Hàng loạt máy bay tại Việt Nam phải cập nhật phần mềm khẩn cấp sau sự cố của Airbus

Lịch bay trong nước có thể bị xáo trộn

Cục Hàng không Việt Nam cùng các hãng hàng không trong nước đã phải tổ chức họp khẩn xuyên đêm ngay sau khi nhận được thông báo từ Airbus và Cơ quan An toàn Hàng không Liên minh Châu Âu (EASA).

Theo đó, vào khoảng 23h ngày 28/11, Airbus đã phát đi cảnh báo, đồng thời EASA ban hành Chỉ lệnh đủ điều kiện bay khẩn cấp (EAD 2025-0268-E). Chỉ lệnh này yêu cầu tất cả các hãng hàng không khai thác dòng máy bay A319, A320, A321 trên toàn cầu phải thay thế thiết bị hoặc cập nhật phần mềm máy tính ELAC. Có 6.000 máy bay trên toàn cầu bị ảnh hưởng.

Theo báo cáo cập nhật lúc 5h30 sáng nay (29/11), Việt Nam có 81 trên tổng số 169 tàu bay dòng A320/A321 thuộc diện phải cập nhật kỹ thuật theo chỉ lệnh nói trên. Số lượng máy bay này chủ yếu thuộc biên chế của hai hãng hàng không lớn là Vietnam Airlines và Vietjet Air.

Đại diện Cục Hàng không cho biết, việc phải thực hiện khẩn cấp chỉ lệnh an toàn này đồng nghĩa với việc lịch khai thác của các hãng trong vài ngày tới (đặc biệt là ngày 30/11 và 1/12) sẽ có biến động. Một số chuyến bay có thể phải điều chỉnh giờ hoặc hủy chuyến để đảm bảo tuân thủ tuyệt đối các yêu cầu về an toàn kỹ thuật.

Hiện tượng gây tụt độ cao đột ngột

Quyết định triệu hồi để cập nhật phần mềm được Airbus đưa ra sau cuộc điều tra về sự cố nghiêm trọng trên chuyến bay của hãng JetBlue hồi tháng 10 vừa qua.

Cụ thể, ngày 30/10, một chiếc A320 bay từ Cancun (Mexico) đến Newark (Mỹ) đã bất ngờ mất kiểm soát và tụt độ cao đột ngột mà không có lệnh từ phi công. Sự cố khiến 15 hành khách bị thương nhập viện và máy bay phải hạ cánh khẩn cấp.

Kết quả điều tra của Airbus chỉ ra nguyên nhân đến từ vấn đề kỹ thuật gọi là "bit flip" (lật bit). Đây là hiện tượng xảy ra khi bức xạ mặt trời cường độ cao đâm xuyên vào bộ nhớ máy tính của máy bay, làm thay đổi dữ liệu nhị phân từ số 0 thành số 1 hoặc ngược lại.

Lỗi này tác động trực tiếp lên hệ thống ELAC - bộ phận chịu trách nhiệm truyền lệnh từ phi công đến các cánh lái kiểm soát góc nghiêng và góc mũi máy bay. Khi dữ liệu bị sai lệch do bức xạ, ELAC có thể tự động đưa ra các lệnh điều khiển nguy hiểm, khiến máy bay thay đổi độ cao đột ngột.

Giải pháp trước mắt được Airbus đưa ra là quay về sử dụng phiên bản phần mềm cũ hơn đã được kiểm chứng an toàn. Nhà sản xuất cho biết, với hầu hết các máy bay, việc cập nhật phần mềm chỉ mất khoảng 2-3 giờ và có thể thực hiện xen kẽ giữa các chuyến bay hoặc khi máy bay nghỉ qua đêm.

Tuy nhiên, một số máy bay có thể yêu cầu thay thế phần cứng để tương thích với phần mềm, quá trình này sẽ tốn nhiều thời gian hơn.

Ông Mike Stengel từ công ty tư vấn AeroDynamic Advisory nhận định: "Chắc chắn sẽ có ảnh hưởng khi sự cố xảy ra với một loại máy bay rất phổ biến vào đúng dịp cuối tuần. Tuy nhiên, mặt tích cực là việc khắc phục phần mềm diễn ra khá nhanh".

EASA nhấn mạnh rằng dù việc này gây gián đoạn ngắn hạn, nhưng là bước đi bắt buộc để đảm bảo an toàn cho hành khách trong bối cảnh các yếu tố tác động từ môi trường lên công nghệ hàng không ngày càng phức tạp.

Để hạn chế ảnh hưởng từ vụ việc, Cục Hàng không chỉ đạo Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam, Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn và Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam phối hợp đảm bảo hoạt động khai thác an toàn, an ninh và hỗ trợ tối đa hành khách tại sân bay.

Với các hãng hàng không, cơ quan quản lý yêu cầu khẩn trương rà soát kế hoạch khai thác, điều chỉnh lịch bay phù hợp và hạn chế ảnh hưởng đến hành khách.

Các hãng cũng được yêu cầu thông tin kịp thời trên mọi kênh, tạo điều kiện tối đa cho hành khách khi đổi hành trình do hủy chuyến hoặc thay đổi giờ bay, không thu phí đổi, hoàn vé hoặc bố trí chuyến bay gần nhất, tuân thủ đầy đủ nghĩa vụ của người vận chuyển khi chuyến bay chậm, hủy.