Phim siêu ngắn Trung Quốc và những giấc mơ quyền lực

Trong bộ phim đoạt giải Oscar cho Phim hay nhất năm 2025, Anora, một “gái bán hoa” tìm cách thoát khỏi cảnh túng quẫn bằng cách kết hôn với một người giàu có, nhưng giấc mơ của cô sụp đổ - một sự đảo ngược của câu chuyện Lọ Lem kinh điển, phản ánh sự vỡ mộng của khán giả đối với Giấc mơ Mỹ.

Nhưng nếu làm lại Anora thành một bộ phim siêu ngắn theo kiểu Trung Quốc thì sao? Phần lớn cốt truyện có thể được giữ nguyên, nhưng cái kết chắc chắn sẽ thay đổi: thay vì tan nát cõi lòng, Anora có thể tiết lộ rằng mình thực chất là một tỷ phú bí ẩn hoặc một CEO quyền lực, rồi dùng ảnh hưởng của mình để nghiền nát vị hôn phu cùng gia đình anh ta.

Theo Sixth Tone,  cốt truyện đó nghe có vẻ sáo rỗng, nhưng những giấc mơ quyền lực kiểu này đã trở thành một ngành kinh doanh béo bở ở Trung Quốc và trên toàn cầu. Được quay theo định dạng dọc (để phát trên điện thoại) và chia thành hàng chục tập có thể lướt nhanh, kéo dài từ một đến hai phút, phim siêu ngắn mang đến cho khán giả những cú “ngoặt gấp” liên tục, nơi những cô lao công khiêm tốn hóa ra là CEO, hoặc những người phụ nữ bị chồng bỏ thừa kế hàng tỷ dollar và dùng số tiền đó để trả thù.

Tổng giá trị thị trường phim siêu ngắn tại Trung Quốc đã đạt 50,4 tỷ nhân dân tệ (6,9 tỷ USD) vào năm 2024, vượt qua con số 42,5 tỷ nhân dân tệ từ phòng vé Trung Quốc - một sự đảo ngược hoàn toàn, khẳng định lời than thở của đạo diễn Anora Sean Baker về sự sụp đổ của ngành điện ảnh truyền thống.

Phần lớn số tiền này đến từ những người hâm mộ cuồng nhiệt. Dù một số tập có thể xem miễn phí, nhưng người xem phải trả khoảng 14 xu mỗi tập để theo dõi trọn bộ, đồng nghĩa với việc chi phí để xem một mùa có thể ngang với một gói thuê bao Netflix hằng tháng.

Đây là một con số đáng chú ý, nhưng lợi nhuận thực sự của một doanh nghiệp phụ thuộc vào cấu trúc chi phí. Và đó là điểm yếu của mô hình kinh doanh phim siêu ngắn.

Ai hưởng lợi từ phim siêu ngắn?

Lấy ví dụ về bộ phim siêu ngắn cực kỳ nổi tiếng Wushuang (Vô song). Bộ phim - một giấc mơ quyền lực dành cho nam giới - trở thành chủ đề nóng trong ngành sau khi ra mắt vào tháng 8/2023, phần lớn nhờ vào thông tin rằng nó đã vượt qua cột mốc doanh thu 100 triệu nhân dân tệ.

Nhưng con số này không phản ánh toàn bộ câu chuyện: trong ngành phim siêu ngắn, phần lớn doanh thu đều được tái đầu tư vào User Acquisition (UA) - một mô hình quảng cáo hiệu suất có nguồn gốc từ ngành game di động, trong đó nhà sản xuất mua lưu lượng người dùng thông qua quảng cáo trên các nền tảng truyền thông như Douyin (phiên bản TikTok tại Trung Quốc).

Mục đích của UA giống như quảng bá phim: thu hút khán giả xem nội dung. Tuy nhiên, trong khi chi phí quảng bá phim tại Trung Quốc thường chiếm khoảng 5%-15% tổng doanh thu dự kiến của phim, UA có thể ngốn tới 80%-94% tổng doanh thu của một bộ phim siêu ngắn, để lại chưa đến 20% lợi nhuận cho các công ty sản xuất. Với Wushuang, các nhà sản xuất cho biết chi phí làm phim chỉ tốn chưa đến 500.000 nhân dân tệ (1,7 tỷ đồng), nhưng mất ít nhất 80 triệu nhân dân tệ (281 tỷ đồng) để tiếp thị.

Hãy nhớ rằng 20% lợi nhuận này là trong kịch bản tốt nhất, và số tiền đó còn phải trang trải tất cả các chi phí sản xuất nội dung và quản lý. Thực tế, nhiều công ty sản xuất chỉ kiếm được lợi nhuận khoảng 3% từ một bộ phim ăn khách. Điều này cho thấy rằng phim siêu ngắn giống một sản phẩm internet có lợi nhuận khiêm tốn hơn là một ngành công nghiệp hái ra tiền như Hollywood.

Nói cách khác, những người thực sự hưởng lợi từ làn sóng phim siêu ngắn chính là các nền tảng, chứ không phải các nhà sản xuất. Điều này đặc biệt đúng với Douyin, ứng dụng video ngắn lớn nhất và quan trọng nhất.

Làm trầm trọng thêm vấn đề là tình trạng vi phạm bản quyền tràn lan. ByteDance, công ty mẹ của Douyin, cuối cùng quyết định rằng việc chống vi phạm bản quyền không đáng để đầu tư thời gian và tiền bạc. Thay vào đó, công ty áp dụng chiến lược "nếu không thể đánh bại họ, hãy tham gia cùng họ" và ra mắt nền tảng phim siêu ngắn "miễn phí" có tên Hongguo.

Ứng dụng này đã thành công vang dội, đạt 120 triệu người dùng hoạt động hằng tháng trong năm đầu tiên - một lượng khán giả mà ByteDance có thể kiếm tiền thông qua quảng cáo trong ứng dụng, thay vì thu phí thuê bao.

Nhưng thành công của Hongguo chỉ càng khiến các công ty sản xuất phim siêu ngắn khác bị đẩy ra ngoài lề. Những công ty hàng đầu như Jiuzhou và Dianzhong đã xây dựng các nền tảng phân phối riêng và lấp đầy chúng bằng nội dung do các nhóm sản xuất bên ngoài tạo ra, nhưng họ phải vật lộn để cạnh tranh với cỗ máy lưu lượng của ByteDance.

Điều đó khiến họ phải đối mặt với một lựa chọn nghiệt ngã: hoặc nâng cấp nội dung, hoặc cắt giảm chi phí. Một số công ty đang bắt đầu thử nghiệm với AI, trong khi những công ty khác đầu tư mạnh vào anime với hy vọng thu hút khán giả trẻ hơn. Vẫn còn phải chờ xem liệu họ có thể tìm ra một ngách mới trên thị trường hay không, hay lợi nhuận vốn đã mỏng manh của họ sẽ biến mất hoàn toàn.

×