diễn viên Lý Bảo Điền nhận được vô số lời mời quảng cáo, đặc biệt là từ các hãng dược phẩm với mức thù lao lên đến hàng chục triệu tệ. Thế nhưng, Lý Bảo Điền đã kiên quyết từ chối tất cả, bất chấp sự thuyết phục của người quản lý và những lời hứa hẹn về lợi nhuận khổng lồ.

Lý do mà ông đưa ra vô cùng giản dị nhưng đầy thuyết phục: "Nếu tôi nhận lời đóng quảng cáo, khán giả sẽ không thể phân biệt được giữa hình ảnh của tôi trong phim và hình ảnh của tôi trong quảng cáo. Điều này sẽ làm tổn hại đến nhân vật mà tôi đang thể hiện trên phim. Tôi chưa dùng những sản phẩm đó, tôi không thể lừa dối khán giả được. Họ có thể mua thuốc vì họ tin tưởng vào tôi, vì vậy tôi phải xứng đáng với tình cảm ấy của họ".

Quan điểm nghề nghiệp trong sáng và trách nhiệm cao với khán giả của Lý Bảo Điền đã được giới chuyên môn và công chúng hết mực ca ngợi. Năm 2020, ông vinh dự nhận giải thưởng Thành tựu Trọn đời Kim Ưng, một sự ghi nhận xứng đáng cho những đóng góp và phẩm chất đạo đức cao đẹp của ông. Tấm gương của Lý Bảo Điền là một lời nhắc nhở sâu sắc cho những người nổi tiếng khác về giá trị của chữ tín và trách nhiệm của người nghệ sĩ đối với xã hội.

Lỗ hổng pháp lý và trách nhiệm đạo đức: Bài toán khó tìm lời giải

Thực tế cho thấy, luật pháp hiện hành ở nhiều quốc gia, trong đó có Trung Quốc vào thời điểm xảy ra vụ bê bối sữa, vẫn còn nhiều lỗ hổng trong việc chế tài trách nhiệm của người nổi tiếng đại diện quảng cáo sai sự thật. Luật pháp thường chỉ tập trung vào xử lý "chủ quảng cáo, nhà kinh doanh quảng cáo, nhà phát hành quảng cáo", mà bỏ qua vai trò của người nổi tiếng, những người có sức ảnh hưởng lớn nhất đến quyết định mua hàng của người tiêu dùng.

Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là người nổi tiếng hoàn toàn vô trách nhiệm. Về mặt đạo đức, họ cần phải ý thức được sức mạnh lan tỏa thông điệp của mình, cẩn trọng hơn trong việc lựa chọn sản phẩm để quảng cáo. Việc chỉ "nhìn giấy chứng nhận chất lượng" mà không tìm hiểu kỹ càng về sản phẩm là một sự tắc trách, thậm chí là vô lương tâm. Người nổi tiếng cần phải tự đặt ra hàng rào đạo đức cho bản thân, từ chối những lời mời quảng cáo béo bở với số tiền khủng nhưng tiềm ẩn rủi ro, để bảo vệ uy tín của mình và quyền lợi của người hâm mộ.

Giải pháp nào cho vấn nạn quảng cáo sai sự thật?

Để giải quyết vấn nạn quảng cáo sai sự thật do người nổi tiếng đại diện, cần có sự phối hợp đồng bộ từ nhiều phía:

Hoàn thiện hành lang pháp lý: Các cơ quan chức năng cần nhanh chóng rà soát, sửa đổi và bổ sung các quy định pháp luật liên quan đến quảng cáo, đặc biệt là trách nhiệm của người nổi tiếng đại diện. Cần có những chế tài đủ mạnh để răn đe những hành vi quảng cáo sai sự thật, gây tổn hại đến người tiêu dùng.

Nâng cao ý thức đạo đức nghề nghiệp: Các tổ chức, hiệp hội nghệ sĩ cần tăng cường giáo dục, tuyên truyền về đạo đức nghề nghiệp cho người nổi tiếng, giúp họ ý thức rõ hơn về vai trò, trách nhiệm của mình đối với xã hội.

Tăng cường kiểm tra, giám sát: Các cơ quan quản lý thị trường cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hoạt động quảng cáo, xử lý nghiêm minh những trường hợp vi phạm, bảo vệ quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng.

Người tiêu dùng tỉnh táo: Người tiêu dùng cần nâng cao nhận thức, trở thành những người tiêu dùng thông thái, không mù quáng tin theo quảng cáo, đặc biệt là quảng cáo có sự tham gia của người nổi tiếng. Cần tìm hiểu kỹ thông tin sản phẩm, tham khảo ý kiến chuyên gia trước khi quyết định mua hàng.

Chỉ khi có sự chung tay của cả xã hội, vấn nạn quảng cáo sai sự thật mới có thể được đẩy lùi, trả lại môi trường tiêu dùng lành mạnh và minh bạch. Và hơn hết, mỗi người nổi tiếng cần tự ý thức được vai trò, trách nhiệm của mình, noi gương những nghệ sĩ chân chính như Lý Bảo Điền, để cái tên của mình thực sự là một thương hiệu của sự tin cậy và đạo đức.