Alexandr Wang - Từ thần đồng toán học đến tỷ phú tự thân trẻ nhất thế giới

Chỉ sau 5 năm khởi nghiệp, chàng trai từng là một thần đồng toán học đã xây dựng nên Scale AI – công ty cung cấp dữ liệu huấn luyện trí tuệ nhân tạo cho các tập đoàn khổng lồ như Meta, OpenAI và Microsoft.

Nhưng thành công của Wang không đến một cách dễ dàng. Chỉ một năm sau khi chạm đỉnh, giá trị công ty sụt giảm mạnh khiến anh rớt khỏi danh sách tỷ phú. Vậy mà, bằng một nước cờ táo bạo, Wang đã vực dậy đế chế của mình và hiện sở hữu khối tài sản ước tính 2 tỷ USD, theo Forbes. Đằng sau chàng trai kín tiếng này là một câu chuyện đầy tham vọng, chiến lược và cả tranh cãi…

Sinh năm 1997 tại New Mexico, Mỹ, Alexandr Wang lớn lên trong một gia đình gốc Trung Quốc. Cha mẹ anh là những nhà vật lý, từng làm việc trong các dự án nghiên cứu cho Không quân Mỹ. Ngay từ nhỏ, Wang đã bộc lộ trí tuệ hơn người, đặc biệt xuất sắc trong toán học và lập trình.

Khi còn là học sinh trung học, Wang tham gia các cuộc thi toán và lập trình cấp quốc gia, giành nhiều giải thưởng lớn. Năm 17 tuổi, trong khi bạn bè cùng trang lứa còn mải mê với trường lớp, Wang đã làm việc cho Los Alamos National Laboratory – nơi nghiên cứu về vũ khí hạt nhân của Mỹ.

Sau khi được nhận vào Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), Wang chỉ theo học một năm chuyên ngành toán học và khoa học máy tính trước khi quyết định bỏ học. Anh cùng Lucy Guo – một lập trình viên tài năng khác – thành lập Scale AI vào năm 2016, khi cả hai mới ngoài 18 tuổi.

Trái ngược với nhiều tỷ phú công nghệ thích khoe khoang tài sản, Wang cực kỳ kín tiếng. Anh gần như không xuất hiện trên mạng xã hội, hiếm khi trả lời phỏng vấn và dành phần lớn thời gian để phát triển công ty.

Wang có niềm đam mê với sách về công nghệ, kinh tế và chính trị. Anh đặc biệt quan tâm đến vấn đề địa chính trị toàn cầu, đặc biệt là quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc. Hiện tại, Wang sống tại San Francisco – nơi đặt trụ sở của Scale AI.

Scale AI không sản xuất mô hình AI của riêng mình nhưng lại giữ vai trò tối quan trọng trong cuộc đua trí tuệ nhân tạo. Công ty của Wang chuyên thu thập và dán nhãn dữ liệu với độ chính xác cao, cung cấp nguyên liệu đầu vào cho các AI như ChatGPT, Claude hay Gemini.

Hiện Scale AI đang quản lý hơn 100.000 nhân công hợp đồng trên khắp thế giới, những người làm công việc dán nhãn dữ liệu để huấn luyện AI. Công ty đã nhận được các hợp đồng lớn từ quân đội Mỹ và những tập đoàn công nghệ hàng đầu như OpenAI, Meta, Microsoft.

Tuy nhiên, không phải ai cũng ca ngợi Wang. Công ty của anh đang đối mặt với một vụ kiện tập thể từ các nhân viên hợp đồng, cáo buộc bị "bóc lột cực đoan", chậm trả lương và quản lý kém. Một số người chỉ trích mô hình kinh doanh của Scale AI là "khai thác sức lao động giá rẻ để nuôi sống những cỗ máy AI trị giá hàng tỷ đô la".

Dù không xuất hiện nhiều trước công chúng, nhưng Wang đã xây dựng được vị thế vững chắc ở cả Thung lũng Silicon lẫn Washington. Theo The Information, anh là một "doanh nhân cơ hội khôn ngoan", luôn biết cách tận dụng thời cơ và kết nối với những nhân vật quyền lực để phát triển công ty.

Wang không chỉ có mối quan hệ mật thiết với các tập đoàn công nghệ mà còn là gương mặt được các nhà lập pháp Mỹ chú ý. Anh thường xuyên tham gia các phiên điều trần về AI và có quan điểm "diều hâu" về Trung Quốc, xem đây là "đối thủ địa chính trị lớn nhất" của Mỹ.

Dù Sam Altman (CEO OpenAI) đang là nhân vật được chú ý nhất trong ngành AI, nhưng Wang ngày càng có sức ảnh hưởng đến cách các cơ quan quản lý nhìn nhận về lĩnh vực này. Với một đế chế AI đang vươn xa và vị thế ngày càng lớn, Wang không chỉ là một tỷ phú trẻ tuổi – anh có thể sẽ trở thành một trong những nhân vật quan trọng nhất trong ngành công nghệ thế giới.

Theo thông tin hiện có, Alexandr Wang chưa lập gia đình. Anh kín tiếng về đời tư và hiện chưa có thông tin công khai về mối quan hệ tình cảm.

Scale AI đối mặt với sự cạnh tranh từ nhiều công ty trong lĩnh vực thu thập và gán nhãn dữ liệu cho trí tuệ nhân tạo. Một số đối thủ chính bao gồm LXT, cung cấp các giải pháp hỗ trợ AR/VR, thị giác máy tính và AI hội thoại; Alectio, nền tảng quản lý dữ liệu và MLOps kết hợp trí tuệ máy và con người để cung cấp dữ liệu được gán nhãn chất lượng cao; Labelbox, nền tảng linh hoạt cho các doanh nghiệp cần truy cập nhanh vào dịch vụ gán nhãn dữ liệu được quản lý…

Những công ty này cung cấp các giải pháp đa dạng và cạnh tranh trực tiếp với Scale AI trong việc cung cấp dữ liệu huấn luyện chất lượng cao cho các mô hình AI.​