Cảnh sát Colombia phải vũ trang hộ tống xe chở cà phê đặc sản

Thảm họa cướp bóc và ăn trộm

Theo Bloomberg, tại những vùng núi cao thuộc Nariño và Cauca, nơi đất núi lửa màu mỡ đã nuôi dưỡng nên những hạt cà phê Arabica trứ danh thế giới, nạn cướp bóc đang hoành hành dữ dội. Những chuyến xe tải chở cà phê giờ đây phải di chuyển như những đoàn xe quân sự, được cảnh sát vũ trang hộ tống để tránh những cuộc phục kích trên đường đến cảng Buenaventura. Ngành công nghiệp cà phê Colombia, niềm tự hào và xương sống kinh tế của quốc gia, đang bị bóp nghẹt bởi bạo lực.

Germán Bahamón, người đứng đầu Liên đoàn người trồng cà phê quốc gia, không ngần ngại ví tình trạng hiện nay với bệnh gỉ sắt lá cà phê, đại dịch từng tàn phá các đồn điền trong quá khứ. Nông dân không còn dám ra đồng thu hoạch vào ban đêm. Những quả cà phê chín thơm, chứa đựng hương vị tinh túy nhất, bị bỏ mặc thối rữa trên cây hoặc trong kho vì không thể vận chuyển kịp thời.

Cũng theo ông Germán Bahamón, hai khu vực Nariño và Cauca là nguồn cung cấp hạt cà phê cao cấp quan trọng cho các công ty toàn cầu như Starbucks và Nestlé. Nơi đây sản xuất ra loại cà phê có tính axit cao, rất được ưa chuộng trên toàn thế giới.

"Chúng tôi đang đối mặt với thảm họa cướp bóc và trộm cà phê ở mọi nơi. Tất cả các vùng trồng cà phê ở Colombia đều trong tầm ngắm của tội phạm", ông Bahamón chua xót thừa nhận.

Đối với những tập đoàn khổng lồ như Starbucks hay Nestlé, đây thực sự là vấn đề đau đầu về chuỗi cung ứng. Đối với hàng triệu nông dân Colombia, đây là vấn đề sống còn. Chi phí sản xuất tăng vọt vì phí bảo kê và an ninh, trong khi sản lượng và chất lượng hạt cà phê đang lao dốc không phanh.

Nguyên nhân sâu xa của sự hỗn loạn này được nhiều người quy cho sự thất bại của chính sách hòa bình toàn diện dưới thời Tổng thống Gustavo Petro. Với mục tiêu cao cả là đàm phán để chấm dứt xung đột kéo dài, chính sách này dường như đã tạo ra khoảng trống quyền lực nguy hiểm.

Khi áp lực quân sự giảm bớt, các nhóm vũ trang không những không giải giáp mà còn tranh thủ mở rộng lãnh địa. Các vùng nông thôn hẻo lánh, nơi pháp luật vốn đã lỏng lẻo, nay trở thành vương quốc riêng của tội phạm. Bắt cóc, tống tiền và cướp bóc đã trở thành luật mới. Nỗi sợ hãi bao trùm lên những nông dân chân lấm tay bùn, những người chỉ muốn yên ổn làm việc trên mảnh đất của cha ông.

An ninh là điều kiện tiên quyết để phát triển kinh tế

Cà phê không chỉ là mặt hàng xuất khẩu, nó là yếu tố góp phần tạo nên cấu trúc xã hội của vùng nông thôn Colombia. Khi các băng đảng kiểm soát các vùng trồng cà phê, chúng không chỉ cướp đi hạt cà phê, chúng cướp đi quyền tự quyết và phẩm giá của người nông dân.

Nông dân buộc phải phục tùng luật chơi của chúng để tồn tại. Điều này dẫn đến sự di cư ồ ạt từ nông thôn ra thành thị, làm trầm trọng thêm các vấn đề đói nghèo và bất ổn xã hội ở các đô thị lớn.

Về mặt kinh tế, đây là cú sốc nguồn cung nghiêm trọng. Chi phí an ninh đang ăn mòn lợi nhuận vốn đã mỏng manh của người nông dân. Nếu tình trạng này kéo dài, nhiều hộ gia đình sẽ buộc phải bỏ nghề trồng cà phê, dẫn đến sự sụt giảm dài hạn về sản lượng cà phê toàn cầu.

Đặc biệt, việc này làm tổn hại nghiêm trọng đến thương hiệu quốc gia. Chất lượng cà phê Colombia phụ thuộc vào quy trình thu hoạch và chế biến tỉ mỉ. Khi nông dân phải chạy đua với thời gian để tránh bị cướp, quy trình này bị phá vỡ. Niềm tin của các nhà thu mua quốc tế sẽ bị xói mòn, khi đã mất đi, rất khó để lấy lại. An ninh không phải là vấn đề phụ, nó là nền tảng của mọi hoạt động kinh tế bền vững.

Liên đoàn người trồng cà phê quốc gia Colombia cho biết, cà phê là ngành công nghiệp xương sống quốc gia, là sinh kế của hàng triệu dân. Do đó, họ đã yêu cầu chính phủ tăng cường an ninh công cộng ở các vùng nông thôn, tăng cường quân số và bảo vệ các tuyến đường hậu cần. Các quan chức trong ngành cho biết các tập đoàn thu mua cà phê quốc tế đang đánh giá rủi ro chuỗi cung ứng và tổ chức các cuộc tham vấn khẩn cấp với các nhóm địa phương.